Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin İmgeleme Kavramına Yönelik Metaforik Algılarının İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 2, 209 - 222, 30.08.2025

Nazlı Uslu , Bekir Barış Cihan , Ebru Araç Ilgar

Öz

Günümüzde değişen yaşam koşulları nedeniyle bireyler yaşamlarında spora oldukça fazla yer verme eğilimindedirler. Bu durum zihinde görsel olarak canlandırma yapılan zihinsel bir süreç olan imgelemeyle desteklendiğinde sporcunun kendisiyle ilgili olumlu benlik algısı oluşturmasına yardımcı olmasıyla beraber kaygıyla baş edebilme ve kendine güven duyma gibi psikolojik faydalar sağlamaktadır. Yapılan araştırmada spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin imgeleme kavramına yönelik metaforik algılarını ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Çalışma grubunu Türkiye’nin farklı üniversitelerinde spor bilimleri fakültelerinde öğrenimlerine devam eden 18-30 yaş aralığına sahip 91 öğrenci oluşturmaktadır. Veriler “İmgeleme ... gibidir, çünkü ...” dır. cümlesinin bulunduğu katılımcılar tarafından doldurulan kağıt üzerindeki bilgilerden elde edilmiştir. Verilerin analiz ve yorumlamasında içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Bu araştırmada veriler içerik analizi aşamaları dikkate alınarak kodlama ve ayıklama, kategori oluşturma, geçerlik güvenirlik ve verilerin yorumlanması başlıkları altında analiz edilmiştir. Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin imgeleme kavramına yönelik üretmiş olduğu 82 metafor benzer özelliklerine göre oluşturulan gruplama sonucunda “Doğa ve Evren”, “Duyuşsallık”, “İnsan Yapımı”, “Sportmenlik” ve “Rehberlik” adı altında 5 adet farklı kategoride toplanmıştır. Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin üretmiş oldukları metaforlar arasında en fazla kullanılan kavramların Antrenman, Rüya, Yağmur, Kıvılcım, Ayna ve Tohum şeklinde olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İmgeleme , Metafor , Spor Bilimleri

Examination of Metaphorical Perceptions of Faculty of Sports Sciences Students Towards the Concept of Imagery

Öz

Today, due to changing living conditions, individuals tend to give a lot of space to sports in their lives. When this situation is supported by visualization, which is a mental process that is visualized visually in the mind, it helps the athlete to create a positive self-perception and provides psychological benefits such as coping with anxiety and gaining self-confidence. The aim of the research was to reveal the metaphorical perceptions of sports sciences faculty students towards the concept of imagery. The study group consists of 91 students between the ages of 18-30 who continue their education in sports science faculties at different universities in Turkey. Data is “Imagination is like ... because ... ”. It was obtained from the information on the paper filled out by the participants containing the sentence. Content analysis method was used to analyze and interpret the data. In this research, the data were analyzed under the headings of coding and extraction, category creation, validity and reliability and interpretation of data, taking into account the content analysis stages. The 82 metaphors produced by the students of the faculty of sports sciences for the concept of imagination were grouped according to their similar characteristics and were grouped in 5 different categories under the names of "Nature and Universe", "Sensuousness", "Man-Made", "Sportsmanship" and "Guidance". It is seen that the most used concepts among the metaphors produced by the students of the faculty of sports sciences are Training, Dream, Rain, Spark, Mirror and Seed.

Anahtar Kelimeler

Imagery , Metaphor , Sports Sciences

Kaynakça

• Aldemir, G. Y., Biçer, T., & Kızıldağ Kale, E. (2014). Futbolcularda imgeleme çalışmalarının problem çözme üzerine etkisi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 37-45.
• Altıntaş, A., & Akalan, C. (2008). Zihinsel antrenman ve yüksek performans. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 6(1), 39-43.
• Arslan, M. M., & Bayrakçı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim, 34(171), 100–108.
• Callow, N., Hardy, L., & Hall, C. (2001). The effects of a motivational general-mastery imagery intervention on the sport confidence of high-level badminton players. Research Quarterly For Exercise and Sport, 72(4), 389–400.
• Cumming, J. ve Williams, SE (2012). İmgeleme: Performansta imgelemenin rolü. S. Murphy (Ed.), Handbook of sport and performance psychology (s. 213-232).
• Cumming, J., & Ramsey, R. (2009). Imagery interventions in sport. In S. D. Mellalieu & S. Hanton (Eds.), Advances in applied sport psychology: A review (pp. 5–36). Routledge.
• Döş, İ. (2010) Aday öğretmenlerin müfettişlik kavramına ilişkin metafor algıları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 9(3) , 607-629.
• Duman, A. (2021). Öğretmenlerin spora yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Bayburt Üniversitesi.
• Fery, Y. A., & Morizot, P. (2000). Kapalı motor becerilerin modellenmesinde kinestetik ve görsel imge: Tenis servis örneği. Algısal ve Motor Beceriler, 90, 707–722.
• Gordon, S., Weinberg, R., & Jackson, A. (1994). İç ve dış görüntülerin kriket performansına etkisi. Journal of Sport Behavior, 17(1), 60-75.
• Hall, C. R. (2001). Spor ve egzersizde görüntüler. İçinde: Spor psikolojisi araştırma el kitabı: (2. Baskı). RN. Şarkıcı, H.A. Hausenblas (Ed.) New York: John Willy Sons: 538.
• Kale, K, E. (2013). İmgeleme müdahale programlarının güdülenme, hedef yönelimleri ve güdüsel iklim üzerine etkisi (Doktora Tezi). Mersin Üniversitesi.
• Kartal, Z., Güvendi, B., Türksoy, A., & Altıncı, E. E. (2017). Takım sporcularının imgeleme kullanımları ile başarı motivasyonları arasındaki ilişki. İstanbul Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 41-53.
• Kızıldağ, E. (2007). Farklı spor branşındaki sporcuların imgeleme biçimleri (Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi.
• Kolayiş, H., Sarı, İ., & Köle, Ö. (2015). Takım sporlarıyla uğraşan kadın sporcuların imgeleme, güdülenme ve kaygı puanları arasındaki ilişkinin incelenmesi. SPORMETRE Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(2), 129-136.
• Kornspan, A. (2009). Spor ve egzersiz psikolojisinin temelleri. İnsan Kinetiği: Champaign, IL.
• Kövecses Z. (2002). Metafor tanımlamaya ilişkin bilişsel-dilsel yorumlar. Dil ve Edebiyat, 11(1), 74-78.
• Macıntrye, Te., Ap. (2007). "İle meta görüntüleme süreçlerinin niteliksel olarak incelenmesi ve elit sporcular arasında imge yönlendirmesi”. J Imagery Res Sport Phys Activ, 2(1), 1-20.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Mojtabai R. (2000). Hata olarak yanılgı: Bir metaforun tarihi. Psikiyatri Tarihi, 11(41), 003-14.
• Morris, T., Spittle, M., & Watt, A. P. (2005). Imagery in sport: A comprehensive guide to mental rehearsal techniques for athletes. Champaign, IL: Human Kinetics.
• Munroe-Chandler, K. J., Hall, C. R., Fishburne, G. J., & Strachan, L. (2007). Where, when, and why young athletes use imagery: an examination of developmental differences. Research quarterly for exercise and sport, 78(2), 103–116.
• Özerkan KN. (2004). Spor psikolojisine giriş. Nobel Yayın Dağıtım.
• Patton, M. Q. (2002). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. Adaçayı Yayın.
• Perry, C. & Morris, T. (1995). Sporda zihinsel imgeler. T. Morris ve J. Summers (Ed.). Spor Psikolojisinde: Teori, Uygulamalar ve Sorunlar (s. 339-385), Brisbane, Avustralya: Wiley.
• Ramsey, R., Cumming, J. & Edwards, MG (2008). Zihinsel imgeleme, performans beklentilerini şişirir ancak yeni ve zorlu bir motor görevin gerçek performansını şişirmez. Hayal Gücü, Biliş ve Kişilik, 28 (4), 331–347.
• Saban A. (2010). Öğretmen adaylarının öğrenciye ilişkin metaforik kavramsallaştırmaları. Öğretim ve Öğretmen Eğitimi, 26(2), 290-305.
• Saban, A. (2008). İlköğretim öğretmenlerinin ve öğrencilerinin bilginin oluşumuna ilişkin zihinsel imgeleri. İlköğretim Çevrimiçi Eğitimi, 7(2), 421-455.
• Taylor, J., & Wilson, G. S. (2005). Applying sport psychology: Four perspectives. Champaign, IL: Human Kinetics.
• Tiryaki, Ş. (2000). Spor psikolojisi: Kavramlar, kuramlar ve uygulama. Eylül Kitap ve Yayınevi.
• Uğur, Y. (2016). İmgeleme türlerinin sportif performans üzerine etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Vealey, R. S., & Greenleaf, C. (2006). Görmek inanmaktır: Sporlarda imgelemeyi anlamak ve kullanmak. JM Williams'da (Ed.), Uygulamalı Spor Psikolojisi: Kişisel Gelişimden Zirve Performansa (s. 306-348).
• Vealey, R. S., & Greenleaf, C. A. (2010). Psychological foundations of sport and exercise (2nd ed.). Human Kinetics.
• Wang, Y., & Zhang, Z. (2021). Faaliyete yönelik tutumun sosyal ve psikolojik harekete geçiricileri spor: Çoklu teori perspektifi. Revista de Psicología del Sporte/Spor Dergisi Psikoloji, 30(1), 112-128.
• Weinberg, R. S., & Gould, D. (2019). Foundations of sport and exercise psychology (7th ed.). Human Kinetics.
• Weinberg, R.S., Gould, D. (2003). Spor ve egzersiz psikolojisinin vakfı (3. Baskı). Champaign, IL: İnsan Kinetiği.
• Yıldırım, A. ve Şimşek H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Baskı). Seçkin Yayıncılık.