Collection and Evaluation of Data for Methods to Prevent or Reduce Air Pollution in Cities

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 3, 145 - 157, 02.07.2018

Funda Kök

Öz

The change of the main substances in the natural
composition of the clean air, the penetration of different substances into the
structure of the air, the deterioration of the materials of the air by
artificial means above or below the threshold level that harm the living and
non-living life due to various consumption and economic activities is called
air pollution. Living things breathe the air that exists without a choice. The
poor quality of the breathing air affects the live life and health negatively.
Recently, the air pollution has become a major problem in Turkey and throughout
the world because of physical and social factors. The most important one of its
various reasons is the erroneous or unplanned urbanization of the rapidly
increasing population. For this reason, In the design of city plans, the
existing cities and new planned areas for the determination of polluted air,
collection of data related to the area, epidemiological research and
determination of polluting species and limit values of these pollutants through
various air pollution measurement techniques, as well as climatic formations
that have an effect on urban air pollution., it is aimed to guide the designer
by creating a model that will reduce air pollution in the city with the help of
accurate data obtained as a result of the evaluation of spatial data such as
soil qualities and making environment.

Anahtar Kelimeler

Air pollution, city plans, faulty urbanization

Kentlerde Hava Kirliliğini Önleyecek ya da Azaltacak Yöntem İçin Verilerin Toplanması ve Değerlendirilmesi

Öz

Canlıların çeşitli
tüketim ve bazı etkinlikleri sonucu temiz havanın doğal bileşiminde bulunan ana
maddelerin değişmesi, havanın bileşimindeki maddelerin yapay ya da doğal yollarla
eşik düzeyin üstüne çıkması ya da altına inmesi ile canlı ve cansız yaşama
zarar verecek oranda bozulmasına hava kirliliği denilmektedir. Solunan havanın
kalitesiz olması canlı yaşamını ve sağlığını olumsuz etkilemektedir. Son
zamanlarda fiziki ve sosyal etmenler sonucunda oluşan hava kirliliği Türkiye'de
ve Dünya genelinde önemli bir sorun haline gelmiştir. Bunun çeşitli nedenleri
olmakla birlikte en önemli nedeni hızla artan nüfusun beraberinde getirdiği
hatalı ya da plansız kentleşmedir. Bu nedenle bu çalışma ile kent planları
tasarlanırken var olan kentler ve yeni planlanacak alanlarda kirli havanın
tespiti için, alan ile ilgili verilerin toplanması, epidemik araştırmalar ile
çeşitli hava kirliliği ölçüm teknikleri aracılığıyla kirletici türlerinin ve bu
kirleticilerin sınır değerlerinin belirlenmesi, ayrıca kentsel hava kirliliğine
etkisi olan iklimsel oluşumlar, yeryüzü nitelikleri ve yapma çevre gibi alansal
verilerin birlikte değerlendirilmesi sonucunda elde edilen doğru veriler
yardımıyla kentteki hava kirliliğini azaltacak bir modelin ilk adımı
oluşturularak tasarımcıya yol gösterilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hava kirliliği, kent planları, hatalı kentleşme

Kaynakça

• [1] Uçar, A. (1996). Şanlıurfa ‘da hava kirliliği ve kontrolü. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi,Harran Üniversitesi, FBE, Şanlıurfa.
• [2] İncecik, S. (1994). Hava kirliliği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi matbaası, İstanbul.
• [3] Keser, N. (2002). Kütahya'da hava kirliliğine etki eden topografik ve klimatik faktörler. Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 5, 69-98
• [4] Yücel, M. (1995). Çevre sorunları, Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü, (302) ,Adana
• [5] Balanlı, A., ve Tuna Taygun, G. (2005), Yaşam döngüsü süreçlerinde yapı ürünü-çevre etkileşimi Megaron YTÜ Mim. Fak. e-Dergisi, 1( 1), 15-20
• [6] Tünay,O. ve Alp,K. (1996). Hava kirlenmesi kontrolü ,Mega Ajans,İstanbul Ticaret Odası
• [7] İbret ,Ü., ve Aydınözü, D. (2009), Şehirleşmede yanlış yer seçiminin hava kirliliği üzerine olan etkisine bir örnek: Kastamonu şehri. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü ,Coğrafya Dergisi,Sayı 18, 71-88, İstanbul.
• [8] Kunt, F. (2014). Bulanık mantık ve yapay sinir ağları yöntemleri kullanılarak Konya il merkezi hava kirliliği modellenmesi, Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı, Konya
• [9] Özdemir, Ş. (1997). Temel ekoloji bilgisi ve çevre sorunları. Abant Izzet Baysal Üniversitesi, s :235, Ankara.
• [10] Karbuz, İ. (2016). Tekirdağ'da hava kirliliğine coğrafi bakış . Namık Kemal Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü .International Journal of Social Science , 369-370
• [11] Ünal, I. (1994) .Çevre, islam ve insan, Gençlik Yay., İstanbul, 15-20.
• [12] Bazoğlu., (2017). Hava kirliliği raporu 2016 . TMMOB Çevre Mühendisleri Odası,
• [13] Öztan, Y. (2002). Peyzaj Günleri Toplantı Notları, İmrahor Vadisi Etkinlikleri, Erişim Tarihi 07.06.2007.
• [14] Yılmaz,T. ve Memluk.,Y. (2008). Vadilerde rüzgâr ve güneş hareketlerine bağlı planlama ve tasarım olanakları, Ankara büyükesat vadisi örneği. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 21(2), 193–204
• [15] Özcan,N.S.(2016). Kentsel hava kirliliğini etkileyen ve kent planlama ile kontrol edilebilen fiziksel faktörlerin mekânsal istatistik yöntemleri ile incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, FBE, İzmir.
• [16] Aydınlar, B., Güven, H. ve Kirksekiz, S. (2009). Hava kirliliği nedir, ölçüm ve hava kalite modelleme yöntemleri nelerdir. Hava Kirliliği ve Modellemesi Dergisi .Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Çevre Mühendisliği Bölümü.
• [17] Temiz Hava Hakkı Platformu (2016). Türkiye’de Hava Kirliliği:Kara Raportemizhavaplatformu.org.
• [18] Çiçek, İ., Türkoğlu, N. ve Gürgen, G. (2004)., Ankara’da hava kirliliğinin istatistiksel analizi ,Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 1-18.
• [19] Müezzinoğlu, A.(2000).Hava kirliliği ve kontrolü esasları.Dokuz Eylül Yayınları, İzmir
• [20] Balık,H. ve Yüksel,Ü.D. (2014). Planlama sürecine iklim verilerinin entegrasyonu. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi .7 (2), 01-06.
• [21] Ren, C., ve Ng, E. (2010), Review of Worldwide Urban Climatic Map Studies Around the World, The Chinese University of Hong Kong-Workshop on Urban Climatic for Design and Planning, .
• [22] Dursun, D., Yavaş, M. ve Güller, C. (2016). Kış kenti Erzurum’da iklim, planlama ve yerel yönetim politikalarının etkileşim düzeyi. Planning, 26(2), [23] İncecik, S. ve İm, U. (2013). Mega kentlerde hava kalitesi ve İstanbul örneği. Hava Kirliliği Araştırmaları Dergisi, Sayi: 2
• [24] Sever, R. (2008). Malatya’daki hava kirliliğine coğrafi bakış, Doğu Coğrafya Dergisi 20, Atatürk Üniversitesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, Sosyal Bilgiler ABD.
• [25] Diken, (2016). Dünya çökerken: Hava kirliliği obezite, diyabet ve kalp hastalıklarına da yol açıyor. http://www.diken.com.tr.
• [26] Hava Kalite İndeksi . 19 haziran 2018, http://www.havaizleme.gov.tr/.
• [27] Sezen, I. (2002). Erzurum kenti hava kirliliği sorunun çözümünde peyzaj mimarlığı açısından alınması gereken önlemler. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, FBE, Erzurum.
• [28] Türkeş, M. (1996). Kent ve Bölge Planlamasında Topografyaya Bağlı Yerel Rüzgarlar. Ank. Üniv. Türk. Coğ. Araşt. ve Uyg. Merk. Derg, (5), 213-228.
• [29] Şahin, C. (1989). Hava kirliliği ve hava kirliliğini etkileyen doğal çevre faktörleri. Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Coğrafya Araştırmaları Dergisi 1 (1), 194-208
• [30] Balanlı, A. ve Darçın, P. (2012). Yapılarda Doğal Havalandırmanın Sağlanmasına Yönelik İlkeler. Tesisat Mühendisliği Dergisi. sayı:128