Dünya Klasiği Masallarındaki Çocuk İstismarı ve İhmali Durumunun İncelenmesi

Year 2023, Volume: 36 Issue: 1, 286 - 309, 29.04.2023

Dilek Erol Şerife Cengiz Ramazan Demir Ahmet Erkam Işık

https://doi.org/10.19171/uefad.1203296

Abstract

Dünya klasikleri, yaklaşık iki asırdır dünyanın dört bir yanından çocukların okuduğu, dinlediği, kahramanlarıyla özdeşim kurdukları masallar arasındadır. Bu araştırma Uşak ili İskender Pala İl Halk Kütüphanesi’nden 2021 yılında “okul öncesi dönem” kategorisinde en çok ödünç alınan 15 dünya klasiği masallarındaki çocuk istismarı (fiziksel, cinsel, duygusal) ve ihmali türlerine yer verilme durumunu incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma, nitel desende tasarlanmış, masallar doküman analizi tekniğiyle incelenmiş ve verilerin analizinde betimsel analiz tercih edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre, masallarda en fazla duygusal istismar ifadelerine (n=60), daha sonra fiziksel istismar ifadelerine (n=19), en az ise duygusal ve fiziksel ihmal ifadelerine (n=5) rastlanmıştır. Masallarda cinsel istismara yönelik herhangi bir bulguya rastlanmamıştır. Araştırmada yer alan masalların bazıları her ne kadar psikolojik danışman onaylı ya da yeniden yorumlanmış olsa da masalların gözden geçirilmesi, çocukların duygusal gelişimine zarar vermeyecek şekilde yeniden düzenlenmesi ve istismar ve ihmal ifadelerinin çıkarılması önerilmektedir.

Keywords

Çocuk İstismarı, Çocuk İhmali, Dünya Klasikleri, Çocuk Edebiyatı, Kütüphane

Review of Child Abuse and Neglect in World Classic Tales

Abstract

For the past two centuries, world classics have been the most popular fairy tales that children from all over the world have read and listened to. Furthermore, children often identify with the heroes in those tales. This qualitative study was conducted to examine whether behavior considered to be child abuse (physical, sexual, emotional) and neglect were included in 15 classic fairy tales that were borrowed most frequently in the "preschool period" category from İskender Pala Province Public Library in Uşak in 2021. In the study, the fairy tales were examined by document analysis; and descriptive analysis was employed in the analysis of the data. The results revealed that emotional abuse (n=60) was the most common form of abuse in fairy tales, followed by physical abuse (n=19), while emotional and physical neglect (n=5) made the least frequent appearance. There were no findings regarding sexual abuse in the fairy tales. Although some of the fairy tales covered in the study were approved or reinterpreted by psychological counselors, it is recommended that the fairy tales be reviewed and reorganized in a way that does not harm children's emotional development, and that the expressions of abuse and neglect be removed.

Keywords

Child Abuse, Child Neglect, World Classics, Children’s Literature, Library

References

• Akyol, D. (2009). Fen alanlarında öğrenim gören üniversite öğrencilerinin zihinlerindeki atom modellerinin incelenmesi (Yayın No. 239336) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Algül, F. N. (2021). Popüler kültürün dayattığı kitapların çocukların değerler önceliği üzerindeki etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 50 (229), 205-231.
• Alkan-Ersoy, Ö. & Bayraktar, V. (2015). Okul öncesi dönemde çocuk edebiyatı kavramı ve çocuk kitaplarının özellikleri. F. Temel ve A. Turla (Ed.), Her yönüyle okul öncesi eğitim-4. Hedef.
• Altıparmak, S., Yildirim, G., Yardimci, F., & Ergin, D. (2013). Annelerden alınan bilgilerle çocuk istismarı ve etkileyen etkenler. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, 14(4), 354-361.
• APSAC. (1996). Psychosocial evaluation of suspected psychological maltreatment in children and adolescents. Cultic Studies Journal 13(2), 153-170.
• Aral, N., Gürsoy, F., & Aysu, B. (2020). An investigation on the opinions of special teachers regarding inclusion/integration. Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(2), 211-218.
• Ars, N., Gökçe, A., ve Şeker, T. (2019). Anaokulu ve anasınıflarında bulunan çocuk kitaplarının şiddet ve korku ögeleri açısından incelenmesi. 14. Ulusal Okul öncesi Öğretmenliği Öğrenci Kongresi: Çocuğun Ekolojik Dünyası. Maltepe Üniversitesi. https://openaccess.maltepe.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12415/5107
• Aslan, C., & Güldenoğlu, B. N. D. (2018). Çok satılan çocuk edebiyatı kitaplarında çocuk hakları üzerine bir çözümleme. Prof. Dr. Emine AKYÜZ’e Armağan, 90.
• Aşırdizer, M. (2006). Acil servislere başvuran çocuk ve kadın istismarı olgularına hekimlerin yaklaşımı. Turkiye Klinikleri J SurgMedSci, 2(50), 39-48.
• Atabey, D. (2020) Çocuklarımız için şiddetle mücadele. In International Marmara Social Sciences Congress (Autumn 2020). https://www.imascon.com/kayit/kayittr/dosyalar/imascon_2020_autumn/imascon_2020_autumn_sosyal_tammetin_bildiriler.pdf
• Atman, D.S., Çat, A., Gökbulut, Ö., & Mudu, Y. (2012). Erken çocukluk döneminde okuma alışkanlığı kazandırmada Toki Göksu Anaokulu örneği: “okuyorum doyuyorum projesi”. 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (05- 07 Ekim 2011), Bildiriler ve Atölye Çalışmaları, s.803-808. Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları No: 4.
• Aydın, İ. (2008). Türkiye'de çocuk istismarı ve çocuk işçiliği. İş ve Hayat, 4(7), 65-81.
• Bağçeli Kahraman, P., Kartal, T., & Yıldız, S. (2020). Resimli çocuk kitaplarında çocuk hakları. Çocuk Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi, 3(2), 138-163.
• Baker, L., Mackler, K., Sonnenschein, S., & Serpell, R. (2001). Parents' interactions with their first-grade children during storybook reading and relations with subsequent home reading activity and reading achievement. Journal of School Psychology, 39(5), 415–438. https://doi.org/10.1016/S0022-4405(01)00082-6
• Baş, Ö., & Temizyürek, F. (2021). Çocuk haklarını ele alan çocuk kitapları üzerine nitel bir araştırma. HAYEF: Journal of Education, 18: 179-192. https://doi.org/10.5152/hayef.2021.20034
• Bayraktar, N. (1990). Defining subcategories of psychological maltreatment [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Boğaziçi Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Bayraktar, V., & Ersoy, Ö. (2018). Çocukların devam ettikleri okul türüne göre annelerin çocuk kitapları hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 1222-1234.
• Bernard Van Leer Vakfı. (2014). Türkiye’de 0-8 yaş arası çocuğa yönelik aile içi şiddet araştırması. https://bernardvanleer.org/app/uploads/2017/02/Research-domestic-violence-against-children-aged-0-8-years-in-Turkey-Turkishef5b.pdf
• Beyaztaş, F. Y., Özen, B., & Bütün, C. (2014). Fiziksel çocuk istismarının incelenmesi [the evaluation of the physical child abuse]. Medicine Science, 3(2), 1315-1331.
• Bilir, Ş. A. (1999). 4-12 Yaşları arasında 16.100 çocukta örselenme durumları ile ilgili bir inceleme. E. Konanc (Ed.), Çocuk istismarı ve ihmali (s. 9-18) içinde. Pelin Yayınevi.
• Bilgin, H. (2011). 5-6 yaş çocuklarına yönelik 1990-2010 yılları arasında basılan resimli kitapların çocuğa görelik kavramına göre incelenmesi. [Yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi] YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Bilkan, A, F. (2001) Masal estetiği. Timaş.
• BM. (2015), Transforming Our World: The 2030 Agenda for Sustainable Development. https://undocs.org/A/RES/70/1.
• Brown, G. R., & Anderson, B. (1991). Psychiatric morbidity in adult inpatients with childhood histories of sexual and physical abuse. American Journal of Psychiatry, 148(1), 55-61.
• Bundy-Fazioli, K., & DeLong Hamilton, T. A. (2013). A qualitative study exploring mothers’ perceptions of child neglect. Child & Youth Services, 34(3), 250-266.
• Büyükalan, F. S., & Harmankaya, T. (2019). Ödüllü resimli çocuk kitaplarında çocuk haklarının incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 48(1), 769-791.
• Creswell, J. W. (2009). Research design: qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (3rd ed.). Sage Publications.
• Çakmak, T. & Yılmaz, B. (2009). Okul öncesi dönem çocuklarının okuma alışkanlığına hazırlık durumları üzerine bir araştırma: Hacettepe Üniversitesi Beytepe Anaokulu örneği. Türk Kütüphaneciliği, 23(3), 489-509.
• Çalık, S. (2018). Grimm Masallarının Dönüşümü Üzerinden Kadın İmgesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr.
• Çelebi Öncü, E. (2016). Etkileşimli kitap okumanın beş-altı yaş çocuklarının sosyal durumlara yaklaşımlarına etkisinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(4), 489-503.
• Çolaklar, H. (2019). Bartın İl Halk Kütüphanesindeki Okul öncesi dönem çocuk kitaplarının dış yapı ölçütleri: yazım, dil, biçim ve içerik özelliklerine göre değerlendirilmesi. Bilgi Yönetimi, 2 (2), 145-168.
• Dağlıoğlu, H. E., & Çamlıbel Çakmak, Ö. (2009). Okul öncesi çocuklarına yönelik yayınlanan hikâye kitaplarının şiddet ve korku öğeleri açısından incelenmesi. Türk Kütüphaneciliği, 23(3), 510-534.
• Deniz, Ü., & Gözütok, A. (2017). Okul öncesi dönem çocuk kitaplarının cinsel gelişim ve cinsel eğitim açısından incelenmesi. Journal of International Social Research, 10(49), 424-431.
• Doğan, B., & Ölekli Sönmez, N. (2019). Çocuk kitaplarının Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Bildirgesi’ndeki ilkeler açısından incelenmesi. 14. Ulusal Okul öncesi Öğretmenliği Öğrenci Kongresi: Çocuğun Ekolojik Dünyası. Maltepe Üniversitesi.
• Durmuşoğlu Saltalı, N. (2015). Çocuk istismarı ve ihmali. S. Yıldırım Doğru (Ed.) Çocuk hakları ve koruma / aile refahını koruma içinde (3. Baskı, ss. 61-113). Vize.
• Dubowitz, H. (2002). Preventing child neglect and physical abuse: a role for pediatricians. Pediatrics in Review, 23(6), 191-196.
• Dünya Sağlık Örgütü (2018). Child Maltreatment Infographics. Erişim adresi: https:// www.who.int/violence_injury_prevention/violence/child/Child_maltreatment_infographic_EN.pdf.
• Er, S. (2016). Okulöncesi dönemde anne babaların etkileşimli hikâye kitabı okumalarının önemi. Başkent University Journal of Education , 3 (2), 156-160.
• Erdal, K. (2009). Eğitim değerleri açısından çocuk kitapları. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 17, 1-18.
• Erlandson, D. A., Harris, E. L., Skipper, B. L., & Allen, S. D. (1993). Doing Naturalistic Inquiry: A Guide To Methods. Sage.
• Ersanlı K., Yılmaz M., & Özcan K. (2013) Algılanan duygusal istismar ölçeği (adiö): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32:147-164.
• Euser S, Alink LR, Pannebakker F, Vogels T, Bakermans-Kranenburg MJ , & Van IMH. (2013). The prevalence of child maltreatment in the Netherlands across a 5-year period. Child Abuse Neglect. 37: 841-851.
• Finkelhor, D., Shattuck, M.A., Turner, H.A., & Hamby, S.L. The lifetime prevalence of child sexual abuse and sexual assault assessed in late adolescence. Journal of Child and Adolescent Health, 55: 329-333.
• Garbarino, J., Gutmann, E. & Seeley, J. (1986). The psychologically battered child. Strategies for Identification, Assessment and intervention. Jossey-Bass Publishers.
• Glaser, D. (2002). Emotional abuse and neglect (psychological maltreatment): A conceptual framework. Child Abuse & Neglect, 26(6-7), 697-714.
• Glesne, D. (2016). Becoming qualitative researchers: An introduction. Pearson.
• Gözün Kahraman, Ö., & Şahin, D. (2018). Çocuk ihmal ve istismarı. Şehnaz Ceylan (Ed.) Çocuk hakları İçinde (181-210). Hedef.
• Güleç Çakmak, H., & Geçgel, H. (2015). Çocuk edebiyatı okul öncesinde edebiyat ve kitap. Paradigma Akademi.
• Güneş, H. (2006). Grimm masallarının çocuklar üzerindeki etkileri. [Yayımlanmamış doktora tezi, Anadolu Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr.
• Güneş, S. (2021). Çocuk kütüphanelerinde okul öncesi dönem için hizmet modeli. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Güzelküçük, Ş., & Türkyılmaz, M. (2020). Masal kitaplarında yer alan korku ve şiddet ögeleri. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3), 859-878.
• Güzelyurt, T. (2020). Okul öncesi dönemde cinsel eğitim ve istismar: Çocuk kitaplarına yönelik bir inceleme. Uluslararası Çocuk Edebiyatı ve Eğitim Araştırmaları Dergisi (ÇEDAR), 4(1), 54-69.
• Hamarman, S., & Bernet, W. (2000). Evaluating and reporting emotional abuse in children: parentbased, action-based focus aids in clinical decision-making. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 39(7), 928–930.
• Hergüner, S. (2011). Duygusal istismar ve ihmal, Çocuk Hakları Açısından Çocuk İhmali ve İstismarı. Çocuk Vakfı Yayınları.
• HSGM [Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü] (2021). Çocuk sağlığı ve istismarı. https://sagligim.gov.tr/ruh-sagligi/cocuk-istismari-ve-ihmali.html.
• Kadan, G. (2019). Çocuk haklarına yönelik nitel araştırma deseninde yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(2), 88-98.
• Kakirman Yıldız, A. (2017). Okul öncesi dönem çocuğunun eğitim ve gelişiminde kitabın rolü ve bu süreçte anaokulu kütüphanelerinin gerekliliği. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(3), 792-802. https://doi.org/10.24289/ijsser.304382.
• Kalyon, A. (2020). Üniversite öğrencilerinde çocukluk dönemi ihmal ve istismar yaşantılarının yaşam doyumunu yordamadaki rolü: Cinsiyet ve ruhsal problemlere dayalı karşılaştırmalar. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 10(3), 573-583.
• Karaman Kepenekçi, Y., & Aslan, C. (2013). Okulöncesi döneme seslenen kitaplarda çocuk hakları. Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim, Araştırma ve İnceleme Dizisi 1. AÜ Basım evi.
• Koç, Z. & Radmard, S. (2017). Masal kitaplarının 5-6 yaş grubu okul öncesi eğitim çocuklarının gelişimi üzerindeki olumlu ve olumsuz etkileri. Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi, (45), 165-182.
• Kol, S. (2013). Erken çocuklukta bilişsel gelişim ve dil gelişimi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21 (21), 1-21.
• KYGM [Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü]. (2022). İstatistik bilgiler. https://kygm.ktb.gov.tr/TR-9/istatistik.html.
• Lüle Mert, E. (2019). Grimm Kardeşlerden hayvan masalları adlı resimli çocuk kitabında yer alan şiddet, korku, baskı ve ceza ögelerinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12, 1068-1076.
• Maltepe, S. (2013). Aytül Akal’ın öykülerinde çocuk hakları. Akademik Araştırmalar Dergisi, 15(58), 141-156.
• Mayring P. (2000). Qualitative content analysis. Forum Qualitative Social Research, 1(2).
• Oral, Ü. K., Engin, P., & Büyükyazıcı, Z. (2010). Türkiye’de çocuk istismarı ve aile içi şiddet araştırması özet raporu. UNICEF.
• Örs, B. (2022). Ali Dayı Çocuk Kütüphanesi'nde yer alan erken çocukluk dönemine yönelik çocuk kitaplarının niteliklerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Özbek Ayaz, C., Güleç, H. & Şahin, Ç. (2017). Ailelerin, çocuklarıyla birlikte gerçekleştirdikleri okuma aktivitelerinin düzeyini belirleme. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(1), 1-19.
• Öztürk, M. & Giren, S. (2016). Okulöncesi dönemdeki çocuklar için hazırlanan hikâye kitaplarındaki korku ve şiddet ögelerinin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(4), 2095-2108.
• Patton, M, Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (Bütün, M., Demir, S. B., Çev.). Pegem.
• Pelendecioğlu, B., & Bulut, S. (2009). Çocuğa yönelik aile içi fiziksel istismar. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 49-62.
• Polat, O. (1997). Fiziksel istismar nedir? Analiz.
• Polat, O. (2001). Çocuk ve şiddet. Der.
• Polat, O. (2006). Cinsel istismar rehberi. Forart Matbaa.
• Polat, O. (2019). Çocuk istismarı araştırması. Tüm Boyutlarıyla Çocuk İstismarı, 2, 263-280.
• Proctor, L. J., & Dubowitz, H. (2014). Child neglect: Challenge sand controversies. In Handbook of Child Maltreatment (pp. 27-61). Springer, Dordrecht.
• Robichaud, B. (2018). Through the lens of children’s rights: A discourse analysis of popular children’s literature. [Unpublished Master’s Thesis, Ryerson University].
• Saguisag, L., & Prickett, M. B. (2016). Introduction: Children's rights and children's literature. The Lion and The Unicorn. 40(2). V–xii.
• Sarı, T. (2019). Çocuk kütüphanelerinde yer alan çocuk kitaplarının çocuk hakları açısından incelenmesi: Ankara İli Örneği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi].
• Sargın, N., & Tor, H. (2004). Türk ve batı kültürlerinde 3-6 yaş çocukları için yazılmış masallarda işlenen cinsel öğeler üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 317-323.
• Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu [SHÇEK] ve UNICEF. (2010). Türkiye’de çocuk istismarı ve aile içi şiddet araştırması. https://www.unicef.org/turkey/raporlar/t%C3%BCrkiyede-%C3%A7ocuk-istismari-ve-aile-i%C3%A7i-%C5%9Fiddet-ara%C5%9Ftirmasi-%C3%B6zet-raporu-2010
• Sezer, F., & Gürsoy, F. (2022). Türkiye’de yayınlanan gazetelerde yer alan özel gereksinimli çocuklara yönelik istismar haberlerinin analizi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 21(81), 442-458.
• Sever, S. (2002). Çocuk kitaplarına yansıtılan şiddet (milli eğitim temel yasası ve çocuk haklarına dair sözleşme bağlamında bir değerlendirme). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35 (1-2).
• Sever, S. (2009). Türkiye'deki bilimsel, sanatsal nitelikli çocuk edebiyatı etkinliklerine ilişkin genel bir değerlendirme. (S. 24-25). Eğitim Sen Yayınları.
• Strauss, A., & Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research. Sage.
• Şahin, F. (2002). Çocuk ihmali: Tanı ve tedavide hekimler için ipuçları. Klinik Pediatri, 1(3), 103-106.
• Şahin, F. (2006). Çocuk İstismarının tanımı, epidemolojisi ve multidisipliner takım yaklaşımının önemi. Çocuk istismarı ve ihmaline multidisipliner yaklaşım. Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Şenol Ş. (2000). Aile içi şiddetin farklı görünümleri. Çocuk ve Aile Dergisi, 3(24), 30-2.
• Şimşek, T. (2004). Çocuk Edebiyatı. Suna.
• Taner, Y. ve Gökler, B. (2004). Çocuk istismarı ve ihmali: Psikiyatrik yönleri. Acta Medica, 35(2), 82-86.
• Tanju, E. H. (2010). Çocuklarda kitap okuma alışkanlığına genel bir bakış. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi. 21(21), 30-39.
• Temellioğlu, Ş. H. (2021). Andersen masallarında toplumsal cinsiyet rolleri. Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 165-178.
• Temizyürek, F. (2021). Çocuk kitabı hazırlamadaki görevlerimiz üzerine. 19.12.2021 tarihinde TDK: https://tdk.gov.tr/wp-content/uploads/2015/01/244.pdf
• Tezcan, D., Erdem, M.R., & Önok, R.M. (2006). 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’na göre teorik ve pratik ceza özel hukuku. Seçkin.
• Tezel, M., Çiftçi, H. A., & Uyanık, G. (2019). Annelerin okulöncesi dönem çocuklarına kitap okuma ve almaya ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(3), 741-759.
• Tsuboi S, Yoshida H, Ae R, Kojo T, Nakamura Y, & Kitamura K. (2013). Prevalence and demographic distribution of adult survivors of child abuse in Japan. Asia Pac J Public Health, 27(2), NP2578-86. https://doi.org/10.1177/1010539513488626
• Turan, S. (2011). Masalların çocuk hakları bağlamında çözümlenmesi (“Her Güne Bir Masal” adlı kitap üzerine bir inceleme). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Turhan, E., Sangün, Ö., & İnandı, T. (2006). Birinci basamakta çocuk istismarı ve önlenmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 15(9), 153-157.
• Trupe, A. (2006). Thematic guide to young adult literature. Greenwood Publishing Group.
• Türkben, T. (2018). Ana dil eğitimi ve öğretimi sürecinde masalların çocuk gelişimine katkılarına ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Turkish Studies Educational Sciences, 13(9), 1821-1841.
• TÜİK (2020). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Kutuphane-Istatistikleri-2020-37201
• Üstündağ, A. (2022). Ebeveynlerin duygusal istismara yönelik bilgi düzeylerinin belirlenmesi ve bilinçlendirilmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (30), 154-171.
• Wach, E. (2013). Learning about qualitative document analysis. Ids Practıce Paper In Brief.
• Watson, J. (2005). Child neglect: Literatue review. NSW Centrefor Parenting & Research, Department of Community Services.
• Wekerle, C., Alec L. M., David A. W., & Carrie B. S. (2006). Childhood maltreatment. Hogrefe and Huber Publishers.
• Ural (2017). Okulöncesi çocuk kitaplarının tanımı. M. Gönen (ed.) Çocuk edebiyatı içinde (4. Baskı, ss. 33-56.) Eğiten.
• UNICEF TMK (2021). Erken çocukluk gelişiminin desteklenmesi. https://www.unicefturk.org/yazi/Erken-Cocukluk-Gelisiminin-Desteklenmesi.
• UNICEF (2010). Türkiye’de çocuk istismarı ve aile içi şiddet araştırması özet raporu. (https://www.unicef.org/turkiye/raporlar/t%C3%BCrkiyede-%C3%A7ocuk-istismari-ve-aile-i%C3%A7i-%C5%9Fiddet-ara%C5%9Ftirmasi-%C3%B6zet-raporu-2010.
• Üner, A. M. (2019). Klasikten postmoderne bir masalın müthiş serüveni: Kurbağa prens, kurbağa prenses, prenses ve kurbağa. Türklük Bilimi Araştırmaları, (45), 209-225.
• Yıldırım Doğru S. S., Durmuşoğlu Saltalı N., & Konuk Er, R. (2012). Aile refahı ve koruma. Eğiten Kitap.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, A. (2017). Okulöncesi dönem çocuk kitaplarında çocuk hakları. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 13, 88-99.
• Yılmaz, A. (2012). Çocuk eğitiminde masalın yeri (Binbir Gece Masalları Örneği). Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25, 299 - 306.
• Yılmaz, G, A. (2021). Eskişehir İl Halk Kütüphanesi resimli çocuk kitaplarının değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Yılmaz, O., & Destegüloğlu, B. (2019). Çocuk kitaplarına yansıyan şiddet. İlköğretim Online, 18(3), 1099- 1112. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2019.610732.
• Yüksel, H., & Yüksel, M. (2014). Çocuk ihmali ve istismarı bağlamında Türkiye’de çocuk gelinler gerçeği. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 1-24.