ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN SÖZCÜK BİLGİSİ, OKUMAYA ADANMIŞLIĞI VE TÜRKÇE DERSİNE YÖNELİK TUTUMUNUN OKUDUĞUNU ANLAMA BAŞARISI İLE İLİŞKİSİ

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 48 - 60, 29.11.2023

Veysi Çelebi

https://doi.org/10.29228/filolojibengu.32

Öz

Bu araştırmada ortaokul öğrencilerinin sözcük bilgisi, okumaya adanmışlık düzeyi ve Türkçe dersine yönelik tutumu ile okuduğunu anlama düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda sözcük bilgisi, okumaya adanmışlık ve Türkçe dersine yönelik tutum kavramları açıklanmış; bu kavramların okuduğunu anlama ile ilişkisinden bahsedilmiştir. Araştırma 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Gaziantep ili, Şahinbey ilçesindeki bir merkezi okul ve bir köy okulunda 6, 7 ve 8. sınıfa devam eden 261 öğrenci ile yürütülmüştür. Çalışmada veri toplama aracı olarak okuduğunu anlama başarı testi, kelime bilgisi başarı testi, okumaya adanmışlık endeksi ile Türkçe dersine yönelik tutum ölçeği kullanılmıştır. Örneklem sayısının 30’dan büyük olması nedeni ile Kolmogorov – Smirnov testi ile veriler incelenmiş ve verilerin normal dağılım göstermediği tespit edilmiştir. Bu sebeple verilerin analizi için Spearman ilişki katsayısına başvurulmuştur. Analizler için SPSS 22 programı kullanılmıştır. Çalışmada öğrencilerin sözcük bilgisi, okumaya adanmışlık ve Türkçe dersine yönelik tutum puanları ile okuduğunu anlama başarı puanı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

okuduğunu anlama, sözcük bilgisi, okumaya adanmışlık, türkçe dersine yönelik tutum

Kaynakça

• Ağın Haykır, H. (2012). İlköğretim 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerisi ile yazılı anlatım becerisi arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ahi Evran Üniversitesi.
• Akaydın, Ş. (2018). Yedinci sınıf öğrencilerinin kelime bilgi düzeyleri ile okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi.
• Akyol, H. (2015). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Ateş, M. (2008). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeyleri ile Türkçe dersine karşı tutumları ve akademik başarıları arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi .
• Ayverdi, İ. (2011). Misalli büyük Türkçe sözlük. İstanbul: Kubbelatı Lugatı.
• Başaran, M. ve Ateş, S. (2009). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin okumaya ilişkin tutumlarının incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (1), 73-92.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., E., Karadeniz, Ş. ve Demirel F. (2021). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Coşkun, E. (2002). Lise II. sınıf öğrencilerinin sessiz okuma hızları ve okuduğunu anlama düzeyleri üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi.
• Çiftçi, Ö. (2007). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin Türkçe öğretim programında belirtilen okuduğunu anlamayla ilgili kazanımlara ulaşma düzeyinin belirlenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi.
• Deniz, E. (2017). Yedinci sınıf öğrencilerinin dil bilgisi, kelime bilgisi ve okuduğunu anlama düzeyleri ile yazma becerileri arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi.
• Esmer, B. (2019). Okuduğunu anlama ile akıcı okuma, okur benlik algısı, okumaya adanmışlık ve okuyucu tepkisi ilişkileri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi.
• Hamzadayı, E. ve Batmaz, Ö. (2022). Okuduğunu anlamayı etkileyen etmenlere yönelik bir inceleme. Ege Eğitim Dergisi, 23(2), 190-209.
• İnceoğlu, M. (2010). Tutum algı iletişim. İstanbul: Beykent Üniversitesi Yayınevi.
• Karatay, H. (2018). Okuma eğitimi kuram ve uygulama. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kaya, A. İ., Arslantaş, H. İ. ve Şimşek, N. (2009). İlköğretim öğrencilerinin türkçe dersine karşı tutumlarının değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 376 - 378.
• Kurnaz, H. (2018). Bilgilendirici metinlerde okuduğunu anlamayı etkileyen faktörler. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi.
• Mete, G. (2016). Okumaya adanmışlık modeli ile 8. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeyleri ve okuma motivasyonlarının geliştirilmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi.
• Mete, G. (2018). Okumaya adanmış ol(a)mamanın nedenleri (Eyvah Kitap örneği). İnternational Journalist of Language Academy, 6/1, 379-393.
• Mete, G. ve Sis, N. (2016). Okumaya adanmışlık modeli ile sekizinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeyleri ve okuma motivasyonlarının geliştirilmesi. Turkish Studies International Periodical for the Languages, 11(14), 457-478.
• Razon, N. (1982). Okuma güçlükleri. Eğitim ve Bilim, 19-29.
• Şahin, Y. (2011). Okuma eğitimi. Konya: Eğitim Akademi Yayınları
• Temizkan, M. (2009). Metin türlerine göre okuma eğitimi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Topçuoğlu Ünal, F. ve Köse, M. (2014). Türkçe dersine yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 233-249.
• Türkben, T. ve Gündeğer, C. (2021). Beşinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve Türkçe dersine yönelik tutumları arasındaki ilişki. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(3), 871-888.
• TDK. (1998). Türkçe sözlük. Ankara: TDK Yayınları.
• MEB. (2006). İlköğretim Türkçe dersi (6, 7, 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• MEB. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Yazanoğlu, G. (2011). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinde kelime dağarcığı gelişiminin ilkokuma yazma başarısı ve sosyoekonomik düzey ile ilişkisi (Şırnak ili örneği). (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Uludağ Üniversitesi.
• Yıldırım, K., Yıldız, M. ve Ateş, S. (2011). Kelime bilgisi okuduğunu anlamanın anlamlı bir yordayıcısı mıdır ve yordama gücü metin türlerine göre farklılaşmakta mıdır? Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(3), 1531-1547.
• Yıldız, M. (2010). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve okuma alışkanlıkları arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi.
• Zorbaz, K. Z. ve Habeş, M. (2015). Ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. K. Ü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23 (4), 1737-1756.