ROMAN REEL HAYATIN BİR KILAVUZU OLABİLİR Mİ? VE AHMED MİDHAT

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 25 - 43, 26.12.2019

Volkan Gemili

Öz

Kurmaca metinler kendine has bir gerçekliğe sahiptir. Bu
gerçeklik reel hayatın gerçekliğine çok yakındır. Kurmaca eserlerin yaşama bu
yakınlığı zaman zaman birçok yazarın aklına romanların gerçek yaşama rehberlik
yapıp yapamayacağı fikrini doğurmuştur. Yani romanlar herhangi bir şekilde
okuruna gündelik hayatında bir yol haritası olabilecek midir, bireylerin
ileriki yaşamlarında bir pusula görevi görebilecek midir? Dünya edebiyatında
birçok yazar yahut araştırmacı buna benzer sorulara cevap aramıştır. Romanın
reel hayatın bir kılavuzu olup olamayacağı sorularını eserlerinde yazarak
cevaplama gayretinde bulunan yazarlar da vardır. Türk edebiyatında bu sualleri
yanıtlamaya çalışanlardan birisi Ahmed Midhat Efendi’dir. Midhat Efendi roman
ve hikâyelerinin satır aralarında bu suale: “Roman reel hayatın bir kılavuzu
olabilir.” cevabını vermiştir. Ahmed Midhat’a göre gençlere romanlar okutarak
onların ahlakî yönü şekillendirilebilir, talim ve terbiyesi yapılabilir; ayrıca
gençler gerçek yaşamdaki hüviyetlerini kazanmadan önce yaşamın iyi ve kötü
birçok gerçekliğini hayatı tecrübe etmeden evvel romanlardan okuyarak
öğrenebilir. Böylelikle gerçek yaşamın zorluklarına karşı daha kolay metanet
gösterebilir. Kısaca Ahmed Midhat’a göre roman hayatın bir ön provası ve kullanma
kılavuzu olabilir.

Anahtar Kelimeler

Roman, Gerçeklik, Ahmed Midhat

Kaynakça

• KAYNAKÇAAhmed Midhat. (2000a). Bahtiyarlık. N. SAĞLAM (Dü.). Ankara: TDK._______ (2000b). Çengi. E. ÜLGEN (Dü.). Ankara: TDK._______ (2000c). Dürdane Hanım. F. ANDI (Dü.). Ankara: TDK._______ (2000ç). Felâtun Bey İle Râkım Efendi. N. BİRİNCİ (Dü.). Ankara: TDK._______ (2000d). Gönüllü. E. ÜLGEN (Dü.). Ankara: TDK._______ (2000e). Hayret. N. Sağlam (Dü.). Ankara: TDK._______ (2000f). Henüz 17 Yaşında. F. ANDI (Dü.). Ankara: TDK._______ (2000g). Hüseyin Fellah. F. Andı (Dü.). Ankara: TDK._______ (2000ğ). Karnaval. K. YETİŞ (Dü.). Ankara: TDK._______ (2000h). Müşahedat. N. BİRİNCİ (Dü.). Ankara: TDK._______ (2000ı). Süleyman Muslî. F. Andı (Dü.). Ankara: TDK._______ (2000i). Yeryüzünde Bir Melek. N. Sağlam (Dü.). Ankara: TDK._______ (2001). Letâif-i Rivâyât. F. GÖKÇEK, & S. ÇAĞIN (Dü.). İstanbul: Çağrı._______ (2003a). Diplomalı Kız. F. ANDI (Dü.). Ankara: TDK._______ (2003b). Eski Mektuplar. A. Ş. ÇORUK (Dü.). Ankara: TDK.Andı, M. Fatih (2013). Roman ve Hayat (4. b.). İstanbul: Hat.Bloom, Harold (2018). Batı Kanonu (2. b.). Ç. PALA MULL (Çev.). İstanbul: İthaki.Cervantes, Miguel de (2018). Don Quijote (25. b., Cilt I). R. Hakmen (Çev.). İstanbul: Yapı Kredi.Çıkla, Selçuk (2016). Edebiyat ve Hastalık. İstanbul: Kapı.Çodur, Fatih, "Öyküde Yeni Bir Hayat Formu" http://okumak-ayricaliktir.com/228/oykude-yeni-bir-hayat-formu/yazi (Erişim Tarihi: 06.09.2018)Eco, Umberto (2013). Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti (7. b.). K. Atakay (Çev.). İstanbul: Can.Enginün, İnci (2006). Ahmet Mithat'ın Hâlâ Geçerli Öğüdü: Kızlarınızı Okutun. N. ESEN, & K. EROL içinde, Merhaba Ey Muharir! Ahmet Mithat Üzerine Eleştirel Yazılar. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.Flaubert, Gustave (2017). Madam Bovary (13. b.). N. Ataç & S. E. Siyavuşgil (Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.Forster, Edward Morgan (2014). Roman Sanatı. Ü. Aytur (Çev.). İstanbul: Milenyum.Kundera, Milan (2014). Roman Sanatı (5. b.). A. Bora (Çev.) İstanbul: Can.Lass, Abrham H. (2003). 100 Büyük Roman (5. b., Cilt I). N. Muallimoğlu (Çev.) İstanbul: Ötüken Neşriyat.Meriç, Cemil (2013). Bu Ülke (42. b.). İstanbul: İletişim.Moran, Berna (2009). Edebiyat Kuramları (19. b.). İstanbul: İletişim.Nabokov, Vladimir (2014). Edebiyat Dersleri (2. b.). A. L. BATUR, & F. ÖZGÜVEN (Çev.). İstanbul: İletişim.Okay, Orhan (1989). Batı Medeniyeti Karşısında Ahmet Mithat Efendi. İstanbul: Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlğı.Parla, Jale (2015). Don Kişot'tan Bugüne Roman (13 b.). İstanbul: İletişim.Turgenyev, Ivan Sergeyeviç (2017). Babalar ve Oğullar (14. b.). E. Atalay (Çev.) İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.Wellek, Rene & Warren, Austin (2013). Edebiyat Teorileri (2. b.). Ö. F. Huyugüzel (Çev.). İstanbul: Dergâh.