TÜRKİYE DİJİTAL BANKACILIĞININ VERİ ZARFLAMA YÖNTEMİ İLE ETKİNLİK ANALİZİ

Year 2024, Volume: 5 Issue: 2, 80 - 112, 31.12.2024

Abide Güler , Cantürk Kayahan

https://doi.org/10.57085/ufebud.1562468

Abstract

Günümüzde dijitalleşme uygulamaları, bireysel ve toplumsal hayatı olduğu kadar finansal kurumları da önemli derecede etkilemektedir. Bu çalışmada, Türkiye Bankacılık Sektörünün dijitalleşme sürecinde internet bankacılığının gelişimi ve etkinliğinin analiz edilmesi amaçlanmıştır. Analizde kullanılan verilerTürkiye Bankalar Birliği tarafından dönemsel olarak yayımlanan, dijital ve internet bankacılığı göstergelerinden finansal işlemler bölümünün para transferlerine ait verilerdir. Bu veriler üçer aylık periyotlar dahilinde 2014-2023 yılları kapsamında analiz edilmiş ve karşılaştırılmıştır. Analiz yöntemi olarak hem hizmet hem de diğer sektörlerin etkinlik analizlerinde yoğun olarak kullanılan Veri Zarflama Yöntemi seçilmiştir.Bilindiği üzere dünyada finansal işlemlerin asimetrik olarak hareketinde dönemsel olarak yaşanan krizlerin ya da politik olayların etkileri daha belirgindir. Örneğin bu çalışmada Covid-19 Pandemisi sonrası hız kazanan finansal dijitalleşme uygulamalarının internet bankacılığı üzerinde gösterdiği etkiler izlenebilecektir. İnternet bankacılığı etkinlik analizinde girdi olarak bireysel aktif müşteri sayısı; çıktı olarak ise EFT, havale ve döviz transferleri kullanılmıştır. Analiz sonucunda resmi olarak ilan edilen pandemi öncesi 2019 yılında internet bankacılığının etkinleştiği; pandemi ilanı olan 2020 yılında ise tam etkinlik skoru sağlanamamasına rağmen, internet bankacılığı göstergelerinde artış olduğu ve 2021 yılı ile birlikte tam etkinliğin sağlanarak 2022 yılının ikinci yarısında kadar bu skorun korunduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak teknolojik gelişmeler ve dijitalleşme uygulamaları birçok sektörde olduğu gibi bankacılık sektöründe de etkilidir. Dolayısıyla finans kurumlarının gelecek planlamaları için dönemsel olarak yapılan etkinlik analizlerinin, ülkelerin ve sektörlerin rekabet gücü açısından önemli olduğu vurgulanabilir.

Keywords

Dijital Bankacılık, İnternet Bankacılığı, VZA, Finansal İşlemler, Bankacılık

Ethical Statement

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı kabul ederek etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim.

Thanks

İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM

EFFECTIVENESS ANALYSIS OF TURKISH DIGITAL BANKING WITH DATA ENVELOPMENT METHOD

Abstract

Today, digitalization practices have significantly impacted not only financial institutions but also individual and social life. This study aims to analyze the development and effectiveness of internet banking within the digitalization process of the Turkish banking sector. The data used in the analysis are derived from the digital and internet banking indicators published periodically by the Banks Association of Turkey. These data were analyzed and compared within quarterly periods from 2014 to 2023. The Data Envelopment Analysis (DEA), a method widely used in the efficiency analyses of both service and other sectors, was chosen for the analysis. As is known, periodic crises or political events often have a more pronounced effect on the asymmetric movement of financial transactions worldwide. For instance, this study examines how financial digitalization applications, which accelerated after the Covid-19 pandemic, impacted internet banking. In the efficiency analysis of internet banking, the number of individual active customers was used as input, while EFT, money transfers, and foreign exchange transactions were used as outputs. The analysis results indicated that internet banking became more effective in 2019, before the official declaration of the pandemic; although full efficiency was not achieved in 2020, the year the pandemic was declared, there was an increase in internet banking indicators, and full efficiency was attained in 2021, maintaining this score through the second half of 2022. Consequently, technological developments and digitalization practices significantly affect the banking sector, as in many other sectors. Therefore, periodic efficiency analyses are crucial for the future planning of financial institutions, countries, and companies.

Keywords

Internet Banking, DEA, Financial Transactions

References

• Arabacı,H.,Yücel,D., (2020) “COVID-19 Pandemisinin Türk Bankacılık Sektörü Üzerine Etkisi”, SocialSciences, ResearchJournal, 9 (3), 196-208.
• Balcı, E.,& Ayvaz, B. (2020). EfficiencyAnd Productivity Analysis In Turkish Banking Sector With Data Envelopment Analysis And Malmquist Index. ,9. https://doi.org/10.21533/scjournal.v9i1.185.
• Bakırtaş, T., Ustaömer, K., (2019), “Türkiye’nin Bankacılık Sektöründe Dijitalleşme Olgusu”, Ekonomi, İşletme ve Yönetim Dergisi, Cilt/Vol:3, Sayı/Issue:1, Sayfa 1-24
• Beyrur,M., Çetinkaya,M. (2020) “Covıd-19 Pandemisinin Türkiye’de Dijital Bankacılık Ürün ve Hizmetlerinin Kullanımı Üzerindeki Etkisi”, USOBED Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 4(2): 148-16, 31.12.2020.
• Bulut,E. ve Akyüz, G.Ç. (2020) “Türkiye’de Dijital Bankacılık ve Ekonomik Büyüme İlişki”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 42, Sayı: 2, Aralık 2020, ISSN: 2587-2672, ss/pp. 223-246
• Demirel, A.C., (2017), “Dijital Bankacılık ve Türkiye’deki Mevcut Durumunun Analizi”, Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bankacılık Ve Finans Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Demirel A.C. ve Hazar,A. (2020) “Veri Zarflama Analizi ile Ticari Bankaların Etkinlik Ölçümüne Yönelik Bir Uygulama” Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt 4, Sayı 1 http://dergipark.gov.tr/jcsci
• Demirez, D., Gür, D. Ve Özeltürkay, Y.E (2021) “Bankacılık Sektöründe Dijital Dönüşüm: Açık Bankacılık ve Uygulamalarına İlişkin Bir Araştırma” Tarsus Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:1 Sayı:1 ss:10-28
• Ho, B., & Wu, D. (2009). Online banking performance evaluation using data envelopment analysis and principal component analysis. Comput. Oper. Res., 36, 1835-1842. https://doi.org/10.1016/j.cor.2008.05.008.
• Ebrahimnejad, A., Tavana, M., Lotfi, F., Shahverdi, R., &Yousefpour, M. (2014). A three-stage Data Envelopment Analysis model with application to banking industry. Measurement, 49, 308-319. https://doi.org/10.1016/J.MEASUREMENT.2013.11.043.
• Esmailian, G., Jafari, M., Eskandari, M., & Tavakkoli-Moghaddam, R. (2020). “Measuring the Efficiency of Banks' Performance Based on Economic Policies Using Data Envelopment Analysis”. International Journal of Nonlinear Analysis and Applications
• Kaymak, O (2019) “Dijital Bankacılık Kapsamında Türkiye’de Fintech İnovasyonu ve Uygulaması: Rusya Sektör Karşılaştırması” İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Para-Sermaye Piyasaları ve Finansal Kurumlar Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Hadi-Vencheh, A. Vd. (2024) “Bankacılık Sektöründe Birleşme Hedeflerinin Optimize Edilmesi: Ters Veri Zarflama Analizi ve Hedefini Kullanan Stokastik Bir Yaklaşım” ResearchSquare, https://www.researchsquare.com/article/rs-3975176/v1
• Henriques, C. A. vd. (2018) “Veri Zarflama Analizi Kullanılarak Brezilya Bankacılık Sisteminde Etkinlik Analizi” Future Business Journaljournalhomepage: www.elsevier.com/locate/fbj
• Kecek, G (2010)” Veri Zarflama Analizi Teori ve Uygulama Örneği” Siyasal Kitabevi, ANKARA
• Küçükoğlu, H. (2019) “Dijital Bankacılık Kanalları Kabulünün Üniversite Öğrencileri Açısından İncelenmesi”, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yönetim Bilişim Sistemleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• Tüzün, P. (2020) “Türk Bankalarında Dijital Bankacılık Uygulamalarının İnsan Kaynakları Stratejileri Kapsamında İşe Alımlar Üzerine Bir Tahmin”IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, IBAD Journal of SocialSciences, IBAD, 2020; (Özel Sayı): 433-452
• Asli Özdemir (2013). Integrating analytic network process and data envelopment analysis for efficiency measurement of Turkish commercial banks. Banks and Bank Systems, 8 (2) businessperspectives.org
• Pinto, C.A, Tessmann, S.M. (2023) “A Comparative Analysis Of Efficiency İn The Brazilian Banking Sector: A Data Enveloment Analysis Approach” Financial Statistical Journal (2023) Volume 6 Issue 2 doi: 10.24294/fsj.v6i2.2150
• Uzun, U. (2021), “Türkiye’de Dijital Bankacılık Kullanımı Üzerinde Covid-19 Pandemisinin Etkileri”, Fiscaoeconomia, 5(1), 309-323.
• Yavuz, E.A, Babuşcu, Ş. (2018) “Türk Bankacılık Sektöründe Penetrasyon; İnternet Bankacılığı ve Mobil Bankacılık Ürünlerindeki Penetrasyonun Analizi”, Başkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, cilt:2 sayı:1
• Yüksel, S., Mukhtarov, S., & Mammadov, E. (2016). “Comparing the Efficiency of Turkish and Azerbaijani Banks: An Application with Data Envelopment Analysis” International Journal of Economicsand Financial Issues
• Zengin, O.(2019) “Türkiye’de Dijital Bankacılık ve Gelişimi” Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim dalı, Finansal İktisat ve Bankacılık Programı, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Zeybek. H, (2018), “Dijital Bankacılık” Mali Çözüm Dergisi, Kasım-Aralık 28(150), 79 – 107. https://www.tbb.org.tr/tr/bankacilik/banka-ve-sektor-bilgileri/istatistikiraporlar/59
• TBB (2021). Türkiye’de Bankacılık Sektörü: 1960-2021. Erişim Adresi: https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Dokuman/6293/Turkiye’de_Bankacilik_Sektoru