Merkel Döneminde Türkiye-Almanya İlişkileri 2005-2020

Year 2020, Volume: 9 Issue: 17, 129 - 149, 01.01.2020

Nurgül Bekar

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Almanya Başbakanı Angela Merkel’in göreve geldiği 2005 yılından bu yana Türkiye ile Almanya arasındaki ilişkilerin hangi unsurların etkisi altında oluştuğunu ve sürdüğünü anlamaktır. Hali hazırda yüksek rakamlarda seyreden ekonomik ilişkilerin yanı sıra Almanya’daki Türk asıllı nüfusun varlığı, AB faktörü ve mülteciler meselesi karşılıklı olarak ikili ilişkileri etkileme özelliği taşıyan ortak unsurlardır. Makalede bu unsurların iki ülkenin siyasi, ekonomik, askeri ve kültürel ilişkilerini ne yönde etkilediği karşılıklı bağımlılık teorisi üzerinden tartışılacaktır. Bu çerçevede literatür analizi yöntemiyle yazılan makale, Merkel döneminde, Türkiye ve Almanya arasında çatışma teşkil eden meselelerin artmasına rağmen karşılıklı bağımlılık nedeniyle ilişkilerin kontrollü bir gerginlikle sürdürüldüğünü iddia etmektedir

Keywords

Türkiye-Almanya İlişkileri, Almanya, Angela Merkel, Avrupa Birliği, Mülteciler

RELATIONS BETWEEN TURKEY AND GERMANY IN THE ERA OF MERKEL

Abstract

The Turco-German relationship has been a special dimension since its beginning. Due to the alliance between the Ottoman Empire and Germany in the First World War, the relations were at low-scale level in the post-War era, including in the first years of the newly established Turkish Republic. However, the partnership was reinstated in the 1930s. Turkey and Germany had been effective actors in their own foreign policies during the period of the Second World War and its afterward. The relationship has gained a new dimension by the commencement of Turkish labor immigration to Germany in the 1960s. Moreover, a new factor that affects the course of the relationship was created by the acknowledgement of the status of Turkey’s EU candidate

References

• Adar, S., ve diğerleri, (2020/1). “Das Flüchtlingsdrama in Syrien, der Türkei und Griechenland“, SWP-Aktuell, Nr. 22.
• Adar, S., (2020/2). Eine Neubetrachtung der politischen Einstellungen türkischer Migranten in Deutschland, SWP-Studie 6, 1-38.
• AGREEMENT between the European Union and the Republic of Turkey on the readmission of persons residing without authorization, 2013,https://eur-lex.europa.eu/legal- content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:22014A0507(01)&from=EN, Erişim Tarihi: 01.03.2020.
• Aelander, M., ve diğerleri, (2020). “Neue Initiativen für eine gelaehmte Union, SWP-Aktuell, Nr. 7.
• Alkan, M. N., (2017). “Türk-Alman İlişkilerinde Gerginlik yılı 2016”, ANKASAM, https://ankasam.org/turk-alman-iliskilerinde-gerginlik-yili-2016/, 01.03.2020. Erişim Tarihi
• Akal, D. (2019/1): Türkiye-Almanya İlişkilerinin Zor Yılı, Deutsche Welle, https://www.dw.com/tr/2019-t%C3%BCrkiye-almanya-ili%C5%9Fkilerinin-zor- y%C4%B1l%C4%B1/a-46886853, Erişim Tarihi: 04.03.2020.
• Akal, D. (2019/2) “Brakel: Türk-Alman İlişkileri sevginin bittiği bir evliliğe benziyor”, Deutsche Welle, https://www.dw.com/tr/brakel-t%C3%BCrk-alman-ili%C5%9Fkileri- sevginin-bitti%C4%9Fi-bir-evlili%C4%9Fe-benziyor/a-51750917, 02.03.2020. Erişim Tarihi
• Anadolu Ajansı, “TÜSİAD’dan sanayide işbirliği için Berlin’e çıkarma”, https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/tusiaddan-sanayide-is-birligi-icin-berline-cikarma- /1365009, Erişim Tarihi: 01.04.2020.
• Arı, T. (2006). Uluslararası İlişkiler Teorileri. Çatışma, Hegemonya, İşbirliği, İstanbul: Alfa
• Auswaertiges Amt/1 (Alman Dışişleri Bakanlığı), “Bilaterale Wirtschatfsbeziehungen”, , https://tuerkei.diplo.de/tr-de/themen/wirtschaft/-/1673720, Erişim Tarihi: 03.03.2020.
• Auswaertiges Amt/2, https://tuerkei.diplo.de/tr-tr/themen/kultur/-/1797674, Erişim Tarihi: 03.03.2020.
• Bağcı, H., (2017). “Almanya Türkiye İlişkileri Nereye Gidiyor?”, Karar, https://www2.karar.com/gorusler/prof-dr-huseyin-bagci-yazdi-almanya-turkiye- iliskileri-nereye-gidiyor-406455, Erişim Tarihi: 02.03.2020.
• Başay, E., (2020). „Almanya Dışişleri Bakanı Maas: Türkiye çok sayıda sığınmacıyla yalnız bırakılmamalı“, Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/almanya-disisleri- bakani-maas-turkiye-cok-sayida-siginmaciyla-yalniz-birakilmamali/1776215, Erişim Tarihi: 02.04.2020.
• Başay, E., (2019). “Almanya’da yabancı ve Müslüman karşıtlığı hala üst seviyede”, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/almanyada-yabanci-ve-musluman-karsitligi-hala-ust- seviyede/1462726, Erişim Tarihi: 05.04.2020.
• Bekar, N. (2018). “55 Yıllık Bir Hikaye: Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri”, Stratejist, 50-57.
• Bekar, N. (2019). “Kültürel Diplomasi Açısından Batı Balkanlar’da Türkiye ve Almanya (2000-2015), Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(3), 3064-3084.
• Bekar, N., (2020). “Avrupa’da zamanın ruhu: Aşırı sağ ve ırkçılığın yükselişi devam ediyor”, Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/analiz/avrupa-da-zamanin-ruhu-asiri-sag-ve- irkciligin-yukselisi-devam-ediyor/1744277, Erişim Tarihi: 02.03.2020.
• Büyükbay, C. (2016) Avrupa Birliği, Almanya ve Türkiye. İlişkilerde Temel Değerler ve Dönüşen Stratejiler, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Demirtaş, B., (2020) „Türkiye-Almanya İlişkilerini Anlamak: Meydan Okumalarla dolu işbirliği“, Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/analiz/turkiye-almanya-iliskilerini- anlamak-meydan-okumalarla-dolu-isbirligi/1722590, Erişim tarihi: 05.04.2020.
• Di Lorenzo, G., (2017). “Sie sollten erst einmal nachschlagen, was das ist, ein Diktator’”, Die Zeit, https://www.zeit.de/2017/28/recep-tayyip-erdogan-g20-gipfel-interview, Erişim Tarihi: 02.03.2020.
• Ermağan, İ. (2012) “AB Bağlamında Türkiye-Almanya İlişkileri, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:9, Sayı:20, 73-91.
• Esen, E. (2012) “Türk-Alman İşbirliğinde Deneyimler ve Sonuçlar”, Akdeniz İİBF Dergisi(24), 62-72.
• Euronews, “Alman Ekonomi Bakanı: Alman şirketler Türkiye’de güvende hissetmediklerini söylüyor”, sirketler-turkiye-de-guvende-hissetmiyor, Erişim Tarihi: 02.04.2020.
• Gaertner, H. (2008). Internationale Sicherheit. Definitionen von A-Z, Münih: Nomos.
• Gu, X. (2010) Theorien der internationalen Beziehungen. Einführung, Münih: Oldenbourg Wissenschatfsverlag. Kaymakçı
• https://www.sondakika.com/haber/haber-turkiye-almanya-iliskileri-normallesti
• /, Erişim Tarihi: 04.04.2020.
• Karadağ, C., (2019). « Türkiye’nin Berlin Büyükelçisi Aydın: Türkiye Almanya İlişkileri çok köklü ve derin », Anadolu Ajansı,https://www.aa.com.tr/tr/dunya/turkiyenin-berlin- buyukelcisi-aydin-turkiye-almanya-iliskileri-cok-koklu-ve-derin/1451158, Tarihi: 02.03.2020. Erişim Kinkartz, S. (2020). “Almanya’da Türk okulları tartışması”, https://www.dw.com/tr/almanyada-t%C3%BCrk-okullar%C4%B1- tart%C4%B1%C5%9Fmas%C4%B1/a-51964415, Erişim Tarihi:02.04.2020.
• Heckmann, F., (1998) “Nation und Integration von Migranten in Deutschland”, Was ist Ein Deutscher? Was ist ein Türke?, Deutsch-Türkisches Symposium 1997, Körber Stiftung, Hamburg, , s.19-25.
• Keohane, R. O., Nye, J. S. (2011) Power and Interdependence, Boston: Pearson.
• Koçak, C. (1991). Türk-Alman İlişkileri (1923-1939) İki Dünya Savaşı Arasındaki Dönemde Siyasal, Kültürel, Askeri ve Ekonomik İlişkiler, Ankara: Türk Tarih Kurumu. KAYNAKÇA
• Adar, S., ve diğerleri, (2020/1). “Das Flüchtlingsdrama in Syrien, der Türkei und Griechenland“, SWP-Aktuell, Nr. 22.
• Adar, S., (2020/2). Eine Neubetrachtung der politischen Einstellungen türkischer Migranten in Deutschland, SWP-Studie 6, 1-38.
• AGREEMENT between the European Union and the Republic of Turkey on the readmission of persons residing without authorization, 2013,https://eur-lex.europa.eu/legal- content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:22014A0507(01)&from=EN, Erişim Tarihi: 01.03.2020.
• Aelander, M., ve diğerleri, (2020). “Neue Initiativen für eine gelaehmte Union, SWP-Aktuell, Nr. 7.
• Alkan, M. N., (2017). “Türk-Alman İlişkilerinde Gerginlik yılı 2016”, ANKASAM, https://ankasam.org/turk-alman-iliskilerinde-gerginlik-yili-2016/, 01.03.2020. Erişim Tarihi
• Akal, D. (2019/1): Türkiye-Almanya İlişkilerinin Zor Yılı, Deutsche Welle, https://www.dw.com/tr/2019-t%C3%BCrkiye-almanya-ili%C5%9Fkilerinin-zor- y%C4%B1l%C4%B1/a-46886853, Erişim Tarihi: 04.03.2020.
• Akal, D. (2019/2) “Brakel: Türk-Alman İlişkileri sevginin bittiği bir evliliğe benziyor”, Deutsche Welle, https://www.dw.com/tr/brakel-t%C3%BCrk-alman-ili%C5%9Fkileri- sevginin-bitti%C4%9Fi-bir-evlili%C4%9Fe-benziyor/a-51750917, 02.03.2020. Erişim Tarihi
• Anadolu Ajansı, “TÜSİAD’dan sanayide işbirliği için Berlin’e çıkarma”, https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/tusiaddan-sanayide-is-birligi-icin-berline-cikarma- /1365009, Erişim Tarihi: 01.04.2020.
• Arı, T. (2006). Uluslararası İlişkiler Teorileri. Çatışma, Hegemonya, İşbirliği, İstanbul: Alfa
• Auswaertiges Amt/1 (Alman Dışişleri Bakanlığı), “Bilaterale Wirtschatfsbeziehungen”, , https://tuerkei.diplo.de/tr-de/themen/wirtschaft/-/1673720, Erişim Tarihi: 03.03.2020.
• Auswaertiges Amt/2, https://tuerkei.diplo.de/tr-tr/themen/kultur/-/1797674, Erişim Tarihi: 03.03.2020.
• Bağcı, H., (2017). “Almanya Türkiye İlişkileri Nereye Gidiyor?”, Karar, https://www2.karar.com/gorusler/prof-dr-huseyin-bagci-yazdi-almanya-turkiye- iliskileri-nereye-gidiyor-406455, Erişim Tarihi: 02.03.2020.
• Başay, E., (2020). „Almanya Dışişleri Bakanı Maas: Türkiye çok sayıda sığınmacıyla yalnız bırakılmamalı“, Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/almanya-disisleri- bakani-maas-turkiye-cok-sayida-siginmaciyla-yalniz-birakilmamali/1776215, Erişim Tarihi: 02.04.2020.
• Başay, E., (2019). “Almanya’da yabancı ve Müslüman karşıtlığı hala üst seviyede”, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/almanyada-yabanci-ve-musluman-karsitligi-hala-ust- seviyede/1462726, Erişim Tarihi: 05.04.2020.
• Bekar, N. (2018). “55 Yıllık Bir Hikaye: Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri”, Stratejist, 50-57.
• Bekar, N. (2019). “Kültürel Diplomasi Açısından Batı Balkanlar’da Türkiye ve Almanya (2000-2015), Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(3), 3064-3084.
• Bekar, N., (2020). “Avrupa’da zamanın ruhu: Aşırı sağ ve ırkçılığın yükselişi devam ediyor”, Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/analiz/avrupa-da-zamanin-ruhu-asiri-sag-ve- irkciligin-yukselisi-devam-ediyor/1744277, Erişim Tarihi: 02.03.2020.
• Büyükbay, C. (2016) Avrupa Birliği, Almanya ve Türkiye. İlişkilerde Temel Değerler ve Dönüşen Stratejiler, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Demirtaş, B., (2020) „Türkiye-Almanya İlişkilerini Anlamak: Meydan Okumalarla dolu işbirliği“, Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/analiz/turkiye-almanya-iliskilerini- anlamak-meydan-okumalarla-dolu-isbirligi/1722590, Erişim tarihi: 05.04.2020.
• Di Lorenzo, G., (2017). “Sie sollten erst einmal nachschlagen, was das ist, ein Diktator’”, Die Zeit, https://www.zeit.de/2017/28/recep-tayyip-erdogan-g20-gipfel-interview, Erişim Tarihi: 02.03.2020.
• Ermağan, İ. (2012) “AB Bağlamında Türkiye-Almanya İlişkileri, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:9, Sayı:20, 73-91.
• Esen, E. (2012) “Türk-Alman İşbirliğinde Deneyimler ve Sonuçlar”, Akdeniz İİBF Dergisi(24), 62-72.
• Euronews, “Alman Ekonomi Bakanı: Alman şirketler Türkiye’de güvende hissetmediklerini söylüyor”, sirketler-turkiye-de-guvende-hissetmiyor, Erişim Tarihi: 02.04.2020.
• Gaertner, H. (2008). Internationale Sicherheit. Definitionen von A-Z, Münih: Nomos.
• Gu, X. (2010) Theorien der internationalen Beziehungen. Einführung, Münih: Oldenbourg Wissenschatfsverlag. Kaymakçı
• https://www.sondakika.com/haber/haber-turkiye-almanya-iliskileri-normallesti /, Erişim Tarihi: 04.04.2020.
• Karadağ, C., (2019). « Türkiye’nin Berlin Büyükelçisi Aydın: Türkiye Almanya İlişkileri çok köklü ve derin », Anadolu Ajansı,https://www.aa.com.tr/tr/dunya/turkiyenin-berlin- buyukelcisi-aydin-turkiye-almanya-iliskileri-cok-koklu-ve-derin/1451158, Tarihi: 02.03.2020. Erişim Kinkartz, S. (2020). “Almanya’da Türk okulları tartışması”, https://www.dw.com/tr/almanyada-t%C3%BCrk-okullar%C4%B1- tart%C4%B1%C5%9Fmas%C4%B1/a-51964415, Erişim Tarihi:02.04.2020.
• Heckmann, F., (1998) “Nation und Integration von Migranten in Deutschland”, Was ist Ein Deutscher? Was ist ein Türke?, Deutsch-Türkisches Symposium 1997, Körber Stiftung, Hamburg, , s.19-25.
• Keohane, R. O., Nye, J. S. (2011) Power and Interdependence, Boston: Pearson.
• Koçak, C. (1991). Türk-Alman İlişkileri (1923-1939) İki Dünya Savaşı Arasındaki Dönemde Siyasal, Kültürel, Askeri ve Ekonomik İlişkiler, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Oktay, S. (2014) “Ekonomik İlişkiler Zirvede”, Deutsche Welle, www.dw.de/ekonomik- ilişkiler-zirvede/a-17405424, Erişim Tarihi: 03.03.2020.
• Özay, B., (2017), 15 Temmuz: Türkiye Almanya İlişkilerinde Dönüm Noktası, Deutsche Welle, ili%C5%9Fkilerinde-d%C3%B6n%C3%BCm-noktas%C4%B1/a-39649249, Tarihi: 04.04.2020.
• https://www.dw.com/tr/15-temmuz-t%C3%BCrkiye-almanya- Erişim
• Özcan, C., (2019). „Türkiye Almanya İlişkileri Nereye Gidiyor?”, Hürriyet, https://www.hurriyet.com.tr/avrupa/turkiye-almanya-iliskileri-nereye-gidiyor-41085739, Erişim Tarihi: 03.03.2020.
• Özgüldür, Y. (1993). Türk-Alman İlişkileri (1923-1945), Ankara: Genelkurmay Basımevi.
• Özil, Ş., (2013) “Bölgesel Bağlamda Göç ve Kültürlerarası İletişim”, Alman Dili ve Edebiyatı Dergisi, download/imported/1023021861/1023020546.pdf? 02.03.2020. (1)
• http://static.dergipark.org.tr/article- 103-107, Erişim Tarihi
• Seufert, G., (2020). “Die Türkei verlagert den Schwerpunkt ihrer Aussenpolitik”, SWP- Aktuell, Nr. 6.
• Sönmezoğlu, F.(ed.) (2017), Uluslararası İlişkiler Sözlüğü, İstanbul: Der Yayınları, 336.
• Spindler, M. (2014) “Interdependence”, Theories of International Relations, Schieder, S. ve Spindler, M. (ed.), London: Routledge, 56-75.
• Turhan, E. (2013/1) „„Büyük Koalisyon“ ve Türkiye-Almanya İlişkileri“, Yeşil Gazete, yesilgazete.org/blog/2013/10/23/yeni-bir-„buyuk-koalisyon“-ve-turkiye-almanya- iliskileri-ebru-turhan/, Erişim Tarihi: 01.03.2020.
• Turhan, E. (2013/2) “Türkiye-AB İlişkileri ve Almanya’nın Etkisi”, Milliyet
• Turhan, E. (2018). “The Implications of the Refugee Crisis for Turkish-German Relation: An Analysis of the Critical Ebbs and Flows in the Bilateral Diaolgue”, Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, Cilt 13, Sayı 49, 187-210.
• Türk-Alman Üniversitesi, http://www.tau.edu.tr/tr/hakkimizda, Erişim: 04.04.2020.
• Türk Dışişleri Bakanlığı, http://www.mfa.gov.tr/turkiye-almanya_-siyasi-iliskileri.tr.mfa, Erişim Tarihi: 01.03.2020.
• Türk Ticaret Bakanlığı, https://ticaret.gov.tr/yurtdisi-teskilati/avrupa/almanya/ulke-profili/turkiye- ile-ticaret, Erişim Tarihi: 02.04.2020.
• Türkiye-AB Vize Muafiyeti Süreci ve Geri Kabul Anlaşması Hakkında temel sorular ve Yanıtları, T.C. https://www.ab.gov.tr/files/pub/turkiye_ab_vize_muafiyeti_sureci_ve_geri_kabul_anl Avrupa asmasi_hakkinda_temel_sorular_ve_yanitlari.pdf, Erişim Tarihi: 02.03.2020.
• Ünver, O. C. (2015) Alman Kışı. Neoliberal Çağın Almanya’sında Irkçılığın Hedefindeki Göçmenler, İstanbul: Nika.
• BBC Türkçe, (2017). “Almanya ve Türkiye arasındaki silah ticaretinin büyüklüğü nedir?”, https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-41254654, Erişim Tarihi: 14.03.2020.
• BBC Türkçe, (2020). “Mülteci Krizi: Türkiye ile AB arasındaki Göçmen Anlaşması Neleri Kapsıyordu?”, https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-51724776, Erişim Tarihi: 30.03.2020.
• DPA, (2020). “Besuch bei Erdoğan. Merkel: Deutschland will Türkei in Flüchtlingspolitik helfen”, strittige-themen-im-gepaeck-merkel-trifft-erdogan.6132deeb-35be-407b-a159- 10b3ab0b2282.html, Erişim Tarihi: 30.03.2020.