Öz
Günümüz dünyasında kültürler hızlı bir şekilde değişime uğramaktadır. Modernizm hareketleri ve beraberinde ortaya çıkan küreselleşme ve onun ekonomi alanında oluşturduğu kapitalizm milletlerin kültürlerinin değişmesinde etkili olmaktadır. Milletler bu değişimin kültürel yapıya zarar vermeden yaşanması için araştırmalar yapmaktadır. Bu bakımdan Türkiye’de yaşanan kültürel değişimin de araştırılması gerekmektedir. Bu değişimi incelemek için de sosyal bilimciler tarafından ortaya konulan sosyo-kültürel değişme kuramları kullanılmaktadır.
Çalışmamızda değişimin derinlemesine tespit edilmesi için nitel araştırma yöntemlerinden olan doküman inceleme, mülakat ve gözlem yöntemleri kullanılmıştır. Kavak kültürünün kentleşmeyle birlikte hızla değiştiği, insanların kültürlerini korumak için çaba gösterdiği ve bu kültürün incelenmesinde işlevsel metotların öne çıktığı tespit edilmiştir.
Çalışmamızda Samsun’a göç eden Kavaklıların yaşadığı değişim sosyo-kültürel değişme kuramları açısından incelenmiştir. Kavak insanının şehirleşmeyle birlikte hızlı bir değişime uğradığı görülmektedir. Değişime ayak uydurmak için özellikle dernekler ve sendikalar önemli işlevler üstlenmektedir. Kavaklı insanların eğitim seviyelerinin artması, siyasi faaliyetlerde başarılı olması şehre uyum sağlamalarında etkili olmaktadır. Yine şehirde yerleşik durumda bulunan esnaf grubu köyden kente göç edenlere ekonomik destek sağlayarak insanların şehre uyum sağmasında etkili olmuş ve tampon bir kurum vazifesi görmüştür. Şehirde yaşanan personel değişiklikleri de Kavaklı insanların üst tabakalara çıkmasını sağlamış ve değişimi hızlandırmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AKINCI ÇÖTOK, Nesrin (2017). “Giddens Sosyolojisinde Toplumsal Dönüşümün Temel Kavramları ve Bağlantılar: Yapılanma, Modernite ve Küreselleşme”, Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi, C.3, S. 5, s. 189-207.
- ALTUN, Fahrettin (2017). Modernleşme Kuramı Eleştirel Bir Giriş. İstanbul: İnsan Yayınları.
- APALI, Yasemin (2016). “Toplumsal Değişme Bağlamında Bilginin Değişimi ve Dönüşümü”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 8, S. 17, s. 395-405.
- AYDIN, Kemal (2014). “Yapısal İşlevselci Teori ve Toplumsal Tabakalaşma”, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, S. 8, s. 213-239.
- ÇELİK, Civan ve KÖSEOĞLU, Mehmet (2014). Canik Sancağı Kavak Kazası Nüfus Defterlerinde Türk Haneler. Samsun: Ceylan.
- ERKİLET, Alev (2013). Toplumsal Yapı ve Değişme Kuramları. Ankara: Hece Yayınları.
- GÜVENÇ, Bozkurt (2000). Sosyal Kültürel Değişme. Ankara: Gündoğan Yayınları.
- KAÇMAZOĞLU, H. Bayram (2017). “Mübeccel Belik Kıray’ın Sosyolojik Görüşleri Üzerine”, Sosyoloji Konferansları, S. 55, s. 385-412.
- KARAKAYA, M. Fatih (2016). “Son Klasik, İlk Modern: Pitirim Aleksandroviç Sorokin ve Toplumsal Hareketlilik”, İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, C. 36, S. 1, s. 207-226.
- KARAYAKA, M. Fatih (2018). “Bütünleşmiş Kültürün Toplumsal Dinamikleri: Sorokin’in Uygarlık(lar) Okuması”, İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, C. 38, S. 2, s. 377-402.
- KARPAT, Kemal H. (2019). Türkiye’de Toplumsal Dönüşüm Kırsal Göç, Gecekondu ve Kentleşme. İstanbul: Timaş Yayınları.
- KAYAOĞLU, Sıtkı (2013). Samsun Kavak Azaklı Köyü Tarih ve Kültürü. Samsun: Cem Ofset.
- KORKMAZ YAYLAGÜL, Nilüfer (2008). Gecekondudan Apartmana Geçiş Sürecinde Kültürel Dönüşüm: Ankara Şentepe ve Birlik Mahallesi Örneğinin Bourdieucü Bir Çözümleme Denemesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
- SOLMAZ, Bünyamin (2011). “Modernlik ve Modernleşme Kuramlarına Yöneltilen Eleştiriler”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 32, s. 35-58.
- SUNAR, Lütfi (2019). “Toplumsal Değişimi Açıklamak: Temel Kavram ve Kuramlar”. Sunar, Lütfi. (ed.). Türkiye’de Toplumsal yapı ve değişim. (s. 1-38). Ankara: Nobel.
- SUNAR, Lütfi (2019). “Türkiye’de Sosyal Bilimlerde Toplumsal Değişim”. Sunar, Lütfi. (ed.). Türkiye’de Toplumsal Yapı ve Değişim. (s. 39-70). Ankara: Nobel.
- ŞİMŞEK, Hasan ve YILDIRIM, Ali (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları. TURHAN, Mümtaz (2017). Kültür Değişmeleri Sosyal Psikoloji Bakımından Bir Tetkik. Ankara: Altınordu.
- YAZICI, Mehmet (2013). “Toplumsal Değişim ve Sosyal Değerler”, Turkish Studies, C. 8, S. 8, s. 1489-1501.
Öz
Günümüz dünyasında kültürler hızlı bir şekilde değişime uğramaktadır. Modernizm hareketleri ve beraberinde ortaya çıkan küreselleşme ve onun ekonomi alanında oluşturduğu kapitalizm milletlerin kültürlerinin değişmesinde etkili olmaktadır. Milletler bu değişimin kültürel yapıya zarar vermeden yaşanması için araştırmalar yapmaktadır. Bu bakımdan Türkiye’de yaşanan kültürel değişimin de araştırılması gerekmektedir. Bu değişimi incelemek için de sosyal bilimciler tarafından ortaya konulan sosyo-kültürel değişme kuramları kullanılmaktadır.
Çalışmamızda değişimin derinlemesine tespit edilmesi için nitel araştırma yöntemlerinden olan doküman inceleme, mülakat ve gözlem yöntemleri kullanılmıştır. Kavak kültürünün kentleşmeyle birlikte hızla değiştiği, insanların kültürlerini korumak için çaba gösterdiği ve bu kültürün incelenmesinde işlevsel metotların öne çıktığı tespit edilmiştir.
Çalışmamızda Samsun’a göç eden Kavaklıların yaşadığı değişim sosyo-kültürel değişme kuramları açısından incelenmiştir. Kavak insanının şehirleşmeyle birlikte hızlı bir değişime uğradığı görülmektedir. Değişime ayak uydurmak için özellikle dernekler ve sendikalar önemli işlevler üstlenmektedir. Kavaklı insanların eğitim seviyelerinin artması, siyasi faaliyetlerde başarılı olması şehre uyum sağlamalarında etkili olmaktadır. Yine şehirde yerleşik durumda bulunan esnaf grubu köyden kente göç edenlere ekonomik destek sağlayarak insanların şehre uyum sağmasında etkili olmuş ve tampon bir kurum vazifesi görmüştür. Şehirde yaşanan personel değişiklikleri de Kavaklı insanların üst tabakalara çıkmasını sağlamış ve değişimi hızlandırmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AKINCI ÇÖTOK, Nesrin (2017). “Giddens Sosyolojisinde Toplumsal Dönüşümün Temel Kavramları ve Bağlantılar: Yapılanma, Modernite ve Küreselleşme”, Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi, C.3, S. 5, s. 189-207.
- ALTUN, Fahrettin (2017). Modernleşme Kuramı Eleştirel Bir Giriş. İstanbul: İnsan Yayınları.
- APALI, Yasemin (2016). “Toplumsal Değişme Bağlamında Bilginin Değişimi ve Dönüşümü”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 8, S. 17, s. 395-405.
- AYDIN, Kemal (2014). “Yapısal İşlevselci Teori ve Toplumsal Tabakalaşma”, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, S. 8, s. 213-239.
- ÇELİK, Civan ve KÖSEOĞLU, Mehmet (2014). Canik Sancağı Kavak Kazası Nüfus Defterlerinde Türk Haneler. Samsun: Ceylan.
- ERKİLET, Alev (2013). Toplumsal Yapı ve Değişme Kuramları. Ankara: Hece Yayınları.
- GÜVENÇ, Bozkurt (2000). Sosyal Kültürel Değişme. Ankara: Gündoğan Yayınları.
- KAÇMAZOĞLU, H. Bayram (2017). “Mübeccel Belik Kıray’ın Sosyolojik Görüşleri Üzerine”, Sosyoloji Konferansları, S. 55, s. 385-412.
- KARAKAYA, M. Fatih (2016). “Son Klasik, İlk Modern: Pitirim Aleksandroviç Sorokin ve Toplumsal Hareketlilik”, İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, C. 36, S. 1, s. 207-226.
- KARAYAKA, M. Fatih (2018). “Bütünleşmiş Kültürün Toplumsal Dinamikleri: Sorokin’in Uygarlık(lar) Okuması”, İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, C. 38, S. 2, s. 377-402.
- KARPAT, Kemal H. (2019). Türkiye’de Toplumsal Dönüşüm Kırsal Göç, Gecekondu ve Kentleşme. İstanbul: Timaş Yayınları.
- KAYAOĞLU, Sıtkı (2013). Samsun Kavak Azaklı Köyü Tarih ve Kültürü. Samsun: Cem Ofset.
- KORKMAZ YAYLAGÜL, Nilüfer (2008). Gecekondudan Apartmana Geçiş Sürecinde Kültürel Dönüşüm: Ankara Şentepe ve Birlik Mahallesi Örneğinin Bourdieucü Bir Çözümleme Denemesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
- SOLMAZ, Bünyamin (2011). “Modernlik ve Modernleşme Kuramlarına Yöneltilen Eleştiriler”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 32, s. 35-58.
- SUNAR, Lütfi (2019). “Toplumsal Değişimi Açıklamak: Temel Kavram ve Kuramlar”. Sunar, Lütfi. (ed.). Türkiye’de Toplumsal yapı ve değişim. (s. 1-38). Ankara: Nobel.
- SUNAR, Lütfi (2019). “Türkiye’de Sosyal Bilimlerde Toplumsal Değişim”. Sunar, Lütfi. (ed.). Türkiye’de Toplumsal Yapı ve Değişim. (s. 39-70). Ankara: Nobel.
- ŞİMŞEK, Hasan ve YILDIRIM, Ali (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları. TURHAN, Mümtaz (2017). Kültür Değişmeleri Sosyal Psikoloji Bakımından Bir Tetkik. Ankara: Altınordu.
- YAZICI, Mehmet (2013). “Toplumsal Değişim ve Sosyal Değerler”, Turkish Studies, C. 8, S. 8, s. 1489-1501.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Kültürel çalışmalar |
| Bölüm | Özgün Makale |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Kasım 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 28 Mart 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 5 Sayı: 2 |
