Anadolu sahası Dinî- Tasavvufî Türk Halk Edebiyatı’nın ilk örneklerinden kabul edebileceğimiz manzum dinî hikâyeler ile Türkistan’da Kazak Türklerinin İslâm dinini benimsemesini sağlayan küçük hacimli dini jırlar İslam’ın hükümlerini anlatmada aynı misyonu üstlenmişler ve dini değerlerin kabulünde oldukça etkili olmuşlardır. Bu metinler önce sözlü kültür yoluyla dinleyiciyle daha sonra da yazılı kültür yoluyla da okuyucuyla buluşmuş ve her iki sahada da oldukça rağbet görmüşlerdir. Anadolu sahasında destan, hikâye, mevlid,kıssa olarak adlandırılan bu türlere Kazak sahasında, dinî destan, jır ve ölen denilmektedir. Tür adlandırmaları farklı da olsa Geyik destanları Türk Dünyasının ortak kültür miraslarındandır. Bu çalışmada Kütahya Vahid Paşa Yazma Eserler Kütüphanesi’nde 3336 demirbaş numarasıyla kayıtlı bir destan mecmuasında yer alan Mevlüd-i Geyik ile Kazak sahası 100 ciltlik “Babalar Sözi (Atalar Sözü)” kitap serisinden 10. Cildinde yer alan “Giyik/Geyik” adlı dinî hikâye metni karşılaştırılması yapı, muhteva, tipler ve motif açısından yapılmıştır. Çalışmanın sonuna Anadolu sahası Geyik hikâyesi transkripsiyonlu metni ile Kazak sahası Geyik hikâyesi Türkiye Türkçesine aktarılarak verilmiştir.
Poetical religious folk stories that are accepted as first examples of Religious -Sofistic Folk Literature in Anatolian area and religious " jır"s that has small content and provide Kazakh Turks adopt Islam in Turkistan undertake same mission by telling Islam's provisions and they are pretty effective for accepting religious values.These texts meet listeners firstly via verbal culture and then they meet readers via written culture and find approval in both areas.These types that are named as saga,story,mawlid and anectode in Anatolion area,are called religious saga,"jır"and "ölen" in Kazakh area.Although Geyik sagas are called as different names,they are common heritage in Turkish world.In this work,comparison between Mevlud-i Geyik that take place in saga journal which is recorded as 3336 fixture number in Kütahya Vahid Pasa Written Works Library and religious story text called "Geyik/Giyik"that take place in 10th volume of "Babalar Sözi(Ancestor's Word)that has 100 volumes in Kazakh area were done in terms of structure,content,type and pattern.At the end of the work, Anatolioan area Geyik story text with transcription and Geyik story of Kazakh area were submitted by translating them into Türkiye Turkish.
Keywords:Religious story, Deer epics, Motif, Type
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Turkish Folklore |
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | May 31, 2023 |
Submission Date | April 17, 2023 |
Published in Issue | Year 2023 Volume: 6 Issue: 1 |