SOVYET ASKERİ MÜDAHALESİNDEN ÖNCE SOVYETLER BİRLİĞİ-AFGANİSTAN İLİŞKİLERİ (1919-1979)

Year 2020, Volume: 3 Issue: 1, 57 - 75, 22.06.2020

Ulaş Töre Sivrioğlu

Abstract

Sovyetler Birliği’nin 1979’da Afganistan’a müdahalesi 20. yüzyılın en önemli olaylarından biridir. Müdahalenin seyri ve sonuçları çok yönlü araştırmalarca irdelenmiştir. Ancak müdahale öncesinde Sovyet-Afgan ilişkilerinin düzeyi yeterince incelenmemiştir. Oysa Sovyetlerin Afganistan’da başlangıçta büyük bir savaşın içine çekildiğini görememesinin en önemli sebeplerinden biri tarihleri boyunca iki ülke arasında gerçekten yakın ilişkiler kurulmuş olmasıydı. Bu makalede Sovyetlerin Afganistan’a olan ilgisinin kökenleri, iki ülke arasındaki mali, siyasi, kültürel ilişkilerin düzeyi incelenmiş ve Sovyet müdahalesinin alt yapısını oluşturan koşullar anlaşılmaya çalışılmıştır.

Keywords

Sovyetler Birliği

References

• Bayur, Y.H. (1987) Hindistan Tarihi Cilt III, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Bose A.C. (1970) “The Indian Revolutionaries and the Bolsheviks, Their Early Contacts 1918-1922” Asian Studies ,Journal of Critical Perspevtives on Asia 8(3).pp.336-351.
• Boulouque, S. (2000) “Afganistan’da Komünizm”, Komünizmin Kara Kitabı, Der. Stépahen Courtois vd. Çevirenler: Bülent Tanatar vd. İstanbul, Doğan Kitapçılık, s.923-950.
• Braithwaite,R. (2011) Afgnatsy The Russians in Afghanistan 1979-1989, Oxford/New York, Oxford University Press.
• Brejne, L.I. (1980), Afganistan Üzerine, Çeviren: Hüseyin Aykol, Ankara, Ser Yayınları.
• Budhraj, Vijay S.(1972) “The Communist International and Indian Politics”,Socialism in India, ed.B.R. Nanda, Bombay,Delhi,Bangalore. Vikas Publication.
• Carr, E.H. (2015) Sovyet Rusya Tarihi Bolşevik Devrimi 3 (1917-1923), Çeviren: Tuncay Birkan, İstanbul, Metis Yayınları.
• Dupree, L. (1982) “Afghanistan Viii. Archeology” Encyclopaedia Iranica, Fasc. 5, pp. 525-544.
• Erman, K. (2017) Afganistan’da Sovyet Nüfuzu ve İşgali Etkileri ve Sonuçları, Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi. Ferrie, J. (2009) Pakistan: Minorities at Risk in the North-West, Minority Rights Group International, London. Gall C. (2004) A Hoard of Gold That Afghanistan Quietly Saved, June 25, 2004, http://www.nytimes.com Erişim:09.11.2013. Gorshenina, S. , Rapin, C. (2006), Kâbil’den Semerkand’a Arkeologlar Orta Asya’da, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları. Grissmann, C (2009) “Kabul Museum” EI, Vol. XV, Fasc. 3, pp. 318-323. Hale, C. (2003). Himmler’s Crusade: The Nazi Expedition to Find the Origins of the Aryan Race. Hoboken, N. J.: John Wiley & Sons. Hatunoğlu, N (2016) Türkistan’da Son Türk Devleti Buhara Emirliği ve Âlim Han, Ankara, Ötüken.
• Kumar,K.N ( 1990) Kumar, Political Parties in India, Their Ideology and Organisation, New Delhi, Mittal Publications.
• Lyakhovski, A.A. (2007) Insde the Soviet Invasion of Afghanistan and the Seizure of Kabul, Decemnber 1979, Transletion by: G. Goldberg and Artemy Kalinovsky, Cold War International History Project, Working Paper 5,Washington,Woodrow Wilson International Center.
• Malawya, H.D. (1965) Sovyetler Birliği İle Az Gelişmiş Ülkeler Arasında Ekonomik İşbirliği, Çeviren: Selahattin Hilav, İstanbul, Gerçek Yayınevi.
• Noorzoy, M.S. (1987)” Soviet Economic Interest in Afghanistan” Problems of Communism May-June, pp.43-54.
• Oğuz, E (2001) hedef Ülke Afganistan, İstanbul, Doğan Kitap.
• Polatoğlu, M.G. (2019) “Türkiye ile SSCB Arasında 1965-1975 Döneminde Gerçekleştirilen Ekonomik İşbirliği ve Yapılan Yatırımlar”. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 65,477-496. Riedel, R. (2014) Ne Kazandık: Amerika’nın Afganistan’daki Gizli Savaşı 1979-1989, Çeviren: İkbal Saylık, İstanbul, Matbuat Yayınları.
• Rubinstein, A.Z. (1987), Soviet Foreign Policy Since World War II,Boston, Toronto, Little Brown Company.
• Saikal M. (2004) Modern Afghanistan : A History of Struggle and Survival, London, I.B. Tauris.
• Slavin, V.I. (2016) Afghan Diaries, Maxpress, http://tatianazimakova.com/геология-без-границ-афганистан-кабул/
• Петров, Д. (2015). Афганские звезды, Честь, боль и слава, Компания «Металлоинвест»
• Saikal, A. (2004) Modern Afghanistan, A History of Struggle and Survival, New York, Tauris.
• Stalin,J. (1997) Leninizmin Temelleri, Çevirenler: İsmail Yarkın-Saliha N. Kaya, İstanbul, İnter Yayınları.
• Tamarov V.(1992) Afghanistan, Soviet Vietnam, Transleted by Naomi Marcus, San Fransisco, Mercury House.
• Wahab, Sh. , Youngerman, B. (2010), A Brief History of Afghanistan, USA, Infose Publishing.