Research Article
BibTex RIS Cite

TÜRK DIŞ POLİTİKASININ DOĞU AKDENİZ YAKLAŞIMI: KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ ÖRNEĞİ

Year 2024, Volume: 7 Issue: 2, 58 - 83, 16.11.2024
https://doi.org/10.51763/uid.1548038

Abstract

Türkiye'nin Doğu Akdeniz bölgesindeki dış politikası, özellikle Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile ilgili olarak, uluslararası ilişkilerde önemli bir ilgi ve tartışma konusu olmaktadır. Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki dış politikası uzun süredir tarihi, stratejik ve siyasi mülahazalarla şekillenmektedir. Bu politikanın merkezinde, yalnızca Türkiye tarafından tanınan ve kendini devlet ilan eden Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti bulunmaktadır. Türkiye'nin 1974'te Kıbrıs'a askerî harekât düzenlemesinin ardından 1983'te Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurulması, Türkiye'nin bölgedeki stratejik çıkarları açısından bir dönüm noktası yaratmıştır. Türkiye'nin Akdeniz enerji kaynaklarına erişim ve bölgesel güvenlik kaygıları da dahil olmak üzere Doğu Akdeniz'deki stratejik çıkarları, Kuzey Kıbrıs’a olan sarsılmaz desteğini etkilemiştir. Yıllar geçtikçe, Türkiye'nin Kuzey Kıbrıs’a yönelik dış politikası, tamamen askeri bir müdahaleden çıkarak devletin meşruiyetini ve istikrarını güçlendirmeyi amaçlayan daha diplomatik ve ekonomik bir angajman stratejisine doğru evrildi. Bu makale, Doğu Akdeniz'deki Türk dış politikasının tarihsel bağlamını inceleyecek, Türk tarafının yaklaşımını analiz edecek ve bu yaklaşımın bölgesel dinamikler üzerindeki yansımalarını değerlendirecektir.

References

  • Akay, K. (1997). “Kıbrıs Türk Milliyetçiliği Tartışmasına Katkı”, Academia.edu, https://www.academia.edu/43278424/K%C4%B1br%C4%B1s_T%C3%BCrk_Milliyet%C3%A7ili%C4%9Fi_Tart%C4%B1%C5%9Fmas%C4%B1na_Katk%C4%B1_1_academia (10.11.2024)
  • Akdeniz Manşet (2024). “Türkiye'den, Uluslararası Topluma KKTC'yi Tanıma Çağrısı”, https://www.akdenizmanset.com.tr/turkiye-den-uluslararasi-topluma-kktc-yi-tanima-cagrisi/236370/, (22.07.2024)
  • Algür, B. (2020). “Kıbrıs ve Doğu Akdeniz’deki Son Uluslararası Gelişmeler Işığında Değişen Türkiye, ABD ve NATO Politikaları”, Anadolu Strateji Dergisi, 2(2): 55-70.
  • Arıcıoğlu, E. B. (2023). “Kıbrıs Meselesi Ekseninde 1974 Kıbrıs Müdahalesi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Ve Teknik Araştırmalar Dergisi, (21): 103-115.
  • Aslan, C. (2000). “Doğu Akdeniz: İzlenen Politikalar ve İngiliz Üsleri”, https://stratejikortak.com/2020/05/dogu-akdeniz-politikalar.html, (21.07.2024)
  • Aydeniz, O. (2024). “Gerçekleri Dost Ülkelere Anlatarak KKTC’yi Tanımaları Sağlanmalı”, https://www.kibrispostasi.com/c1-KIBRIS_POSTASI_GAZETESI/j117/a41478-gercekleri-dost-ulkelere-anlatarak-kktcyi-tanimalari-saglanmali, (22.07.2024)
  • Ayverdi, M. E. (2020). “Doğu Akdeniz: Türkiye’nin Mavi Vatan’daki Egemenlik Mücadelesi” https://stratejikortak.com/2020/08/dogu-akdeniz-turkiye-mavi-vatan-mucadelesi.html, (21.07.2024)
  • BBC, (2021). “Kıbrıs'ta Maraş bölgesinin yüzde 3,5'unun açılacak olması ne anlama geliyor?”, https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-57918758, (07.11.2024)
  • Bostancı, M. (2015). “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin İlânı ve Buna Yönelik Tepkilerin Türk Kamuoyundaki Yankıları”, Tarih Araştırmaları Dergisi, 34(57): 317-356.
  • Copeaux, E., Mauss-Copeaux, C. ve Berktay, A. (2009). “Taksim: Bölünmüş Kıbrıs, 1964-2005”, İstanbul: İletişim.
  • Çolak, Y., Şahin, Y., & Çolak, A. Ö. (2024). “Kuzey Kıbrıs’ ta Yeni-Kabileci Milliyetçiliğin Yükselişi: Göç ve Tarih Yazıcılığı Tartışmaları”, Bilig, (108), 113-145.
  • Doğan, O. (2008). “Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi”, Kayseri: Not yayınları.
  • Durur, E. K. (2006). “2004 Referandumu Sürecinde Kuzey Kıbrıs Türk Basınında Kıbrıslıtürk Milliyetçilik Söylemi”, İletişim Araştırmaları, 4(2), 9-44.
  • Ecevit, B. (2011). “Dış Politika ve Kıbrıs Dosyası”, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Eroğlu, H. (2002). “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetini Yaratan Tarihi Süreç ve Son Gelişmeler”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 18(54): 735-793.
  • EuroNews, (2021) “Erdoğan'ın Maraş'ın statüsüne ilişkin açıklamalarına hangi ülke ne tepki verdi?”, https://tr.euronews.com/2021/07/21/erdogan-n-maras-n-statusune-iliskin-ac-klamalar-na-hangi-ulke-ne-tepki-verdi, (07.11.2024)
  • Firik, M. K. (2023). “Türkiye, Azerbaycan ve KKTC'deki İktidar Partileri Arasında İşbirliği Anlaşması İmzalandı”, https://www.aa.com.tr/tr/politika/turkiye-azerbaycan-ve-kktcdeki-iktidar-partileri-arasinda-isbirligi-anlasmasi-imzalandi/3053740, (21.07.2024)
  • Firik, M. K. ve Efesoy, C. (2024). “KKTC Cumhurbaşkanı Tatar: 20 Temmuz 1974'te Kıbrıs Türkü Bağımsızlığına, Özgürlüğüne ve Hürriyetine Kavuşmuştur”, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/kktc-cumhurbaskani-tatar-20-temmuz-1974te-kibris-turku-bagimsizligina-ozgurlugune-ve-hurriyetine-kavusmustur/3279480, (20.07.2024)
  • Galata, Y. C. (2023). “1963-64 Kıbrıs Olaylarının Türk Arşiv Belgelerine Yansımaları”, Kıbrıs Araştırmaları ve İncelemeleri Dergisi, (12): 1-20.
  • Göktürk, T. B. (2017). “Kıbrıs’ta Rumların Gerçekleştirdiği 1974 Katliamları”, Türk Dünyası Araştırmaları, 116(228): 159-170.
  • Gülseven, E. (2020). “Identity contestations in the Turkish Cypriot community and the peace process in Cyprus”. Athens Journal of Mediterranean Studies, 6(1), 21-38.
  • Kaşifiz (2022). “Kıbrıs Barış Harekâtı ve ‘’Ayşe Tatile Çıksın’’ Parolasının Hikâyesi”, https://kasifiz.com/kibris-baris-harekati-ve-ayse-tatile-ciksin-parolasinin-hikayesi/, (20.07.2024)
  • Kaya, F. (2018). “Türkiye’nin AB Üyeliği Açısından Kıbrıs Sorunu”, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (66): 184-195.
  • Kaya, S. (2021). “1974-2017 Arası Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Siyasi Hayatı”, LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2): 193-215.
  • Keser, U. (2011). “21 Aralık 1963 Kanlı Noel, Kumsal Faciası ve Bugüne Yansımaları”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 11(23): 93-121.
  • Keser, U. (2013). “Kızılay Belgeleri Işığında: Kıbrıs Barış Harekâtı 1974”, Türk Kızılayı.
  • Kocakılıç, G. (2021). “Kıbrıs Meselesinin Genel Seyri”, Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, 3(1): 57-70.
  • Meydan, S. (2019). https://www.sozcu.com.tr/1964-erenkoy-savasi-wp5400941, (21.07.2024) Milliyetçi Hareket Partisi (2022). “Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Sayın Devlet Bahçeli’nin, “30 Ağustos Zafer Bayramı” münasebetiyle yaptıkları yazılı basın açıklaması”, https://www.mhp.org.tr/htmldocs/genel_baskan/konusma/5047/index.html, (07.11.2024)
  • Okyar, A. (2016). “Ayşe Tatile Çıksın”, https://ahsenokyar.com/?p=111575, (20.07.2024)
  • Özakman, T. (2012). “Çılgın Türkler-Kıbrıs: Belge Roman”, Ankara: Bilgi Yayınevi.
  • Simav, A. (1975). “Turan Güneş'in Siyasal Kavgaları”, Manisa: İstiklâl Matbaası.
  • Ülger, İ. K. (2020). “Türkiye Mavi Vatanı savunmaya devam ediyor”, https://www.aa.com.tr/tr/analiz/turkiye-mavi-vatani-savunmaya-devam-ediyor/2004480, (07.11.2024)
  • Yalçınkaya, A. (2022). “Türk Devletleri Teşkilatı, KKTC’ni De Facto Tanınmıştır”, https://21yyte.org/tr/merkezler/bolgesel-arastirma-merkezleri/balkanlar-ve-kibris-arastirmalari-merkezi/turk-devletleri-teskilati-kktc-ni-de-facto-taninmistir, (20.07.2024)
  • Yüksel, E. (2022). “Turkey's interventions in its near abroad: The case of northern Cyprus”, Clingendael, Netherlands Institute of International Relations, Policy_brief_Turkeys_interventions_Northern_Cyprus.pdf, (07.11.2024)
Year 2024, Volume: 7 Issue: 2, 58 - 83, 16.11.2024
https://doi.org/10.51763/uid.1548038

Abstract

References

  • Akay, K. (1997). “Kıbrıs Türk Milliyetçiliği Tartışmasına Katkı”, Academia.edu, https://www.academia.edu/43278424/K%C4%B1br%C4%B1s_T%C3%BCrk_Milliyet%C3%A7ili%C4%9Fi_Tart%C4%B1%C5%9Fmas%C4%B1na_Katk%C4%B1_1_academia (10.11.2024)
  • Akdeniz Manşet (2024). “Türkiye'den, Uluslararası Topluma KKTC'yi Tanıma Çağrısı”, https://www.akdenizmanset.com.tr/turkiye-den-uluslararasi-topluma-kktc-yi-tanima-cagrisi/236370/, (22.07.2024)
  • Algür, B. (2020). “Kıbrıs ve Doğu Akdeniz’deki Son Uluslararası Gelişmeler Işığında Değişen Türkiye, ABD ve NATO Politikaları”, Anadolu Strateji Dergisi, 2(2): 55-70.
  • Arıcıoğlu, E. B. (2023). “Kıbrıs Meselesi Ekseninde 1974 Kıbrıs Müdahalesi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Ve Teknik Araştırmalar Dergisi, (21): 103-115.
  • Aslan, C. (2000). “Doğu Akdeniz: İzlenen Politikalar ve İngiliz Üsleri”, https://stratejikortak.com/2020/05/dogu-akdeniz-politikalar.html, (21.07.2024)
  • Aydeniz, O. (2024). “Gerçekleri Dost Ülkelere Anlatarak KKTC’yi Tanımaları Sağlanmalı”, https://www.kibrispostasi.com/c1-KIBRIS_POSTASI_GAZETESI/j117/a41478-gercekleri-dost-ulkelere-anlatarak-kktcyi-tanimalari-saglanmali, (22.07.2024)
  • Ayverdi, M. E. (2020). “Doğu Akdeniz: Türkiye’nin Mavi Vatan’daki Egemenlik Mücadelesi” https://stratejikortak.com/2020/08/dogu-akdeniz-turkiye-mavi-vatan-mucadelesi.html, (21.07.2024)
  • BBC, (2021). “Kıbrıs'ta Maraş bölgesinin yüzde 3,5'unun açılacak olması ne anlama geliyor?”, https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-57918758, (07.11.2024)
  • Bostancı, M. (2015). “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin İlânı ve Buna Yönelik Tepkilerin Türk Kamuoyundaki Yankıları”, Tarih Araştırmaları Dergisi, 34(57): 317-356.
  • Copeaux, E., Mauss-Copeaux, C. ve Berktay, A. (2009). “Taksim: Bölünmüş Kıbrıs, 1964-2005”, İstanbul: İletişim.
  • Çolak, Y., Şahin, Y., & Çolak, A. Ö. (2024). “Kuzey Kıbrıs’ ta Yeni-Kabileci Milliyetçiliğin Yükselişi: Göç ve Tarih Yazıcılığı Tartışmaları”, Bilig, (108), 113-145.
  • Doğan, O. (2008). “Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi”, Kayseri: Not yayınları.
  • Durur, E. K. (2006). “2004 Referandumu Sürecinde Kuzey Kıbrıs Türk Basınında Kıbrıslıtürk Milliyetçilik Söylemi”, İletişim Araştırmaları, 4(2), 9-44.
  • Ecevit, B. (2011). “Dış Politika ve Kıbrıs Dosyası”, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Eroğlu, H. (2002). “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetini Yaratan Tarihi Süreç ve Son Gelişmeler”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 18(54): 735-793.
  • EuroNews, (2021) “Erdoğan'ın Maraş'ın statüsüne ilişkin açıklamalarına hangi ülke ne tepki verdi?”, https://tr.euronews.com/2021/07/21/erdogan-n-maras-n-statusune-iliskin-ac-klamalar-na-hangi-ulke-ne-tepki-verdi, (07.11.2024)
  • Firik, M. K. (2023). “Türkiye, Azerbaycan ve KKTC'deki İktidar Partileri Arasında İşbirliği Anlaşması İmzalandı”, https://www.aa.com.tr/tr/politika/turkiye-azerbaycan-ve-kktcdeki-iktidar-partileri-arasinda-isbirligi-anlasmasi-imzalandi/3053740, (21.07.2024)
  • Firik, M. K. ve Efesoy, C. (2024). “KKTC Cumhurbaşkanı Tatar: 20 Temmuz 1974'te Kıbrıs Türkü Bağımsızlığına, Özgürlüğüne ve Hürriyetine Kavuşmuştur”, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/kktc-cumhurbaskani-tatar-20-temmuz-1974te-kibris-turku-bagimsizligina-ozgurlugune-ve-hurriyetine-kavusmustur/3279480, (20.07.2024)
  • Galata, Y. C. (2023). “1963-64 Kıbrıs Olaylarının Türk Arşiv Belgelerine Yansımaları”, Kıbrıs Araştırmaları ve İncelemeleri Dergisi, (12): 1-20.
  • Göktürk, T. B. (2017). “Kıbrıs’ta Rumların Gerçekleştirdiği 1974 Katliamları”, Türk Dünyası Araştırmaları, 116(228): 159-170.
  • Gülseven, E. (2020). “Identity contestations in the Turkish Cypriot community and the peace process in Cyprus”. Athens Journal of Mediterranean Studies, 6(1), 21-38.
  • Kaşifiz (2022). “Kıbrıs Barış Harekâtı ve ‘’Ayşe Tatile Çıksın’’ Parolasının Hikâyesi”, https://kasifiz.com/kibris-baris-harekati-ve-ayse-tatile-ciksin-parolasinin-hikayesi/, (20.07.2024)
  • Kaya, F. (2018). “Türkiye’nin AB Üyeliği Açısından Kıbrıs Sorunu”, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (66): 184-195.
  • Kaya, S. (2021). “1974-2017 Arası Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Siyasi Hayatı”, LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2): 193-215.
  • Keser, U. (2011). “21 Aralık 1963 Kanlı Noel, Kumsal Faciası ve Bugüne Yansımaları”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 11(23): 93-121.
  • Keser, U. (2013). “Kızılay Belgeleri Işığında: Kıbrıs Barış Harekâtı 1974”, Türk Kızılayı.
  • Kocakılıç, G. (2021). “Kıbrıs Meselesinin Genel Seyri”, Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, 3(1): 57-70.
  • Meydan, S. (2019). https://www.sozcu.com.tr/1964-erenkoy-savasi-wp5400941, (21.07.2024) Milliyetçi Hareket Partisi (2022). “Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Sayın Devlet Bahçeli’nin, “30 Ağustos Zafer Bayramı” münasebetiyle yaptıkları yazılı basın açıklaması”, https://www.mhp.org.tr/htmldocs/genel_baskan/konusma/5047/index.html, (07.11.2024)
  • Okyar, A. (2016). “Ayşe Tatile Çıksın”, https://ahsenokyar.com/?p=111575, (20.07.2024)
  • Özakman, T. (2012). “Çılgın Türkler-Kıbrıs: Belge Roman”, Ankara: Bilgi Yayınevi.
  • Simav, A. (1975). “Turan Güneş'in Siyasal Kavgaları”, Manisa: İstiklâl Matbaası.
  • Ülger, İ. K. (2020). “Türkiye Mavi Vatanı savunmaya devam ediyor”, https://www.aa.com.tr/tr/analiz/turkiye-mavi-vatani-savunmaya-devam-ediyor/2004480, (07.11.2024)
  • Yalçınkaya, A. (2022). “Türk Devletleri Teşkilatı, KKTC’ni De Facto Tanınmıştır”, https://21yyte.org/tr/merkezler/bolgesel-arastirma-merkezleri/balkanlar-ve-kibris-arastirmalari-merkezi/turk-devletleri-teskilati-kktc-ni-de-facto-taninmistir, (20.07.2024)
  • Yüksel, E. (2022). “Turkey's interventions in its near abroad: The case of northern Cyprus”, Clingendael, Netherlands Institute of International Relations, Policy_brief_Turkeys_interventions_Northern_Cyprus.pdf, (07.11.2024)
There are 34 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Turkish Foreign Policy
Journal Section Articles
Authors

Sümeyra Ulus 0009-0001-3203-1093

Early Pub Date December 14, 2024
Publication Date November 16, 2024
Submission Date September 10, 2024
Acceptance Date November 10, 2024
Published in Issue Year 2024 Volume: 7 Issue: 2

Cite

APA Ulus, S. (2024). TÜRK DIŞ POLİTİKASININ DOĞU AKDENİZ YAKLAŞIMI: KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ ÖRNEĞİ. Uluslararası İlişkiler Ve Diplomasi, 7(2), 58-83. https://doi.org/10.51763/uid.1548038
AMA Ulus S. TÜRK DIŞ POLİTİKASININ DOĞU AKDENİZ YAKLAŞIMI: KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ ÖRNEĞİ. UİD/Jird. November 2024;7(2):58-83. doi:10.51763/uid.1548038
Chicago Ulus, Sümeyra. “TÜRK DIŞ POLİTİKASININ DOĞU AKDENİZ YAKLAŞIMI: KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ ÖRNEĞİ”. Uluslararası İlişkiler Ve Diplomasi 7, no. 2 (November 2024): 58-83. https://doi.org/10.51763/uid.1548038.
EndNote Ulus S (November 1, 2024) TÜRK DIŞ POLİTİKASININ DOĞU AKDENİZ YAKLAŞIMI: KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ ÖRNEĞİ. Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi 7 2 58–83.
IEEE S. Ulus, “TÜRK DIŞ POLİTİKASININ DOĞU AKDENİZ YAKLAŞIMI: KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ ÖRNEĞİ”, UİD/Jird, vol. 7, no. 2, pp. 58–83, 2024, doi: 10.51763/uid.1548038.
ISNAD Ulus, Sümeyra. “TÜRK DIŞ POLİTİKASININ DOĞU AKDENİZ YAKLAŞIMI: KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ ÖRNEĞİ”. Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi 7/2 (November 2024), 58-83. https://doi.org/10.51763/uid.1548038.
JAMA Ulus S. TÜRK DIŞ POLİTİKASININ DOĞU AKDENİZ YAKLAŞIMI: KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ ÖRNEĞİ. UİD/Jird. 2024;7:58–83.
MLA Ulus, Sümeyra. “TÜRK DIŞ POLİTİKASININ DOĞU AKDENİZ YAKLAŞIMI: KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ ÖRNEĞİ”. Uluslararası İlişkiler Ve Diplomasi, vol. 7, no. 2, 2024, pp. 58-83, doi:10.51763/uid.1548038.
Vancouver Ulus S. TÜRK DIŞ POLİTİKASININ DOĞU AKDENİZ YAKLAŞIMI: KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ ÖRNEĞİ. UİD/Jird. 2024;7(2):58-83.

Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi birbirinden ayrılamaz bir bütünün iki parçasıdır. Uluslararası İlişkiler disiplini içerisinde yer alan çoğu konu diplomasi ışığında ele alınmakta, en başta gelen politik, ekonomik konular uluslararası ilişkiler ve diplomasinin birlikte hareket etmesi ile açıklanmakta ya da çözüme kavuşturulabilmektedir. Bu nedenle derginin isminin Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi olmasına karar verilmiştir. Dergimizin; Uluslararası İlişkiler, Diplomasi, Ekonomi, Temel Bilimler ve Sosyal Bilimlerin, siyaset, ekonomi, ekonomi-politik, diplomasi uygulamaları, siyasi tarih, uluslararası antlaşmalar, uluslararası örgütler, hukuk, uluslararası hukuk gibi alanları ile alakalı olarak bilim dünyasına önemli katkı yapması beklenmektedir.