THE COLLAPSE DILEMMA AND THE EXIT SEARCH OF COMPANIES: FUTURE PATHS IN TRACES OF PAST THEORIES AND EMPHASIİZE STRATEGOLOGICAL NOTES

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 1, 5 - 32, 22.06.2023

Gürcan Papatya

https://doi.org/10.29131/uiibd.1294006

Öz

Collapse theories in companies create a positive motivation to problematize the problem of company existence for the future. Problematization reveals the search for existence-meaning in corporate sustainability. The search for being-meaning begins with questioning the future. It shows how to approach the probable crash problem and how to exit. Thus, in a way, a justification for the collapse is prioritized, and the predictions, plans, actions and scenarios made form the basis for the company's existence-meaning problem. In other words, collapse and exit theories are inseparable, connected whole. The late knowledge structuring to express this connective whole in the literature points to “collapsology” and provides a strong strategic implications.
This article aims to show the theoretical paths of companies’ collapse dilemma the traces of past theories and their search for a future exit. In this direction, the “state collapse theory” of Ibn Khaldun, one of the old collapse texts, and its alignment with the “corporate decline theory” of Jim Collins, one of the new corporate texts, will be made. In search of an exit, Fârâbî’s “virtue theory” will be paired with Ervin Laszo’s “chaos sill (bifurcation) theory” and/therefore, a strategological emphasize will be aimed.

Anahtar Kelimeler

Strategology, collapsology, İbni Haldun, Jim Collins, Fârâbî, Ervin Laszo

ŞİRKETLERİN ÇÖKÜŞ AÇMAZI VE ÇIKIŞ ARAYIŞI: GEÇMİŞ TEORİLERİN İZİNDE GELECEK İZLEKLERİ VE ÜSTELENEN SRATEJİBİLİM NOTLARI

Öz

Şirketlerde çöküş teorileri, şirket varoluş sorununu gelecek için sorunsallaştırmaya yönelik pozitif bir motivasyon oluşturur. Sorunsallaştırma şirket sürdürülebilirliğinde varlık-anlam arayışını ortaya koyar. Varlık-anlam arayışı geleceği sorun etmekle başlar. Çöküş sorununa nasıl yaklaşılacağını ve çıkışın nasıl yapılacağını gösterir. Böylece bir bakıma çöküşe dair bir gerekçeleme öncelenmiş, yapılan öngörüler, planlar, eylemler ve senaryolar, şirket varlık-anlam sorunu için çıkışa zemin oluşturmuş olur. Diğer bir deyişle çöküş ve çıkış teorileri birbirinden ayrılmaz, bağlantısal bütündür. Yazında bu bağlantısal bütünü ifade etmeye dönük geç dönem bilgi yapılanması çöküşbilimini işaret eder ve güçlü bir stratejik içerim sağlar.
Bu makale, şirketlerin geçmiş teorilerin izinde çöküş açmazı ve gelecek çıkış arayışlarının teorik izleklerini göstermeyi amaçlamaktadır. Bu yönde eski çöküş metinlerinden İbni Haldun’un “devlet çöküş teorisi”ni izleme ve yeni şirket metinlerden Jim Collins’in “şirket düşüş teorisi” ile hizalaması yapılacaktır. Çıkış arayışı için de Fârâbî’nin “erdemler teorisi” Ervin Laszo’nun “kaos eşiği (çatallaşma) teorisi” ile eşleştirilecek ve/böylece stratejibilimsel bir üsteleme amaçlanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Stratejibilim, Çöküşbilim, İbni Haldun, Jim Collins, Fârâbî, Ervin Laszo

Kaynakça

• Adıbelli, R. (2011). Mircea Eliade ve Din: Mircea Eliade'nin Din Bilimi Çalışmalarının Metodolojik Açıdan Değerlendirilmesi. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Adizes, I. (1979). Organizational Passages-diagnosing and Treating Lifecycle Problems of Organization, Organizational Dynamics, 8 (1), 3-25.
• Adizes, I. (1999). Managing Corporate Life Cycles, Paramus NJ: Prentice Hall.
• Aristoteles (2019). Oluş ve Bozuluş (çev. Y. Gurur Sev). İstanbul: Pinhan Ya.
• Armes, R. (2011). Sinema ve Gerçeklik, İstanbul: Doruk Yayınları.
• Aydınlı, Y. (2000). Fârâbî’de Tanrı-İnsan İlişkisi. İstanbul: İz Ya.
• Barr, P. S. (1998). Adapting to Unfamiliar Environmental Events: A Look at the Evolution of Interpretation and its Role in Strategic Change. Organization Science, 9(6), 644-669.
• Barton, L., (1990). Crisis Management: Selecting Communications Strategy. Management Decision, 28 (06), 5-8.
• Borotav, K. (2022). Çöküş ve Sol Çıkış. İstanbul: Sol Kültür Ya.
• Bostrom, N. (2002). Existential risks: Analyzing Human Extinction Scenarios and Related Hazards. Journal of Evolution and Technology, 9, 1, 1-37.
• Braudel, F. (1996).Uygarlıkların Grameri (çev. Mehmed Ali Kılıçbay). İstanbul: İmge Ya.
• Brzezinski, Z. (2000). Büyük Çöküş (çev. Gül Keskil, Gülsev Pakkan). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Cassegard, C., Thörn, H. (2018). Toward a Postapocalyptic Environmentalism? Responses to Lossand Visions of the Future in Climate Activism. Environment and Planning E: Nature and Space, 1 (4), 561-578.
• Caulkins, D. D. (2008). Re-theorizing Jim Collins’s Culture of Discipline in Good to Great, Innovation: The European Journal of Social Science Research, 21, 3, 217-232.
• Christianson, M. K. (2014). Making Sense Again: Updating Around an Unexpected Event. Working paper, Canada: University of Toronto.
• Church, D. (2020). Zihinden Maddeye (çev. Esin Akan). İstanbul: Destek Ya. No. 1197/288.
• Collins, J. C. (2001). Good to Great: Why Some Companies Make the Leap... and Others Don’t. New York, NY: HarperCollins Publishers Inc.
• Collins, J. C. (2009). How The Mighty Fall: And Why Some Companies Never Give in. New York, NY: HarperCollins Publishers Inc.
• Collins, J. C., Porras, J. I. (1995). Built to Last: Successful Habits of Visionary Companies. New York, NY: HarperCollins Publishers Inc. [Türkçesi: Collins, J. C., Porras, J. I. (1999). Kalıcı olmak: Geleceğin Güçlü Kurumlarını Kurmak (çev. Zuhal Çivi), İstanbul: Sistem Ya. No. 194]
• Coolman, R. vd. (2021). Kuantum Mekaniği Nedir? Atom Altı Parçacıkların Dünyası, Evren’i Daha İyi Anlamamızı Sağlayabilir mi?. (çev. Recep Arzu, Çağrı Mert Bakırcı) (7 Ocak). https://evrimagaci.org/kuantum-mekanigi-nedir-atom-alti-parcaciklarin-dunyasi-evreni-daha-iyi-anlamamizi-saglayabilir-mi-9867.
• Corbin, H. (2010). İslam Felsefesi Tarihi (çev. Hüseyin Hatemi). İstanbul: İletişim Ya.
• Cramer, F. (1998). Kaos ve Düzen, Sırat Köprüsündeki Hayat (çev. Veysel Atayman). İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Crease, R. P. (2022). Hollywood Disaster Movies: What they Signal about Science. (09 Marc), https://physicsworld.com/a/disaster-signalling/.
• Crichton, M. T., Ramsay, C. G., Kelly, T. (2009). Enhancing Organizational Resilience Through Emergency Planning: Learnings from Cross-Sectoral Lessons. Journal of Contingencies and Crisis Management, 17(1), 24-37.
• Dante Alighieri (2011). İlahi Komedya (çev. Rekin Teksoy). İstanbul: Oğlak Ya.
• Daoudy, M. (2020). The Origins of the Syrian Conflict: Climate Change and Human Security. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• De La Torre, Migule. A. (2017). Embracing Hopelessness. Minneapolis: Fortress Press.
• De Landa, M. (2019). Çizgisel Olmayan Tarih (çev. Ebru Kılıç). Ankara: Metis Ya.
• Diamond, J. (2005). Collapse: How Societieschoose to Fail or Succeed. New York: Penguin Books. [Türkçesi 2 yayın evinden çıkan kitap için ayrıca bkz. Diamond J. M. (2006). Çöküş: Medeniyetler Nasıl Ayakta Kalır ya da Yıkılır? (çev. Elif Kıral). İstanbul: Timaş Ya.; Diamond, J. M. (2019). Çöküş: Toplumlar Başarısızlığı ya da Başarıyı Nasıl Seçerler? (çev. Barış Baysal), İstanbul: Pegasus Ya.].
• Doepel, D. (1991). Crisis Management: The Psychological Dimension. Industrial Crisis Quarterly, 5, (3) 177-188.
• Drabek, T. (1990). Emergency Management: Strategies For Maintaining Organizational Integrity. New York: Springer.
• Drucker, P. F., Collins, J. C. (2017). The Effective Executive: The Definitive Guide to Getting the Right Things Done. New York, NY: HarperCollins Publishers Inc.
• Durak, N. (2009). Platon ve Fârâbî Felsefesinde Erdem Kavramı. Isparta: Fakülte Kitabevi.
• Durak, N., Alaca, C. (2019). Fârâbî’de Mutluluk Tasavvuru ve Eskatolojik Boyutu. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2, 43, 5-23.
• Eco, U. (1991). Alımlama Göstergebilimi (çev. Sema Rifat). İstanbul: Düzlem Yayınları.
• Eliade, M. (2000). Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi - Cilt 1-2-3 (çev. Ali Berktay). İstanbul: Kabalcı Ya.
• Eliade, M. (2003). Dinler Tarihine Giriş (çev. Lale Arslan). İstanbul: Kabalcı Ya. No. 193, Antropoloji, Arkeoloji, Mitoloji Dizisi: 17.
• Eliade, M. (2005). Dinler Tarihi: İnançlar ve İbadetlerin Morfolojisi (çev. Mustafa Ünal). Konya: Serhat Kitapevi.
• Eliade, M. [ed.] (1987). Encyclopedia of Religion. New York: Macmillan içinde; Werblowsky, R. J. Z. , “Eschatology: An Overview”: 2833-2836.
• Erdem, R., Yelsiz, M. [edt.] (2021). Yönetim Hastalıkları. Ankara: Siyasal Ya. içinde; Erdem, R., Özdemir, S., “Giriş: Yönetim Hastalıklarına Dair Teorik Bir Çerçeve”: 11-38.
• Ergun, D. (2023). Yöntemi Bulmak. Ankara: İmge Ya.
• Farabi (1974). Farabi’nin Üç Eseri (çev. Hüseyin Atay). Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Ya. No 115 Mutluluğu Kazanma (Tahsilu's-Sa'ade), 13-84.
• Farabi (2001). El-Medinetü’l Fazıla (çev. Nafiz Danışman). Ankara: MEB Ya. Şark Klasikleri No. 1152-208/15.
• Farabî (2017). İdeal Devlet (çev. Ahmet Arslan). İstanbul: Hasan Âli Yücel Klasikleri.
• Farabi (2018). El-Medinetü’l-Fazıla Tanrı Alem İnsan (çev. Yaşar Aydınlı). İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Ferguson, N. (2010). Complexity and Collapse: Empires on the Edge of Chaos. Foreign Affairs, 89(2),18-32.
• Fink, S. (1986). Crisis Management. New York: AMACOM.
• Gökşen, C. (2014). Oyunların Çocukların Gelişimine Katkıları ve Gaziantep Çocuk Oyunları. Atatürk Ünv. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED]. 52, 229-259.
• Gribbin, J. (2013). Basit Derinlik (çev. A. Barişta, A. Kızıltuğ). İstanbul: Alfa Ya.
• Gündoğmuş, B. (2018a). Kaos, Karmaşıklık ve Kuantum için Genel Bir Kaynakça. http://bulentgundogmus.com
• Gündoğmuş, B. (2018b). Kritik Eşik. http://bulentgundogmus.com.
• Gündoğmuş, B. (2020). Koronovirüs. http://bulentgundogmus.com.
• Harari, Y. N. (2017). Homo Deus: A Brief History of Tomorrow. London: HarperCollins Publishers.
• Harari, Y. N. (2019). Sapiens: İnsan Türünün Kısa Bir Tarihi (çev. Ertuğrul Genç). İstanbul: Kolektif Kitap.
• Herakleitos (2005). Fragmanlar (çev. Cengiz Çakmak). İstanbul: Kabalcı Ya.
• Hilborn, R. C. (2001). Chaos And Nonlinear Dynamics: An Introduction For Scientists And Engineers. Oxford University Press.
• Hobbes, T. (2010). Leviathan (çev. Semih Lim). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• https://theconversation.com
• https://www.archeos.eu/collapsologie/
• https://en.wikipedia.org/wiki/Collapsology
• https://www.nature.com.
• https://www.quora.com/What-are-your-thoughts-on-collapsology
• https://www.researchgate.net/post/Collapsology-Have-you-heard-about İbni Haldun (1990). Mukaddime (çev. Zakir Kadiri Ugan). İstanbul: MEB Ya. No. 481/54-4.
• İbni Sina (2008). Oluş ve Bozuluş (çev. Muammer İskenderoğlu). İstanbul: Litera Ya.
• Kareiva, P., Carranza, V. (2018). Existential Risk due to Ecosystem Collapse: Nature Strikes Back. Futures, 102, 39-50.
• Kasperson, R. E. vd. (1986). Corporate Hazard Management Practices. Boulder, CO: Westview Press.
• Kavak, Ö., Sunar, L. (2018). İslam Siyaset Düşüncesi: Adil Devlet, Erdemli Şehir, Mükellef İnsan. İstanbul: İLEM Ya.
• Kaya, B. (2016). Katastrofik Riskler, Artçı Stratejik Riskler ve Yönetimi. https://bertankaya.net/2016/07/katastrofik-riskler-artci-stratejik-riskler-ve-yonetimi/
• Kesken, J., İlic, D. (2008). Yönetimin İrrasyonel Yüzü: Örgütsel İşlev Bozuklukları ve Analizi. Ege Akademik Bakış. 8 (2), 451-468.
• Kıvılcımlı, H. (2012). Diyalektik Materyalizm Nedir Ne Değildir?. İstanbul: KöXüz Ya.
• Kocabıyık, A. (2020). Rastlantısallığın ve Determinizmin Maddenin Evrimindeki ve Kaos Teorisi'ndeki Rolü. https://evrimagaci.org/rastlantisalligin-ve-determinizmin-maddenin-evrimindeki-ve-kaos-teorisindeki-rolu-8211.
• Kongar, E. (1995). Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Korkut, Ş. (2015). Farabi’nin Siyaset Felsefesi. İstanbul: Atlas.
• Kuaso, T. (2014). Towards strategic intelligence: Foresight, intelligence, and policy making. Dynamic Futures. Estonia: Dynamic Futures Publications No. 1.
• Kutluer, İ. (1996). Erdemli Toplum ve Düşmanları. İstanbul: İz Ya.
• Laszlo, E. (1991). The Age of Bifurcation: Understanding the Changing World. New York: Gordon & Breach Science Pub.
• Laszlo, E. (2006). The Chaos Point: The World at the Crossroads. London: Piatkus Books, 99.
• Laszlo, Ervin (2001). Macroshift: Navigating the Transformatıon to a Sustainable World. San Francisco: Berrett-Koehler Publishers, Inc.
• Levi-Strauss, C. (1963). Structural Anthropology. New York: Basic Books, Harper Torchbooks.
• Meriç, C. (2004). Umrandan Uygarlığa. İstanbul: İletişim Yayınları: 154.
• Miller, D. (1988). Organizational Pathology and Industrial Crises. Industrial Crisis Quarterly. 2 (1), 65-74.
• Mitroff, I., Pauchant, T. , Shrivastava, P. (1988). Conceptual and Empirical Issues in the Development of a General Theory of Crisis Management. Technological Forecasting and Social Change, 33, 83-107.
• Moran, B. (2014). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Morin, E. (2010). Yitik Paradigma: İnsan Doğası (çev. Devrim Çetinkasap). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Ya. Morin, E. (1993). For a Crisiology. Industrial & Environmental Crisis Quarterly, 7 (1) 5-22.
• Moses, J., Knutsen, T. (2012). Ways of Knowing: Competing Methodologies in Social and Political Research. New York: Palgrave Macmillan.
• Motesharrei, S., Rivas, J., Kalnay, E. (2014). Human and Nature Dynamics (HANDY): Modeling Inequality and use of Resources in the Collapse or Sustainability of Societies. Ecological Economics. 101, 90-102.
• O’Connor, J. (1989).The Meaning of Crisis. London: Basil Blackwell.
• Oktay, A. S. (2019). Fârâbî’nin Felsefesinde Erdemli Medeniyet Teorisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 12, 64 (Haziran), 975-990.
• Okumuş, E. (1999), İbn Haldun ve Osmanlı'da Çöküş Tartışmaları. Divan Dergisi. 6, 183-209.
• Okumuş, E. (2007). Toplumsal Çöküş Teorileri. İstanbul: İnsan Ya.
• Önder, M., Ulaşan, F . (2018). Ibn Khaldun’s Cyclical Theory on the Rise and Fall of Sovereign Powers: The Case of Ottoman Empire. Adam Akademi Sosyal Bilimler Dergisi. 8(2), 231-266.
• Özel, M. (2022a). İz Bırakanlar: Charles Handy’nin Yönetim Felsefesi. https://www.gzt.com/z-raporu/charles-handynin-yonetim-felsefesi-3614664: 130-133.
• Özel, M. (2022b). Makul Yönetici-2: Tarihten Alınan Dersler. İstanbul: Albaraka Ya. No. 132-17.
• Papatya, G. (2002), Geleceği Mühendisleme: Kavramlar Üzerine Epistemolojik bir Deneme. İnfomag Dergisi. 21 (Haziran), 64-69.
• Papatya, İ. K., Papatya, N. (2022). Sıfırlanan Kapitalizm ve Ekolojik Yenilik. Ankara: Nobel Ya. No. 40007-297.
• Papatya, N. (2013). Çokuluslu Şirketlerin Kaynak-Tabanlı Biyo-Politik Üretiminde Rekabetçi Gücün Diyalektiği: Eleştirel ve Bütünsel Bakış. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18, 3, 1-23.
• Pascal, B. (2019). Düşünceler (çev. Devrim Çetinkasap). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Pissarides, C. (2000). Equilibrium Unemployment Theory. London, England: 2nd ed. MIT Press.
• Platon (2016). Devlet (çev. Furkan Akderin). İstanbul: Say Ya. No. 24
• Piketty, T. (2022). Eşitsizlikler Ekonomisi (çev. Cihan Özpınar). İstanbul: Epsilon Yayınevi.
• Powell, T. C. (1991). Shaken, but Alive: Organizational Behavior in the Wake of Catastrophic Events. Industrial Crisis Quarterly, 5 (4) 271-292.
• Prigogine, I., Stengers, I. (1998). Kaostan Düzene, İnsanın Tabiatla Yeni Diyalogu (çev. Senai Demirci). İstanbul: İz Yayıncılık.
• Randers, J. (2008). Global Collapse: Fact or Fiction?. Futures. 40(10), 853-864.
• Raut, R. V. vd. (2021). Global Waves Synchronize the Brain’s Functional Systems with Fluctuating Arousal. Science Advances, 7 (30), 1-15.
• Sartre, J. P. (1985).Varoluşçuluk-Existentialisme (çev. Asim Bezirci). İstanbul: B. 8, Say Ya.: 78 [İngilizcesi Sartre, J. P. (2007). Existentialism Is a Humanism (trans. Carol Mocomber). New Haven, London: Yale University Press: 36-37]
• Schopenhauer, A. (2012). Eristik Diyalektik-Haklı Çıkma Sanatı (çev. Ülkü Hıncal). İstanbul: Sel Ya. No. 532.
• Servigne, P., Stevens, R. (2020). How Everything Can Collapse: A Manual for our Times (trans. Andrew Brown). Cambridge: 2nd, Polity Press.
• Servigne, P., Stevens, R., Chapelle, G. (2021). Another End of the World Is Possible: Living the Collapse (and Not Merely Surviving It) (trans. Geoffrey Samuel). Medford, Massachusetts: Polity Press.
• Shaikh, A. (1978). Kriz Teorilerinin Tarihi, Dünya Kapitalizminin Krizi (der. N. Satlıgan, S. Savran). İstanbul: Belge Ya.
• Shrivastava, P. Mitroff, I. (1987). Strategic Management of Corporate Crises. Columbia Journal of World Business, Spring, 5-12.
• Silver, A. D. (1990). Taban Çöktüğü Zaman Kriz Dönemlerinde Şirket Yönetimi (çev. Naz Türer), İstanbul: Form Ya. No. 6.
• Slaughter, R. A. (2020). Farewell alternative futures?. Futures. 121, 102496.
• Slovic, P. (1987). Perception of Risk. Science. 236, 4799 (17 April), 280-285.
• Spocchia, G. (2021). 1970’lerde Yayımlanan ve Toplumsal Çöküş Öngören Makale Henüz Yanılmadı. https://www.indyturk.com
• Stanley B. (2016). Roma A.Ş: İlk Çokuluslu Şirketin Yükselişi ve Çöküşü (çev. Rana Alpöz). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Stiglitz, J. E. (2014). Eşitsizliğin Bedeli (çev. Ozan İşler). İstanbul: İletişim Ya.
• Stowasser, B. (1984). Ibn Khaldun’s Philosophy of History: The Rise and Fall of States and Civillzations. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 39, 1, 185-190.
• Taylor, D. M., Taylor, G. M. (2007). The Collapse and Transformation of our World. Journal of Futures Studies. 11(3), 29-46;.
• Tillich, P. (2000). The Courage to be. New Haven and London: YaleUniversity Press.
• Tonn, B., Tonn, J. (2009). A Literary Human Extinction Scenario. Futures, 41(10), 760-765.
• Tooze, A. (2021). Çöküş: Finansal Krizlerle Dolu Bir On Yıl Dünyayı Nasıl Değiştirdi? (çev. Ahmet Fethi Yıldırım). İstanbul: Vakıfbank Kültür Yayınları.
• Torres, P. (2019). Existential Risks: A Philosophical Analysis. Inquiry, 0(0), 1-26.
• Tural, M. (2021), Semitik Metinlerde Apokaliptik Anlatımlar Üzerine Psiko-Fenomenolojik Analizler, Türk Din Psikolojisi Dergisi. 3 (Haziran), 115-160.
• Uludağ, S. (2013). Ibn Haldun Hayatı Fikirleri Eserleri Biyografi. Ankara: Harf Eğitim.
• Üstten, A. U. (2020). Yakan Top mu, Yakar Top mu?. Türk Dili. 69, 817 (Ocak), 62-63.
• Välikangas, L., Merlyn, P. (2005). Strategic Resilience: Staying ahead of a Crisis. Handbook of Business Strategy, 6, 1, 55-58.
• Vatandaş, C. (2015). Modern Çöküş: İnsanın Modern Halleri. İstanbul: Açılım Kitap.
• Whitehead, A. N. (2020). Aklın İşlevi (çev. Sercan Çalcı). İstanbul: Norgunk Ya.
• Yıldırım, Ö. A. (2019). Ütopyalar: Farabi’nin “Erdemli Şehir (El Medinetü’l Fazıla)” Ütopyası.
• https://www.felsefe.gen.tr/utopyalar-farabinin-erdemli-sehir-el-medinetul-fazila-utopyasi/. Zweing, S. (2018). Bir Kalbin Çöküşü (çev. Esen Tezel). Ankara: Can Yayınları.