CESARET VE İŞ YAŞAMI: TÜRKÇE ARAŞTIRMALARIN PERSPEKTİFLERİ IŞIĞINDA İŞ YAŞAMINDA SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞE İLİŞKİN BAZI ÖNERMELER

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 139 - 165, 23.12.2024

İbrahim Sani Mert , Gokben Bayramoğlu

https://doi.org/10.29131/uiibd.1602264

Öz

Bu çalışma, Türk literatüründe yer alan 34 çalışmayı analiz ederek, iş hayatında cesaretin rolünü ortaya koymayı ve cesaretin örgütsel sürdürülebilirliğe olan kritik katkısını vurgulamayı amaçlamaktadır. Çalışma kapsamında cesaret, bireylerin ve örgütlerin belirsizlikle başa çıkmasını ve değişimi etkili bir şekilde benimsemesini sağlayarak girişimci yenilikçiliğin temelini oluşturduğu noktasından hareketle ele alınmıştır. Literatür taramasında, iş hayatında cesaretin etkisi beş ana kategori ve ilgili alt başlıklar altında incelenmiştir. Liderlikte cesaret, kararlı eylemleri, etkili kriz yönetimini ve vizyonun benimsenmesini kolaylaştırarak uzun vadeli örgütsel dayanıklılığı destekler. Ayrıca, cesaretin çalışan katılımını artırdığı, iş tatminini teşvik ettiği ve etik ihlallerin bildirilmesini cesaretlendirerek örgütsel bütünlük ve istikrarı güçlendirdiği belirlenmiştir. Bu boyutlar bir bütün olarak ele alındığında, cesaretin sürdürülebilir iş ortamları yaratmada ve etik, yenilikçi, uyumlu örgütsel uygulamaların sürekliliğini sağlamada merkezi bir rol oynadığı görülmektedir. Ayrıca, bu çalışmanın literatür taramasından elde edilen bulgular ışığında, gelecekteki araştırmalara rehberlik edebilecek beş ana başlık altında 21 öneri geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Cesaret, Çalışma Hayatı, Sürdürülebilirlik, Liderlik, Çalışan Bağlılığı, Etik

Destekleyen Kurum

Herhangi Bir kurum tarafından desteklenmemiştir

COURAGE AND WORK LIFE: SOME PROPOSITIONS ON SUSTAINABILITY IN WORK LIFE IN LIGHT OF PERSPECTIVES FROM TURKISH STUDIES

Öz

This study aims to analyze 34 studies in the Turkish literature to highlight the role of courage in professional life and emphasize its critical contribution to organizational sustainability. Within the scope of the study, courage is approached from the perspective that it enables individuals and organizations to cope with uncertainty and effectively embrace change, thereby serving as the foundation for entrepreneurial innovation. The literature review examines the impact of courage in the workplace under five main categories and associated subtopics. Courage in leadership facilitates decisive actions, effective crisis management, and the adoption of a clear vision, thereby supporting long-term organizational resilience. Moreover, courage promotes employee engagement, enhances job satisfaction, and encourages the reporting of ethical violations, thereby strengthening organizational integrity and stability. When these dimensions are considered collectively, it becomes evident that courage plays a central role in creating sustainable work environments and ensuring the continuity of ethical, innovative, and adaptive organizational practices over time. Additionally, based on the findings of the literature review, 21 recommendations have been developed under five key themes to guide future research.

Anahtar Kelimeler

Courage, Work Life, Sustainability, Leadership, Employee Engagement, Ethics

Kaynakça

• Arslan, A., & Gül, H. (2023). İşyerinde sosyal cesaret davranışlarının işyeri mutluluğuna etkisi üzerine bir araştırma. İzmir İktisat Dergisi, 38(4), 1152-1175.
• Avolio, B. J., Walumbwa, F. O., & Weber, T. J. (2009). Leadership: Current theories, research, and future directions. Annual review of psychology, 60(1), 421-449.
• Bahar, B. (2019). Sosyal öğrenme kuramı ve sosyal değişim kuramı perspektifinden etik liderlik. Balkan Journal of Social Sciences, 8(16), s. 237-242. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/775254 adresinden alındı
• Baer, M., & Frese, M. (2003). Innovation is not enough: Climates for initiative and psychological safety, process innovations, and firm performance. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 24(1), 45-68.
• Bakay, M. E., Müftüoğlu, M., Nalbantoğlu, A., & Çoçan, E. (2020). Kırsal kesimlerdeki kadın girişimciliği ve girişimci kadınların karşılaştıkları sorunlar üzerine nitel bir araştırma: Manisa-Demirci örneği. Journal of Yasar University, 15(Special Issue), s. 295-306. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1049961 adresinden alındı
• Baron, R. A., & Markman, G. D. (2003). Beyond social capital: The role of entrepreneurs' social competence in their financial success. Journal of Business Venturing, 18(1), 41-60.
• Bass, B. M., & Riggio, R. E. (2006). Transformational leadership. Psychology Press.
• Bocken, N. M., & Geradts, T. H. (2020). Barriers and drivers to sustainable business model innovation: Organization design and dynamic capabilities. Long range planning, 53(4), 101950.
• Bozdağ, İ., & Akın, M. A. (2023). Okul yöneticilerinin hizmetkâr liderlik özellikleriyle girişimcilik becerileri ilişkisinin analizi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 14(28), s. 357-385. doi:10.58689/eibd.1390400
• Cemaloğlu, N., & Akyürek, M. İ. (2017). Örgütlerde whistleblowing (bilgi uçurma). Turkish Journal of Educational Studies, 4(3). https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/403128 adresinden alındı
• Ceylan, E., Kurt, S., & Özdemir, H. (2024). İlkokul öğretmenlerinin grişimcilik hakkında görüşleri. Ulusal Eğitim Dergisi, 4(2), s. 494-513. doi:https://doi.org/10.5281/zenodo.10612656
• Chatterjee, S., Moody, G., & Lowry, P. B. (2020, March). Information technology and organizational innovation: Harmonious information technology affordance and courage-based actualization. Journal of Strategic Information Systems, 29(1). doi:innovation: Harmonious information technology affordance and courage-based actualization
• Clough, D. R., Fang, T. P., Vissa, B., & Wu, A. (2019). Turning lead into gold: How do entrepreneurs mobilize resources to exploit opportunities?. Academy of Management Annals, 13(1), 240-271.
• Colquitt, J. A., Conlon, D. E., Wesson, M. J., Porter, C. O., & Ng, K. Y. (2001). Justice at the Millennium: a meta-analytic review of 25 years of organizational justice research. Journal of Applied Psychology, 86(3), 425.
• Comer, D. R., & Sekerka, L. E. (2018). Keep calm and carry on (ethically): Durable moral courage in the workplace. Human Resource Management Review, 28, s. 116-130.
• Çetin, M., & Gürkan, H. (2021). Okul yöneticilerinin kuantum liderlik davranışları ve öğretmenlerin yaratıcı düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 18(44), s. 7693-7720. doi:10.26466/opus.886390
• Çetinkaya Bozkurt, Ö., Kalkan, A., Koyuncu, O., & Alparslan, A. M. (2012). Türkiye'de girişimciliğin gelişimi: Girişimciler üzerinde nitel bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, s. 229-247. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/215810 adresinden alındı
• Davis, J. P., Eisenhardt, K. M., & Bingham, C. B. (2007). Developing theory through simulation methods. Academy of Management Review, 32(2), 480-499.
• Detert, J. R. (2021). Gündelik Cesaretin Pekiştirilmesi. HBR's 10 Must Reads: İletişim 2 (T. Gezer, Çev., s. 155-182). içinde Optimist Yayınları.
• Detert, J. R., & Bruno, E. A. (2017). Workplace courage: Review, synthesis, and future agenda for a complex construct. Academy of Management Annals, 11(2), 593-639.
• Detert, J. R., & Treviño, L. K. (2010). Speaking up to higher-ups: How supervisors and skip-level leaders influence employee voice. Organization Science, 21(1), 249-270.
• Dirks, K. T., & Ferrin, D. L. (2002). Trust in leadership: meta-analytic findings and implications for research and practice—Journal of Applied Psychology, 87(4), 611.
• Dubrin, A. J. (2008). Leadership research findings, practice, and skills. Dreamtech Press.
• Durukan, L. (2021). Türkiye'de Kadın Girişimcilerin Desteklenmesinde KOSGEB'in Rolü. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi,, 7(1), s. 17-37. doi:https://doi.org/10.30855/gjeb.2021.7.1.002
• Ebert, T., Götz, F. M., Obschonka, M., Zmigrod, L., & Rentfrow, P. J. (2019). Regional variation in courage and entrepreneurship: The contrasting role of courage for the emergence and survival of start‐ups in the United States. Journal of Personality, 87(5), 1039-1055.
• Ebrahimi, A., Safari Gerayli, M., & Valiyan, H. (2023). Effects of external and internal drivers of individual behavior voice on the moral courage and internal auditors’ effectiveness. Journal of Accounting & Organizational Change, 19(5), 735-764.
• Edmondson, A. (1999). Psychological safety and learning behavior in work teams. Administrative Science Quarterly, 44(2), 350-383.
• Eren, F., & Yalçıntaş, M. (2017). Hizmetkâr Liderlik İle İş Tatmini Arasındaki İlişki: Bir Havayolu Şirketi Örneği. Uluslararası İktiadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 16. UİK Özel Sayısı, s. 851-864. doi:10.18092/ulikidince.323535
• Erkoç, N., & Kıral, B. (2023). Öğretmen Güçlendirmede Okul Yöneticilerinin Rolü ve Önemi ile Öğretmen Güçlendirme Stratejileri. Uluslararası Eğitimde Mükemmellik Arayışı Dergisi, 3(4), s. 47-60. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/377874 adresinden alındı
• Eroğlu, Ş. G., & Alga, E. (2017). Örgütsel Muhalefetin Örgütsel Değişim Üzerindeki Etkisi: Hizmet Sektörü Örgütlerinde Bir Araştırma. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(3), s. 140-158. doi:10.29131/uiibd.349482
• Ertürk, E., & Erdirençelebil, M. (2023). Engelleri Ortadan Kaldıran Engelli Girişimciliği: İlham Veren Bir Engelli Girişimci Örneği "Halukcerez.com". International Journal of Arts and Social Studies, 6(11), s. 249-263. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3587428 adresinden alındı
• Eryılmaz, İ. (2024). Pozitif Örgütsel Davranış Çalışmaları Üzerine Sistemli Bir İnceleme ve Eleştiriler: Quo Vadis? Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), s. 641-657. doi:http://dx.doi.org/10.18506/anemon. 1478470
• Frese, M., Gielnik, M. M., & Mensmann, M. (2016). Psychological training for entrepreneurs to take action: Contributing to poverty reduction in developing countries. Current Directions in Psychological Science, 25(3), 196-202
• Gedik, Y. (2020). Dönüşümsel Liderlik ve İşlemsel Liderlik. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(2), s. 19-34. doi:https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1208006
• Gürel, A. H., & Arslan, K. (2023). Okul öncesi öğretmen adaylarının yaratıcı düşünme beceri düzeylerinin belirlenmesi ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(2), 1014-1034.
• Gehman, J., Trevino, L. K., & Garud, R. (2013). Values work: A process study of the emergence and performance of organizational values practices. Academy of Management Journal, 56(1), 84-112.
• Gökgöz, H. (2023). İş yerinde sosyal cesaret davranışı üzerinde etik liderliğin etkisi. Anasay, (26), 267-277.
• Gülbahar, Y., & Özkan, O. S. (2023). İş yeri sosyal cesaret davranışlarının çalışanların savunmacı sesi üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir çalışma. Social Mentality and Researcher Thinkers Journal (Smart Journal), 9(75), 4710-4717.
• Güner, H., & Korkmaz, A. (2016). KOSGEB Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi- Grişimcilik İlişkisi: Eğitim Alıp İş Kurmayanlar Üzerine Araştırma. İş ve Hayat, 2(4), s. 155-182. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/299575 adresinden alındı
• Greenberg, J. (1990). Organizational justice: Yesterday, today, and tomorrow. Journal of Management, 16(2), 399-432.
• Hannah, S. T., Avolio, B. J., & Walumbwa, F. O. (2011). Relationships between authentic leadership, moral courage, and ethical and pro-social behaviors. Business Ethics Quarterly, 21(4), 555-578.
• Helvacı, M. A. (2010). İlköğretim okulu yöneticilerinin etik liderlik davranışını gösterme düzeyleri. Journal of World of Turks/Zeitschrift Für Die Welt Der Türken, 2(1). https://zfwt.org/admin/files/issues/108-491-1-PB.pdf adresinden alındı
• Heifetz, R. A., & Linsky, M. (2002). The heart of danger. Leadership on the line: Staying alive through the dangers of leading.
• James, E. H., & Wooten, L. P. (2009). Leading teams in crisis situations: From chaos to extraordinary performance. Effective Executive, 12(5), 14-19.
• Khodashenas, B., Güney, S., & Gürül, B. (2020). Etik liderlik davranışının çalışanların örgütsel bağlılıklarına etkisi. Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Dergisi, 7(60), s. 2978-2988. doi:GÜNEY İstanbul Aydın Üniversitesi
• Kuratko, D. F., & Morris, M. H. (2018). Examining the future trajectory of entrepreneurship. Journal of small business management, 56(1), 11-23.
• Kurtgöz, N., & Polat, S. (2023). Öğretmenlerin özel eğitime gereksinimi olan öğrencilere yönelik kapsayıcı liderlik davranışlarının incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(11), s. 42-64. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3237926 adresinden alındı
• Kurtzberg, T. R., & Amabile, T. M. (2001). From Guilford to creative synergy: Opening the black box of team-level creativity. Creativity Research Journal, 13(3-4), 285-294.
• May, D. R., Chan, A. Y., Hodges, T. D., & Avolio, B. J. (2003). Developing the moral component of authentic leadership. Organizational dynamics.
• Miceli, M. P., & Near, J. P. (1992). Blowing the whistle: The organizational and legal implications for companies and employees. Lexington Books.
• Miceli, M. P., Near, J. P., & Dworkin, T. M. (2009). A word to the wise: How managers and policy-makers can encourage employees to report wrongdoing. Journal of Business Ethics, 86, 379-396.
• Mkheimer, I. M., Selem, K. M., Shehata, A. E., Hussain, K., & Perez Perez, M. (2023). Can hotel employees arise internal whistleblowing intentions? Leader ethics, workplace virtues, and moral courage. European Journal of Management and Business Economics, 32(2), 203-222.
• Moore, C., & Gino, F. (2013). Ethically adrift: How others pull our moral compass from true North, and how we can fix it. Research in organizational behavior, 33, 53-77.
• Mrowiec, D. (2022). Factors influencing internal whistleblowing. A systematic review of the literature. Journal of Economics and Management, 44(1), 142-186.
• Ogunfowora, B., Maerz, A., & Varty, C. T. (2021). How do leaders foster morally courageous behavior in employees? Leader role modeling, moral ownership, and felt obligation. Journal of Organizational Behavior, 42(4), 483-503.
• Oran, M., & Ercan, C. (2020). Osmaniye İlinde girişimcilik destek programından faydalanan girişimcilerin karşılaştıkları finansman sorunları ve çözüm önerileri. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, s. 179-197. doi:https://doi.org/10.31834/kilissbd.723407
• Özdemir, Ş. (2019). Memurluğa odaklanmış üniversite öğrencilerinin girişimcilik eğitimi hakkındaki görüşlerine yönelik nitel bir araştırma. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 21(37), s. 101-114. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/908998 adresinden alındı
• Özkan, O., & Kalender, S. (2020). Hekim Katılımı: Kavramsal Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11(Ek), s. 245-259. doi:10.21076/vizyoner.717120
• Özmen, Ö. N., Eriş, E. D., & Süral-Özer, P. (2022). Dijital dönüşüm ve liderlik: Sanayi sektöründe bir inceleme. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(Kongre Özel Sayısı), s. 206-231. doi:10.36543/kauiibfd.2022.ozelsayi10
• Özürtk, H. K. (2022). Güvenli bir gelecek için profesyonel liderlik ve yenilikçi kurum kültürü. Paradigma:İktisadi ve İdari Araştırmalar Dergisi, 11(1), s. 61-69. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2871404 adresinden alındı
• Pratt, M. G., & Ashforth, B. E. (2003). Fostering meaningfulness in working and at work. Teoksessa KS Cameron, JE Dutton & RE Quinn (toim.) Positive organizational scholarship.
• Pek, Ş., Altundağ, H., Özdönmez, İ. A., Toranbeki, M., Köksal, S., & Özdemir, A. (2023). Öğretim liderliğini etkileyen etmenler. International Social Sciences Studies Journal, 9(113), s. 7681-7695. doi:http://dx.doi.org/10.29228/sssj.71047
• Pury, C. L., & Lopez, S. J. (Dü). (2010). The psychology of courage: Modern research on an ancient virtue. Washington, DC: American Psychological Association.
• Rauter, R., Globocnik, D., & Baumgartner, R. J. (2023). The role of organizational controls to advance sustainability innovation performance. Technovation, 128, 102855.
• Sekerka, L. E., Bagozzi, R. P., & Charnigo, R. (2009). Facing ethical challenges in the workplace: Conceptualizing and measuring professional moral courage. Journal of Business Ethics, 89, 565-579.
• Sosik, J. J., & Cameron, J. C. (2010). Character and authentic transformational leadership behavior: Expanding the ascetic self toward others. Consulting Psychology Journal: Practice and Research, 62(4), 251.
• Tabancalı, E., & Çakıroğlu, Z. K. (2017). Okul müdürlerinin etik liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), s. 392-417. doi:http://dx.doi.org/10.17860/mersinefd.296254
• Torraco, R. J. (2005). Writing integrative literature reviews: Guidelines and examples. Human Resource Development Review, 4(3), 356–367.
• Tekin, Z. (2018). Muş ilinin kadın girişimcilik eğilimini belirlemeye yönelik bir pilot araştırma. BMIJ, 6(1), s. 149-165. doi:http://dx.doi.org/10.15295/bmij.v6i1.222
• Thoms, J. C. (2008). Ethical integrity in leadership and organizational moral culture. Leadership, 4(4), 419-442.
• Tiyek, R. (2018). KOSGEB girişimcilik eğitimlerinin değerlendirilmesi: Kırklareli örneği. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16), 54-72.
• Treviño, L. K., Weaver, G. R., & Reynolds, S. J. (2006). Behavioral ethics in organizations: A review. Journal of Management, 32(6), 951-990.
• Vakola, M., & Bouradas, D. (2005). Antecedents and consequences of organizational silence: an empirical investigation. Employee relations, 27(5), 441-458.
• Wong, C. A., & Cummings, G. G. (2009). The influence of authentic leadership behaviors on trust and work outcomes of health care staff. Journal of Leadership Studies, 3(2), 6-23.
• Yıldız , H., & Tani, E. (2018). Bilgi uçurma davranışının öncülleri ve sonuçları. Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi, 7(14), s. 53-67. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/619599 adresinden alındı
• Yollu, S., Yumuşak, H., & Korkmaz, M. (2024). Adaptation of the professional moral courage scale to Turkish culture: a validity and reliability study. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(1), 221-254.
• Yost, K. (2024). Courage for personal growth, courageous companions (exploring effective leadership practices through popular culture). Emerald Publishing Limited, Leeds, s. 15-24. doi:https://doi.org/10.1108/978-1-83753-984-020241002
• Yüksel, S., & Bilgivar, O. O. (2024). Okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik stilleri ile öğretmenlerin yaratıcı düşünme eğilimleri arasındaki ilişkiler. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(1), s. 373-391. doi:10.51460/baebd.1424550
• Zhao, H., Seibert, S. E., & Lumpkin, G. T. (2010). The relationship of personality to entrepreneurial intentions and performance: A meta-analytic review. Journal of Management, 36(2), 381-404.