Kültürel Anlamların Taşınması: Koç Başlı Mezar Taşları (Elazığ Gülmez Mezarlığı Örneği)

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 36 - 57, 30.06.2019

Y. Cemalettin Çopuroğlu

Öz

İnsan, başlangıçta dünyayı ve varoluşu anlamlandırmak ve yorumlamak dahil, doğruluğuna kesin olarak inanılan bilgi ve bu bilgilere dayalı yorumlar şeklinde olmak üzere anlam sistemlerini ve onların davranış kalıplarını, ritüelleri öğrenir. Çünkü bütün kültürlerde kâinatı anlama ve açıklamada, meydana gelmiş ve gelecek olayları bir bütün halinde birbirleriyle ilişkilendirmede kullanılan ve doğruluğuna mutlak olarak inanılan bir bilgi sistemi, yani kozmoloji vardır. Dolayısıyla toplumun tarihin derinliklerinden süzülüp gelen değerlerin, estetiğin, ideolojilerin, inançların oluşturduğu anlam sistemleri, doğal çevre şartlarının sunduğu imkânlar çerçevesinde bütün maddi kültür unsurlarını şekillendirdiği gibi, mezar taşlarını da şekillendirir. Bu çerçevede, günümüzde daha çok Alevi kültürünün bir görünümü olarak kırsal bölgelerde görülen koçbaşlı mezar taşlarının ve sembollerinin kentleşme sürecindeki, Elazığ Gülmez mezarlığındaki örneği ele alınmıştır. Bu çalışma bir “örnek olay” çalışmasıdır. Bu çalışmada eylemlerin ne anlamda yapıldığının anlaşılabilir olması için hem yüz yüze görüşme yoluyla sözlü veri toplanmış hem de toplanan bu verilerin referans alındığı anlam sistemleriyle ilişkilerini görebilmek için yazılı kaynakların taramasına dayalı karşılaştırma yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kültür ve Göç, Koçbaşlı Mezartaşları, Gül Motifli Mezar, İnanç

Kaynakça

• BURKE, Peter, Yeniçağ Başında Avrupa Halk Kültürü, Çev: Göktuğ Aksan, İmge Yayınevi, Nisan 1996, s:11.