İTTİHAT TERAKKİ CEMİYETİ'NİN GENÇ NESİL ALGISI VE YÖNETİMİ

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 4, 4 - 21, 31.12.2020

Salih Başkutlu

https://doi.org/10.47525/ulasbid.790079

Cited By: 1

Öz

Geç dönem Osmanlı Devleti’nde en temel meselelerden biri, yönetici ve aydınların karşısında duran yeni bir toplum oluşturma sorunudur. İttihatçı kadrolar için yeni bir birey ihtiyacı, devleti ideal vatandaşın yetiştirilmesi sorunuyla yüzleştirmişti. Durum, her şeyden önce hükümetin ana prensipleri doğrultusunda şekillenen bir beden eğitimini gerekli kılıyordu. Bu bakımdan da İttihatçı yöneticiler amaçları doğrultusunda sporu, beden eğitimini ve onunla bağlantılı unsurları etkili bir şekilde kullanmaya çalıştı. Beden eğitiminin üzerinde önemle duran gençlik dernekleri, devletin simgesel mekânları arasında bulunan okullar misali resmî ideolojinin içselleştirmesinde, yeniden üretiminde ve sürekliliğinde en önemli aracı kurumlardan oldular. Bu çalışma, ulus-devlet modelinin bir toplumsal grup olarak gençliği ve onunla bağlantılı olarak insan bedenini nasıl algıladığı üzerine kurulmuştur. Gençlik ve politika arasındaki ilişkiyi inceleyen bu yaklaşımla, çalışma, Osmanlı Devleti’nde gençlik derneklerinin ortaya çıkışı ve teşkilatlanması ile Birinci Dünya Savaşı (1914-1918) öncesi ve sonrası faaliyetlerini, insan bedeninin iktidar tarafından ulus inşası bağlamında keşfini de anlatım kurgusu içinde tutarak incelemektedir.

Anahtar Kelimeler

Genç, Spor, Beden Eğitimi, Ulus-Devlet, İttihatçılar

Kaynakça

• Akarlı, Hülya Balcı (2002). Ömer Seyfettin’in Gözünden Balkan Savaşı. Toplumsal Tarih, Sayı: 104, Ağustos, ss. 64-67.
• Akcan, Erol (2015). İttihat ve Terakki Fırkası’nın Paramiliter Gençlik Kuruluşları. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Ateş, Sanem Yamak (2012). Asker Evlatlar Yetiştirmek: II. Meşrutiyet Dönemi'nde Beden Terbiyesi, Askerî Talim ve Paramiliter Gençlik Örgütleri, İletişim Yayınları.
• Belge, Murat (2011). Militarist Modernleşme. İletişim Yayınları.
• Beşikçi, Mehmet (2009). Militarizm, Topkekûn Savaş ve Gençliğin Seferber Edilmesi: Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı İmparatorluğu’nda Paramiliter Dernekler. Tarih ve Toplum Yeni Yaklaşımlar, Sayı: 248, Bahar, ss. 49-92.
• Beşikçi, Mehmet (2013). Topyekûn Seferberlik ve On Yıllık Harp. Osmanlı Askerî Tarihi Yenileşme Dönemi Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri 1792-1918, Timaş Yayınları, ss. 205-226.
• Beşikçi, Mehmet (2004). İktidarın Çelik Sembolleri: I. Dünya Savaşı’nda Donanma Sembolizmi ve Milliyetçi Propaganda. Toplumsal Tarih, Sayı: 127, Haziran, ss. 92-95.
• Beşikçi, Mehmet (2013). Bir Yenilginin Anatomisi: Balkan Harbi’nde Osmanlı Seferberliği, 1912-1913. Yeni Bir Askerî Tarih Özlemi İçinde, Ed.: Kahraman Şakul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, ss. 297-309.
• Tilly, Charles (2000). Zor, Sermaye ve Avrupa Devletlerinin Oluşumu. Çev.: Kudret Emiroğlu, İmge Kitabevi.
• Colmar Von Der Goltz (2013), Millet-i Müselleha (Ordu-Millet). Yay. Hazır.: İsmet Sarıbal.
• Cora, Y. Tolga (2013). Asker Vatandaşlar ve Kahraman Erkekler: Balkan Savaşları ve Birinci Dünya Savaşı Dönemlerinde Beden Terbiyesi Aracılığıyla İdeal Erkekliğin Kurgulanması. Erkek Millet Asker Millet: Türkiye’de Militarizm, Milliyetçilik, Erkeklikler, Ed.: Nurseli Yeşim Sünbüloğlu, İletişim Yayınları, ss. 45-74.
• Cora, Y. Tolga (2007). Constructing and Mobilizing the “Nation” through Sports: State, Physical Education and Nationalism under the Young Turk Role (198-1918). Master Thesis, Central European University.
• Demirci, Aliyar (2003). Tek Parti Döneminde Siyaset-Gençlik İlişkilerine Bir Örnek: Gençlik Teşkilatı Tasarıları. AÜSBF Dergisi, Cilt: 58, Sayı: 2.
• Doğan, Atila (2006). Osmanlı Aydınları ve Sosyal Darwinizm. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Ergut, Ferdan (2010). İkinci Meşrutiyet'i Yeniden Düşünmek. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Foucault, Micheal (2000). Hapishanenin Doğuşu, Çev.: Mehmet Ali Kılıçbay. İmge Yayınları.
• Gencer, Mustafa (2003). Jöntürk Modernizmi ve “Alman Ruhu”: 1908-1918 Dönemi Türk-Alman İlişkileri ve Eğitim. İletişim Yayınları.
• Gencer, Mustafa (2015). Hoff, Heinrich Leonhard Emanuel von”. 1914-18- Online İnternational Encyclopedia Of The First World War, Erişim Tarihi: 1 Eylül 2015.
• Kansu, Aykut (1995). 1908 Devrimi. İletişim Yayınları.
• Karaaslan Şanlı, Halise (2012). Hasan Ali Yücel Konuşmaları. Ankara Üniversitesi Yayınevi.
• Kurt, Ümit (2012). Türk'ün Büyük, Biçare Irkı: Türk Yurdu'nda Milliyetçiliğin Esasları (1911-1916). İletişim Yayınları.
• Lüküslü, Demet (2013). Türkiye’de Gençlik Miti. İletişim Yayınları.
• Mitchell, Timothy (2001). Mısır'ın Sömürgeleştirilmesi. Çev.: Zeynep Altok. İletişim Yayınları.
• Okay, Cüneyd (2003). Sport and Nation Building: Gymnastics and Sport in the Ottoman State and the Committee of Union and Progress 1908-18. International Journal of the History of Sport, 20(1), pp. 152-156.
• Özçakır, Sabri and Başkutlu, Salih (2019). The Corps of Rum Scouts of Istanbul According To Ottoman Archival Documents in The Armistice Period (1918-1922). History Studies International Journal Of History, 11(4), pp. 1299-1311.
• Özçakır, Sabri (2019). ‘Heroes! Bring Happiness to Your Motherland! Long Live the Yunaks’: The Bulgarian Yunak Gymnastics Movement in the late Ottoman Period. The International Journal of the History of Sport, 36 (2-3), pp. 186-206.
• Özçakır, Sabri ve Yıldıran, İbrahim (2016). II. Meşrutiyet Dönemi Beden Eğitiminde Çağdaş Dönüşümler (1908-1918. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, Cilt 14, Sayı 1, ss. 15-29.
• Sarısaman, Sadık (2000). Birinci Dünya Savaşı’nda İhtiyat Kuvveti Olarak Kurulan Osmanlı Genç Dernekleri. OTAM (Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi), No:11, ss. 439-501.
• Sivaz, Bayram Ali (2016). İttihat ve Terakki Partisinin Beden Eğitimi ve Spor Politikaları ve Uygulamaları. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü
• Somer, Murat (2015). Milada Dönüş. Koç Üniversitesi Yayınları.
• Toprak, Zafer (2013). Darwin’den Dersim’e Cumhuriyet ve Antropoloji. Doğan Kitap.
• Toprak, Zafer (2013). Türkiye’de Popülizm 1908-1923. Doğan Kitap.
• Toprak, Zafer (1985). II. Meşrutiyet Dönemi’nde Paramiliter Gençlik Örgütleri. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, Cilt: 2, İletişim Yayınları, ss. 531-536.
• Toprak, Zafer (1979). İttihat ve Terakki’nin Paramiliter Gençlik Örgütleri. Boğaziçi Üniversitesi Dergisi, Beşerî Bilimler-Humanities, Vol. 7, ss. 95-113.
• Toprak, Zafer (1998). Meşrutiyet ve Mütareke Yıllarında Türkiye’de İzcilik. Toplumsal Tarih, Sayı: 52, Nisan, ss. 13-20.
• Tunaya, Tarık Zafer (1988). Türkiye’de Siyasal Partiler I, Hürriyet Vakfı Yayınları.
• Ünder, Hasan (2003). Türkiye’de Sosyal Darwinizm Düşüncesi. Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce, Cilt 4: Milliyetçilik, Ed.: Tanıl Bora, İletişim Yayınları, ss.427-437.
• Üstel, Füsun (2010). Türk Ocakları (1912-1931). İletişim Yayınları.
• Üstel, Füsun (2009). Türk Ocakları. Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce IV: Milliyetçilik, İletişim Yayınları.
• Üstel, Füsun (2009). “Makbul Vatandaş”ın Peşinde: II. Meşrutiyet’ten Bugüne Vatandaşlık Eğitimi, İletişim Yayınları.
• Yolcu, Serap (2014). Türkiye’de Bir Politik Özne Olarak Gençliğin İnşası (1930-1946), Doktora Tezi. İstanbul Üniv., Sos. Bil. Ent.
• Zürcher, Eric Jan (2003). “Teoride ve Pratikte Osmanlı Zorunlu Askerlik Sistemi (1844-1918). (Der.) Eric Jan Zürcher, Devletin Silâhlanması: Ortadoğu’da ve Orta Asya’da Zorunlu Askerlik (1775-1925), Çev.: M. Tanju Akad, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, ss.87-104.