POST-KOLONYAL KADIN YURTTAŞLIĞININ LİBERAL FEMİNİZME ELEŞTİRİSİ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 215 - 228, 28.02.2021

Gülşen Çakıl Dinçer

https://doi.org/10.47525/ulasbid.849839

Öz

Kadınların hak arayışlarına ilişkin mücadele örnekleri daha önceki yüzyıllarda görülse de feminist mücadele, teorisini 18. yüzyılda oluşturmaya başlamıştır. Kadın hareketi Avrupa’da görünür oluşunu Fransız Devrimi’ni de ortaya çıkaran siyasal ve toplumsal değişmelere borçludur. Fransız Devrimi’yle birlikte öne çıkan yurttaşlık tartışmalarında hak ve özgürlükler önemli yer tutar. Bu dönemde hak ve özgürlüklerinin genişletilmesini talep eden kadınlar da tartışmanın taraflarından olmayı başarmışlardır. Fransız Devrimi’yle başlayan süreçten günümüze feminist yaklaşım, kadınların yaşadığı ataerkil baskıları anlatmaya çalışıp bunun için politikalar üretme uğraşısında olsa da ele alınan sorunlar ve çözümler aşamasında kendi içerisinde farklılaşmalar yaşar. Bu çalışma post-kolonyal kadın yurttaşlık tartışmalarının izini sürerek kadın yurttaşlık tartışmalarının başlangıcı olan liberal feminizmle ilişkisini ortaya koymayı hedeflemektedir. Bu bağlamda öncelikle hak ve özgürlük mücadelesinin ilk örneklerini sergileyen liberal feministlerin talepleri değerlendirilecektir. Kültürel feministlerin söz konusu taleplerin yurttaşlık tartışmalarında “kadınlığı” ikincilleştirdiği eleştirisiyle gelişen ve kadını doğurganlığına indirgeyen “anne-yurttaş” kavramı da ele alınacaktır. Son olarak kadınların otantikliği koruma görevleri çerçevesinde ilerleyen post-kolonyal mücadelelerde kadınların yurttaşlığına ilişkin görüşlere değinilecektir.

Anahtar Kelimeler

Feminizm, Yurttaşlık, Post-Kolonyalizm, Liberal Feminzm, Ulus

POST-COLONIAL WOMEN'S CITIZENSHIP CRITICISM TO LIBERAL FEMINISM

Öz

Although examples of the struggle for women's rights have been seen in previous centuries the feminist struggle began to form its theory in the 18th century. The women's movement owes its visibility in Europe to political and social changes that also caused the French Revolution. Rights and freedoms take an important place in the debates of citizenship that came to the fore with the French Revolution. In this period women who demand expanded their rights and freedoms have also succeeded to be a party to the debate. From the period that started with the French Revolution to the present, the feminist movement is trying to explain the patriarchal oppression of women and to produce policies for this. However, the feminist approach contains different views regarding the problems and solutions. This work aims to reveal the relationship between post-colonial women's debates and liberal feminism which is the beginning of women's citizenship debates. Firstly, the demands of liberal feminists, who fought for rights and freedom for the first time, will be evaluated. Secondly, cultural feminists, who stated that the demands of liberal feminists subordinate "femininity", will be discussed. Thirdly, criticisms of the concept of "mother-citizen" will be emphasized. Finally, debates on women's citizenship in anti-colonial struggles will be addressed.

Anahtar Kelimeler

Liberal Feminism, Post-colonialism, Feminisim, Natıon, Citizenship

Kaynakça

• ACAR SAVRAN, G. (2009), Beden Emek Tarih Diyalektik bir Feminizm İçin, İstanbul: Kanat.
• BOCK, G. (2004), Avrupa Tarihinde Kadınlar, (Çev.: Z.A. Yılmazer), İstanbul: Literatür
• BOUİNEAU, J. (1996), Fransa’da Devrim Döneminde Yurttaşlar ve Yurttaşlık, içinde, T. Ilgaz (Ed.), Dersimiz Yurttaşlık, Kesit Yayıncılık.
• CHAKRABARTY, D. (2012), Avrupa’yı Taşralaştırmak Postkolonyal Düşünce ve Tarihsel Farklılık, (Çev.: İ. Cörüt), İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• CHATTERJEE, P. (2002), Ulus ve Parçaları, (Çev.: İ. Çekem), İstanbul: İletişim.
• DONOVAN, J. (2007), Feminist Teori, (Çev.: A. Bora, M. A. Gevrek ve F. Sayılan), İstanbul: İletişim.
• GÖLE, N. (2011), Melez Desenler, İstanbul: Metis.
• GÜRBÜZ, B. (2014), 19. Yüzyıl Klasik İktisadı ve Sosyal Düşüncesinde Alt Sınıfların Hakları, içinde, A. Durakbaşa, N. A. Ş. Öner ve F. K. Şenel, (Ed.), Yurttaşlığı Yeniden Düşünmek, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• KADIOĞLU, A. (2008), Aydınlanma, Vatandaşlık ve Kadın: Türkiye Örneği, içinde, F. Keyman, (Ed.), Aydınlanma, Türkiye ve Vatandaşlık, İstanbul: Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi.
• KOVANLIKAYA, Ç. (2016), Feminist Eleştiri Kuramında Aydınlanma Düşüncesini Yeniden Tartışmak, Felsefelogos, Sayı 62, 33-52.
• LOOMBA, A. (2000), Kolonyalizm Postkolonyalizm, (Çev.: M. Küçük), İstanbul: Ayrıntı.
• NAGEL, J. (2011), Erkeklik ve Milliyetçilik: Ulusun İnşasında Toplumsal Cinsiyet ve Cinsellik, içinde, A.G. Altınay, (Ed.), Vatan Millet Kadınlar, İstanbul: İletişim.
• ÖZENÇ, B (2015), Marx, Hukuk Devletinin Kökenleri ve Liberal Hakların Sınırları, içinde, B. Erdağı, (Ed.), Liberal Hakların, Hukukun ve Devletin Sınırları, Ankara: NotaBene.
• POSTER, M. (1989), Eleştirel Aile Kuramı, (Çev.: H. Tapınç), İstanbul: Ayrıntı.
• SAYGILIGİL, F. (2014) “Kadın Yurttaş” Olmak, içinde, A. Durakbaşa, N. A. Ş. Öner ve F. K. Şenel, (Ed.), Yurttaşlığı Yeniden Düşünmek, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• WALBY, S. Kadın ve Ulus, içinde, A.G. Altınay, (Ed.), Vatan Millet Kadınlar, İstanbul: İletişim.
• YUVAL-DAVIS, N. (2014), Cinsiyet ve Millet, (Çev.: A. Bektaş), İstanbul: İletişim.