TÜKETİCİ YÖNLÜ SATIŞ GELİŞTİRME ÇALIŞMALARINDA ARTIRILMIŞ GERÇEKLİK KULLANIMI

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 578 - 611, 05.05.2021

Betül Özkaya

https://doi.org/10.47525/ulasbid.874850

Öz

Son yıllarda pazarlama sektöründe özellikle teknolojinin de gelişmesiyle tüketici yönlü satış geliştirme çalışmalarının kullanım alanı hızla yaygınlaşmaktadır. Bu anlamda firmalar, tüketicilerin ilgisini çekebilmek, tutumlarını değiştirmek ya da olumlu tutumlar geliştirmek, daha sık ve daha fazla miktarda alışveriş yapmalarını sağlamak, satın alma niyeti oluşturmak, onlara daha keşfedici, gerçekçi deneyimler yaşatmak adına tüketici yönlü satış geliştirme çalışmalarında artırılmış gerçeklik teknolojilerini kullanmaktadır. Bu çalışma, artırılmış gerçeklik uygulamalarının tüketici yönlü satış geliştirme çalışmalarına dahil edilmesi durumunda konu ile ilgili farkındalık oluşturmayı ve firmalara sağlayacağı olası getirileri değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada Blippar aracılığıyla artırılmış gerçeklik teknolojilerinin kullanıldığı, biri Amerika’da diğer ikisi Türkiye’de gerçekleştirilen üç farklı tüketici yönlü satış geliştirme kampanyası incelenmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda artırılmış gerçeklik uygulamaları sayesinde zihinlerde merak unsuru yaratılarak pek çok tüketicinin ürüne, markaya ya da mağazaya çekilebileceği, çekilen bu tüketicilerin sosyal medya üzerinden yapacağı paylaşımlar ile firmanın marka imajını geliştirebileceği, sadık müşteri profilini koruyarak müşteri sayısını arttırabileceği ve firmalara rakipleri karşısında sürdürülebilir rekabet üstünlüğü sağlayabileceği çıkarımında bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Satış Geliştirme, Tüketici Yönlü Satış Geliştirme, Artırılmış Gerçeklik

USE OF AUGMENTED REALITY ON CONSUMER PROMOTION ACTIVITIES

Öz

In recent years, especially with the development of technology in the marketing sector, the use of consumer promotion activities is rapidly becoming widespread. In this regard, companies utilize augmented reality technologies in order to attract the attention of consumers, to change their attitudes, or to develop positive attitudes, to enable more frequent and volume-heavy shopping activities, to create purchase intention and to make more exploratory, realistic experiences for customers. This study aims to raise awareness of the aforementioned issue and evaluate the possible yields it will provide to firms in case the augmented reality applications are included in consumer promotion activities. The study examined three different consumer promotion activities (one in United States and the other two in Turkey), using augmented reality technologies through Blippar. As a result of the review, the augmented reality apps has shown that by creating an element of curiosity in people's minds, many consumers could be drawn into products, brand or store and these consumers could develop the brand image of the company by sharing posts on social media, and firms could increase the number of loyal customers while maintaining a customer profile that can provide a sustainable competitive advantage over competitors.

Anahtar Kelimeler

Sales Pro motion, Consumer Promotion, Augmented Reality

Kaynakça

• Akengin, G., Mazlum, H. ve Özbek, S. (2018). Tipografide Yeni İfade Biçimi: Artırılmış Gerçeklikte Tipografi, Uluslararası Sanatta Yüksek Teknoloji Kullanımı Kongresi Bildiriler Kitabı, İstanbul: İstanbul Gelişim Üniversitesi Yayınları, 19-20 Nisan, s.137-147.
• Aksoy, R. (2009). İnternet Ortamında Pazarlama, Ankara: Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş.
• Aksu, H., Candan, U. ve Çankaya, M. N. (2011). Her Şey Çıplak - Bildiğiniz İnternetin Sonu, İstanbul: MediaCat.
• Altunışık, R., Özdemir, Ş. ve Torlak, Ö. (2007). Pazarlamaya Giriş, Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Avcılar, M. Y., Demirgüneş, B. K. ve Açar, M. F. (2019 Temmuz). Artırılmış Gerçeklik Uygulamalarının Kullanıcı Deneyimi, Tatmin ve Satın Alma Niyeti Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi, Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 24, s.235-271.
• Azuma, R. T. (1997 August). A Survey of Augmented Reality, Teleoperators and Virtual Environments, 6(4), s.355-385.
• Belch, G. E. ve Belch, M. A. (2003). Advertising and Promotion: An Integrated Marketing Communications Perspective, Boston: McGraw-Hill Companies.
• Bozkurt, İ. (2004). İletişim Odaklı Pazarlama: Tüketiciden Müşteri Yaratmak, İstanbul: MediaCat.
• Bozkurt Bekoğlu, F. ve Ergen, A. (2016). Değişen Tüketici Eğilimleri ve Teknolojik Gelişmelerin Perakendeciliğe Yansımaları. İşletme & Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(2), s. 59-70.
• Büktel, S. (2017). Blippar Türkiye Ofisinin Ceo’su Belli Oldu, (Erişim Tarihi: 08.01.2021): https://www.campaigntr.com/blippar-turkiye-ofisinin-ceosu-belli-oldu/.
• Çakır, H. Ö. Ö. (2016). Satış Promosyonları, Bütünleşik Reklam, Tutundurma ve Pazarlama İletişimi içinde, (G. Öztürk, Çev. Edt.), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti., s.336-363.
• Cankül, D., Doğan, A. ve Sönmez, B. (2018). Yiyecek İçecek İşletmelerinde İnovasyon ve Artırılmış Gerçeklik Uygulamaları, İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(3), s.576-591.
• Cehehimi,F., Coulton, P. ve ve Edwards, R. (2007). Augmented Reality 3D Interactive Advertisements on Smartphones, Sixth International Conference on the Management of Mobile Business, (Erişim Tarihi: 25.12.2020): https://www.researchgate.net/profile/Paul_Coulton/publication/4264057_Augmented_Reality_3D_Interactive_ Advertisements_on_Smartphones/links/02bfe5108dd990aacc000000.pdf.
• Cemalcılar, İ. (1983). Pazarlama. Eskişehir: Hakan Ofset.
• Codur, M. B. (2017). Yeni Bir Tasarım ve Tanıtım Tekniği Olarak Artırılmış Gerçeklik, 2. Uluslararası Sanat Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi (MSKU) Bodrum Güzel Sanatlar Fakültesi, 5-7 Ekim, Muğla, s.165-174.
• Doğan, Ö. E. (2017). Evrensellik ve Erişilebilirliğin Grafik Tasarım Çalışmalarında Kullanımı, Ulakbilge, 5(16), s.1677-1692.
• Ecer, H. F. ve Canıtez, M. (2003). Uluslararası Pazarlama: Teori ve Uygulamalar, No:13, Niğde: Niğde Üniversitesi Yayınları.
• Elden, M. (2009). Reklam ve Reklamcılık, İstanbul: Say Yayınları.
• Ercanlı, Z. (2017). Ülker’den Türkiye’nin İlk Blippar Kampanyası, (Erişim Tarihi: 08.01.2021): https://www.campaigntr.com/ulkerden-turkiyenin-ilk-blippar-kampanyasi/.
• Erdem, A. (2006). Tüketici Odaklı Bütünleşik Pazarlama İletişimi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Erdemir, A. S. (2017, Bahar). Pazarlama yönelimli halkla ilişkilerde artırılmış gerçeklik çözümleri: Pokemon Go üzerinden bir değerlendirme. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(31), s. 61-79.
• Erdoğan, Z. (2013). Pazarlama İletişimi Kavramı ve Öğeleri, Y. Odabaşı (Edt.), Pazarlama İletişimi (s. 2-26), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayın No: 2850.
• Ergüven, S. (2013). Bütünleşik Pazarlama İletişimi ve Reklam, F. Uztuğ ve N. S. Sever (Edt.), Reklamcılık (s. 22-41), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayın No:2652.
• Eyidilli, S. (2011). Artırılmış Gerçeklik, (Erişim Tarihi: 08.12.2020): https://webrazzi.com/2011/12/25/arttirilmis-gerceklik/.
• Fırlar, B. G. ve Yeygel, S. (2004). Sanal Ortamda Bütünleşik Pazarlama İletişimi, Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları No:29, İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Göçmen, P. Ö. (2018 Aralık). Artırılmış Gerçeklik Uygulamaları ile Yeni Medya Reklam Tasarımı, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat ve Tasarım Dergisi (STD), 22, s.175-191.
• Gökçearslan, A. (2016). Artırılmış Gerçeklik Uygulamaları ve Grafik Tasarım Alanına Yansımaları, Turkish Studies, 11(21), s.697-708.
• Gülçubuk, A. (2007). Tüketicilere Yönelik Satış geliştirmenin Artan Önemi, Uygulanabilirliği ve İzlenecek Stratejilerin İşletmeler Açısından Değerlendirilmesi, Ege Akademik Bakış, 7(1), s.57-77.
• Haşıloğlu, S. B. (2007). Elektronik Posta ile Pazarlama, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A. Ş.
• İçten, T. ve Bal, G. (2017). Artırılmış Gerçeklik Üzerine Son Gelişmelerin ve Uygulamaların İncelenmesi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi Part C: Tasarım ve Teknoloji, 5(2), s.111-136.
• Kahraman, H. (2018). Artırılmış Gerçeklik (Augmented Reality). (Erişim Tarihi: 05.12.2020): https://www.endustri40.com/artirilmis-gerceklik-augmented-reality/.
• Kapferer, J. N. (1991). Reklam ve Çocuk, Çev. Ş. Önder, İstanbul: Afa Yayınları.
• Kesebir, Z. (1988). Çağdaş Pazarlamada Reklamcılık Prensipleri, İstanbul: Marmara Üniversitesi İşletme Bilimleri Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayın No:11.
• Kırcova, İ. (2005). İnternette pazarlama. İstanbul: Beta Yayınları.
• Kırcova, İ ve Enginkaya, E. (2015). Sosyal Medya Pazarlama, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Kitchen, P. J. ve Pelsmacker, P. D. (2004). Integrated Marketing Communication: A Primer, USA: Routledge.
• Kotler, P. (2000). Pazarlama Yönetimi, Çev. N. Muallimoglu, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Kotler, P. (2005). A’dan Z’ye Pazarlama: Pazarlamayla İlgilenen Herkesin Bilmesi Gereken 80 Kavram, Çev. A. K. Bakkal, İstanbul: MediaCat Kitapları.
• Köroğlu, O. (2012). En Yaygın İletişim Ortamında Artırılmış Gerçeklik Uygulamaları, 17. Türkiye'de İnternet Konferansı (İNET-TR), Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi, 7‐9 Kasım, Eskişehir.
• Köse, N. (2017 Ocak). Artırılmış Gerçeklik Uygulamalarının Reklam Kampanyalarına Etkisi, Yeni Medya Elektronik Dergi / e-Journal of New Media-e-JNM, 1(1), s.53-59.
• Küçüksaraç, B. ve Sayımer, İ. (2016). Deneyimsel Pazarlama Aracı Olarak Artırılmış Gerçeklik: Türkiye’deki Marka Deneyimleri Üzerine Bir Araştırma, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 51, s.73-95.
• Mestçi, A. (2013). İnternette Reklamcılık: Dünya’da ve Türkiye’de İnternet ve İnternet Reklamcılığı Kavramları, İstanbul: Pusula Yayıncılık.
• Mobil Dünyanın Geleceği, (2019). (Erişim Tarihi: 10.12.2020):http://www.odd.org.tr/web_2837_1/entitialfocus.aspxprimary_id=925&target=categorial1&type=33&detail=single.
• Mucuk, İ. (2009). Pazarlama İlkeleri, İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Oluç, M. (2006). Temel Pazarlama Kavramları, İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Odabaşı, Y. ve Oyman, M. (2010). Pazarlama İletişimi Yönetimi, İstanbul: MediaCat.
• Öney, Z. (2015). Blippar SXSW’de Yeni Görsel Arama Özelliğini Tanıttı, (Erişim Tarihi: 05.01.2021): http://www.zehraoney.com/2015/03/16/blippar-sxswde-yeni-gorsel-arama-ozelligini-tanitti/.
• Öze, N. ve Dikmen, S. (2018). Kontrol ‘Artırılmış Gerçeklik’te, E. Doğan ve N. Öze (Edt), Issues Communication Media & Public Relations (s. 9-19), London: IJOPEC Publication Limited.
• Özer, M. ve Özer, A. (2016). Parasal ve Parasal Olmayan Satış Tutundurmanın Marka Değerine Etkisi: Fayda-Uyum Teorisi Çerçevesinde Ürünün Faydacı-Hedonik Özelliği le Uyum ve Fırsat Yatkınlığı Değişkenlerinin Düzenleyici Rolü. Pazarlama Teorisi ve Uygulamaları Dergisi, 2(2), s. 51-90.
• Öztürk, S. A. (1993). Tüketicilere Yönelik Satış Tutundurma Faaliyetleri ve Planlama Süreci: Tüketim Malları Üreten İşletmelerde Bir Araştırma (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Öztürk, S. A. (2003). Reklam ve Halkla İlişkiler, B. Tenekecioğlu (Edt.), Pazarlama Yönetimi (s. 247-264), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayın No: 1478.
• Öztürk, S. A. (2013a). Satış Tutundurma ve Kişisel Satış, M. Oyman (Edt.), Bütünleşik Pazarlama İletişimi (s. 64-93), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayın No: 2751.
• Öztürk, S. A. (2013b). Satış Tutundurma, Y. Odabaşı (Edt.), Pazarlama İletişimi (s. 100-122), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayın No: 2850.
• Pazarlama Yöntemi: Basılı Yayında Artırılmış Gerçeklik, (2016). (Erişim Tarihi: 20.12.2020): https://pazarlama2016.wordpress.com/2016/01/13/pazarlama-yontemi-basili-yayinda-artirilmis-gerceklik/.
• Pepsi “Pek Yakında” Blippar Kampanyası, (t.y.), (Erişim Tarihi: 01.01.2021): https://www.iabturkiye.org/pepsi-pek-yakinda-blippar-kampanyasi.
• Sabah, L. ve Şimşek, M. (2018). Artırılmış Gerçeklik Yöntemleri ile Konumsal Mobil Kampüs Bilgi Sistemi, Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6, s.637-649.
• Shaljani, B. (2018). Reklamlarda Artırılmış Gerçeklik Uygulamalarının Tüketici Davranışlarında Oynadığı Rol. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Somyürek, S. (2014). Öğretim Sürecinde Z Kuşağının Dikkatini Çekme: Artırılmış Gerçeklik. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 4(1), s. 63-80.
• Statista, (2016). (Erişim Tarihi: 15.11.2020): https://www.statista.com/statistics/615968/ global-virtual-and-augmented-reality-economic-impact/.
• Tek, Ö. B. (1999). Pazarlama İlkeleri: Global Yönetimsel Yaklaşım-Türkiye Uygulamaları, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A. Ş.
• Tığlı, M. ve Pirtini, S. (2003). Satış Özendirmede Etkili Bir Araç Olarak Insert ve Hiper/Süpermarket Müşterileri Üzerinde Bir Uygulama, Sosyal Bilimler Dergisi, 2, s.117-143.
• Tosun, N. B., Uraltaş, N. T., Nas, A., Özkaya, B., Güdüm, S., Ertürk, B., Dönmez, M., Çerçi, M., Ülker, Y., Cesur, D. K., Varol, E. ve Kiçir, İ. (2018). Reklam Yönetimi, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Tosun, N. (2014). Marka Yönetimi, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Tülü, M. ve Yılmaz, M. (2012). iPhone ile Arttırılmış Gerçeklik Uygulamalarının Eğitim Alanında Kullanılması, Akademik Bilişim’12- XIV. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri, 1-3 Şubat, Uşak Üniversitesi, s.183-186.
• Uğur, İ. ve Apaydın, Ş. C. (2014). Artırılmış Gerçeklik Uygulamalarının Reklam Beğeni Düzeyindeki Rolü, Humanities Science, 9(4), s.145- 156.
• Usul, G. (2012). Starbucks’tan Sevgililer Günü’ne Özel Uygulama, (Erişim Tarihi: 12.11.2020): https://sosyalmedya.co/starbucks-sevgililer-gunu/.
• Yengin, D. ve Bayrak, T. (2017). Sanal Gerçeklik, İstanbul: Der Yayınları.
• Yükselen, C. (2003). Pazarlama: İlkeler – Yönetim, Ankara: Detay Yayıncılık.