GERİ DÖNÜŞÜMÜN PLANLANMIŞ DAVRANIŞ TEORİSİ İLE AÇIKLANMASI: İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 3, 868 - 884, 05.08.2021

Ayşe Gül Savaşkan , Şule Ekinci , Kahraman Çatı

https://doi.org/10.47525/ulasbid.906757

Öz

Bu araştırmanın amacı; Planlanmış Davranış Teorisi ile lisans düzeyinde öğrenim gören öğrencilerin geri dönüşüm olgusuna ilişkin davranışlarını incelemektir. Bununla birlikte öğrencilerin geri dönüşüm davranışlarının sosyo-demografik özelliklere göre farklılık gösterip göstermediği belirlenmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda İnönü Üniversitesinde 13 fakültede 600 kişiden anket tekniği ile veriler toplanarak geri dönüşüm davranışını etkileyen unsurlar incelenmiştir. Elde edilen veriler SPSS programında analiz edilmiştir. Araştırma kapsamında yapılan çoklu regresyon analizi sonuçlarına göre geri dönüşüm davranışının özel norm, ahlaki norm, kolaylık ve geçmiş davranış faktörlerinden etkilendiği ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Geri dönüşüm,, Planlanmış Davranış Teorisi,, Davranış

EXPLAİNİNG RECYCLİNG WİTH PLANNED BEHAVİOR THEORY: THE CASE OF INONU UNİVERSİTY

Öz

The purpose of this research; To examine the behaviors of students studying at undergraduate level regarding the phenomenon of recycling with Theory of Planned Behavior. In addition, it was tried to determine whether the recycling behaviors of students differ according to socio-demographic characteristics. In this context, the factors affecting the recycling behavior were analyzed by collecting data from 600 people in 13 faculties in İnönü University using a questionnaire method. The data obtained were analyzed in the SPSS program. According to the results of the multiple regression analysis conducted within the scope of the research, it was revealed that the recycling behavior was affected by special norm, moral norm, convenience and past behavior factors.

Anahtar Kelimeler

Behavior, Theory of Planned Behavior, Recycling

Kaynakça

• Aguilar‐Luzón, M. D. C., García‐Martínez, J. M. Á., Calvo‐Salguero, A., & Salinas, J. M. (2012). Comparative Study Between The Theory Of Planned Behavior And The Value–Belief–Norm Model Regarding The Environment, On S Panish Housewives' Recycling Behavior. Journal Of Applied Social Psychology, 42(11), 2797-2833.
• Ajzen, I. (1991). The Theory Of Planned Behavior. Organizational Behavior And Human Decision Processes, 50(2), 179-211.
• Ajzen, I. (2002). Perceived Behavioral Control, Self‐Efficacy, Locus Of Control, And The Theory Of Planned Behavior 1. Journal Of Applied Social Psychology, 32(4), 665-683.
• Chan, L., & Bishop, B. (2013). A Moral Basis For Recycling: Extending The Theory Of Planned Behaviour. Journal Of Environmental Psychology, 36, 96-102.
• Chen, M.-F., & Tung, P.-J. (2010). The moderating effect of perceived lack of facilities on consumer’ recycling intentions. Environ. Behav. 42, 824–844.
• Çatı, K., & Koçoğlu, C. M. (2008). Müşteri Sadakati İle Müşteri Tatmini Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (19), 167-188.
• Davis, G., & Morgan, A. (2008). Using The Theory Of Planned Behaviour To Determine Recycling And Waste Minimisation Behaviours: A Case Study Of Bristol City, Uk. Special Edition Papers, 20(1).
• De Leeuw, A., Valois, P., Ajzen, I., & Schmidt, P. (2015). Using The Theory Of Planned Behavior To İdentify Key Beliefs Underlying Pro-Environmental Behavior İn High-School Students: Implications For Educational İnterventions. Journal Of Environmental Psychology, 42, 128-138.
• Dervişoğlu, S., & Kılıç, D. S. (2012). Planlanmış Davranış Teorisi Çerçevesinde Geliştirilen Su Tasarrufu Davranışı Anketi, 10. Ulusal Fen Bilimleri Ve Matematik Eğitimi Kongresi.
• Doğan, M., Rana, Ş., & Yılmaz, V. (2015). İnternet Bankacılığına İlişkin Davranışların Planlanmış Davranış Teorisi Ve Teknoloji Kabul Modeli Kullanılarak Önerilen Bir Yapısal Eşitlik Modeliyle İncelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 1-22.
• Erkan, A. R. I., & Yılmaz, V. (2019). Üniversite Öğrencilerinin Evsel Atık Ayırma Davranışlarının Planlı Davranış Teorisi Yardımıyla Araştırılması. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 9(1), 53-68.
• Erten, S. (2002). Kız Ve Erkek Öğrencilerin Evde Enerji Tasarrufu Yapma Davranış Amaçlarının Planlanmış Davranış Teorisi Yardımıyla Araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(22).
• Gadiraju, T. (2016). Investigating The Determinants Of Recycling Behavior İn Youth By Using Theory Of Planned Behavior.
• Greaves, M., Zibarras, L. D., & Stride, C. (2013). Using The Theory Of Planned Behavior To Explore Environmental Behavioral İntentions İn The Workplace. Journal Of Environmental Psychology, 34, 109-120.
• Harland, P., Staats, H., & Wilke, H. A. (1999). Explaining Proenvironmental İntention And Behavior By Personal Norms And The Theory Of Planned Behavior 1. Journal Of Applied Social Psychology, 29(12), 2505-2528.
• Karatekin, K. Öğretmen Adayları İçin Katı Atık Ve Geri Dönüşüme Yönelik Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması.
• Kement, Ü. (2013). Genişletilmiş Planlanmış Davranış Teorisi Modeli Kapsamında Otel Müşterilerinin Yeşil Yıldızlı Otelleri Tekrar Ziyaret Etme Niyetlerinin İncelenmesi.
• Klöckner, C.A., & Oppedal, I.A. (2011). General vs. Domain Specific Recycling Behaviour-Applying A Multilevel Comprehensive Action Determination Model to Recycling in Norwegian Student Homes. Resources, Conservation and Recycling, 55, 463-471.
• Macovei, O. I. (2015). Applying The Theory Of Planned Behavior İn Predicting Proenvironmental Behaviour: The Case Of Energy Conservation. Acta Universitatis Danubius. Œconomica, 11(4), 15-32.
• Madden, T. J., Ellen, P. S., & Ajzen, I. (1992). A Comparison Of The Theory Of Planned Behavior And The Theory Of Reasoned Action. Personality And Social Psychology Bulletin, 18(1), 3-9.
• Mosler, H.J., Tamas, A., Tobias, R., & Caballero Rodríguez, T. (2008). Guzmán Miranda O. (in press): Deriving interventions on the basis of factors influencing behavioral intentions for waste recycling, composting and reuse in Cuba. Environment and Behavior, 40(4), 522-544.
• Nigbur, D., Lyons, E., & Uzzell, D. (2010). Attitudes, Norms, İdentity And Environmental Behaviour: Using An Expanded Theory Of Planned Behaviour To Predict Participation İn A Kerbside Recycling Programme. British Journal Of Social Psychology, 49(2), 259-284.
• Oreg, S., & Katz-Gerro, T. (2006). Predicting Proenvironmental Behavior Cross-Nationally: Values, The Theory Of Planned Behavior, And Value-Belief-Norm Theory. Environment And Behavior, 38(4), 462-483.
• Ramayah, T., Lee, J.W.C., & Lim, S. (2012). Sustaining The Environment Through Recycling: An Empirical Study. Journal of Environmental Managament, 102, 141-147.
• Rhodes, R. E., Beauchamp, M. R., Conner, M., De Bruijn, G. J., Kaushal, N., & Latimer-Cheung, A. (2015). Prediction Of Depot-Based Specialty Recycling Behavior Using An Extended Theory Of Planned Behavior. Environment And Behavior, 47(9), 1001-1023.
• Şenyurt, E. (2018). Predicting Recycling Behaviors Of Preschool Teachers By İncorporating Additional Variables İnto The Theory Of Planned Behavior (Doctoral Dissertation, Master Thesis, Middle East Technical University).
• Tekkaya, C., Kılıç, D. S., & Şahin, E. (2011, April). Geri Dönüşüm Davranışının Planlanmış Davranış Teorisi İle Açıklanması: Sürdürülebilir Bir Kampüs İçin Geri Dönüşüm Anketi. In 2nd İnternational Conference On New Trends İn Education And Their İmplications (Vol. 27, P. 29).
• Tonglet, M., Phillips, P.S., & Read, A.D. (2004). Using The Theory of Planned Behaviour to Investigate The Determinants of Recycling Behaviour: A Case Study From Brixworth, U.K. Resources, Conservation and Recycling, 41, 191-214.
• Ünlüönen, K., & Işın, A. (2018). Türkiye’ye Gelen Yabancı Turistlerin Yerel Yiyecekleri Tüketme Niyeti Üzerine Planlı Davranış Teorisi Kapsamında Bir Araştırma (Within The Scope Of Planned Behavior. Journal Of Tourism And Gastronomy Studies, 662, 689.
• Yılmaz, V., & Doğan, A. G. M. (2016). Planlanmış Davranış Teorisi Kullanılarak Önerilen Bir Yapısal Eşitlik Modeli İle Geri Dönüşüm Davranışlarının Araştırılması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(5 (Özel Sayı)), 191-206.
• Yüzüak, A. V. (2017). Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının Sürdürülebilir Davranışlarının Planlanmış Davranış Teorisi Temelinde Değerlendirilmesi.