YEREMYA KİTABI’NIN İÇERİK BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 50 - 67, 30.03.2024

Fatma Ersözlü

https://doi.org/10.47525/ulasbid.1415412

Öz

Yeremya peygamber, Babil sürgünü döneminde Yahuda topraklarında yaşamış ve sürgüne şahit olmuştur. Yeremya, peygamberliği süresince Yahve’nin Musa ile yaptığı Sina ahdinden uzaklaşmış olan İsrailoğullarını, ahit şartlarına uymaya çağırmış ve bu isyanlarında devam etmeleri halinde yaklaşan sonu haber vermiştir. Tanah’ta anlatılan İsrailoğullarının tarihi; Yahve’ye isyan, ilahî gazap, yıkım, sürgün ve dönüş üzerine bir döngü halinde tekrarlamaktadır. Yeremya döneminde yaşananlar ile ilgili peygamberin bildirisi de bu sıralamayı takip etmiştir.
Babil sürgününe gidiş sürecini anlatan Yeremya Kitabı’nda, Yahve’nin On Emir’de bildirdiği “Benim önümde başka ilahlarınız olmayacak” emrine itaat etmeyen ve başka milletlerin ilahlarına yönelen halkı bekleyen yıkım ve sürgün anlatılmaktadır. Yeremya, belirli bir zaman süreceğini bildirdiği sürgünden sonra Yahve’nin İsrailoğullarına duyduğu sevgi nedeniyle yeniden onları Kudüs’te toplayacağı müjdesini vermektedir. Bu makalede, Yeremya Kitabı’nın konu başlıkları, teması ve Tanah’ta özellikle bu kitapta yer alan kelimeler üzerinden tahlil edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Yeremya, Tevhid, Sevgi, Kurtuluş

EVALUATION OF THE BOOK OF JEREMIAH IN THE CONTEXT OF CONTENT ABSTRACT

Öz

Prophet Jeremiah lived in the lands of Judah during the Babylonian exile and witnessed it. Throughout his prophecy, he called upon the Israelites, who had strayed from the covenant made between Yahweh and Moses at Sinai, to adhere to its terms. He warned them of impending consequences if they continued in disobedience. The history of the Israelites, as narrated in the Tanakh, unfolded as a cycle of rebellion against Yahweh, divine wrath, destruction, exile, and return. The statements of the prophets regarding the events during the period of Prophet Jeremiah followed this sequence.
The Book of Jeremiah, focusing on the pathway to the Babylonian exile, narrates the destruction and exile awaiting those who disobey Yahweh’s commandment “Thou shalt have no gods before me” (from the Ten Commandments) and turn to the gods of other nations. Jeremiah delivers the good news that, after a specified period of exile, Yahweh, out of love for the Israelites, will gather them once again in Jerusalem. This article aims to explore the topics, themes, and specific words in the Book of Jeremiah.

Anahtar Kelimeler

Jeremiah, Monotheism, Love, Salvation.

Kaynakça

• Abarbanel, Yitshak. “Mashmia Yeshuah, The Third Herald (Isaiah) 2:27”. Erişim 04 Temmuz 2023. https://www.sefaria.org/Mashmia_Yeshuah,_The_Third_Herald_(Isaiah).2.27?lang=bi
• Allen, Leslie C. Dictionary of the Old Testament: Prophets. ed. Mark J. Boda - J. Gordon McConville. Illinois: IVP Academic, 2012. https://web.p.ebscohost.com/ehost/ebookviewer/ebook?sid=5bc03f6a-3927-4dcd-a659-08ce34b5d0bd%40redis&vid=3&rid=2&format=EB
• Benyakar, İsrael - Silinki, Yuda. “מגור”. Türkçe-İbranice, İbranice-Türkçe sözlük. 365. Bat Yam: itahdut Yotset Turkiyabe İsrael, 2011.
• Gerçeğe Yolculuk, Tora ve Yahudilik Üzerine Merak Edilen Konular. çev. İzzet&Yosi Berkan. İstanbul: Gözlem Gazetecilik Basım ve Yayın A.Ş, 2006. http://www.sevivon.com/images/stories/kutuphane/kitaplar/emet_le_yaakov.pdf
• Besalel, Yusuf. “Kibutz Galuyot”. Yahudilik Ansiklopedisi. 326-327. İstanbul: Gözlem Yayınevi, 2001.
• Bick, Ezra. “קיבוץ גלויות”. ויקיפדיה. 07 Haziran 2023. Erişim 19 Haziran 2023. https://www.etzion.org.il/he/halakha/studies-halakha/philosophy-halakha/ingathering
• Dearman, J. Andrew. Dictionary of the Old Testament: Prophets. ed. Mark J. Boda - J. Gordon McConville. Illinois: IVP Academic, 2012. https://web.p.ebscohost.com/ehost/ebookviewer/ebook?sid=5bc03f6a-3927-4dcd-a659-08ce34b5d0bd%40redis&vid=3&rid=2&format=EB
• Duguid, Iain M. Dictionary of The Old Testament Prohets. ed. Mark J. Boda - J. Gordon McConville. Illinois: IVP Academic, 2012. https://web.p.ebscohost.com/ehost/ebookviewer/ebook?sid=5bc03f6a-3927-4dcd-a659-08ce34b5d0bd%40redis&vid=3&rid=2&format=EB
• Even Şoşen, Abraham. המלון העברי המרוכז Milon Ivri Amerukaz. Yiruşalaym: Sivan Pres Ltd., 1984.
• Everett, Gary H. Study Notes On The Holy Scrıptures, Using a Theme-based Approach to Identify Literary Structures, The Book Of Jeremiah. Stuttgart: German Bible Society, 2. Basım, 2022. https://www.academia.edu/17904164/The_Book_of_Jeremiah_2018_edition_
• Goldingay, John. The Theology of Jeremiah, The Book, The Man, The Message. Illinois: InterVarsity Press, 2018.
• Halevi, Yithsak vd. (ed.). “Devarim, דברים”. çev. Moşe Farsi. Tora, Türkçe Çeviri ve Açıklamalarıyla Tora Ve Aftara. İstanbul: Gözlem Gazetecilik Basım ve Yayın A.Ş, 2009.
• Harman, Ömer Faruk. “Yahudilik”. İslam Ansiklopedisi. 43/201-107. İstanbul: TDV, 2013. https://islamansiklopedisi.org.tr/yahudilik#3-inanc-esaslari
• Hofman, Yair. “סידורו של ספר ירמיה”. ירמיהו עולם הת"ך. ed. Yair Hofman. 15-16. Tel Aviv: דברי הימים, 1. Basım, 1999.
• Laitman, Michael. Bir Demet Başak Gibi. Alter Yayıncılık, 2015. https://www.kabala.info.tr/e-kitaplar/pdf/bir-demet-basak-gibi/
• Lau, Benyamin. ירמיהו גורלו של חוזה. דיגיטלית: ספרייה ציבורית דיגיטלית, 2010. https://www.e-vrit.co.il/Product/695/ירמיהו
• Maimonides. “Repentance”. çev. Eliyahu Touger. Mishneh Torah. Kudüs: Moznaim Publications., 1986. https://www.sefaria.org/Mishneh_Torah%2C_Repentance.7.5?lang=bi&with=About&lang2=en
• Moreg, Şloma. “על אוצר של ירמיה”. ירמיהו עולם הת"ך. 14-15. Tel Aviv: דברי הימים, 1999.
• Smith, Jeff. “The Lamentations of Jeremiah”. Erişim 15 Nisan 2023. https://m.biblestudyguide.org/ebooks/jeffsmith/lamentations.pdf
• Thompson, Deanna A. Deuteronomy : A Theological Commentary on the Bible. Louisville: Westminster John Knox Press, 1. Basım, 2014. https://web.p.ebscohost.com/ehost/detail?sid=6459741a-c6eb-4aed-a571-5ab7f982a120%40redis&vid=2&rid=5&format=EB#AN=752367&db=nlebk
• Tov, Emanuel. “The Last Stage of the Literary History of the Book of Jeremiah”. The Oxford Handbook of Jeremiah. ed. Louis Stulman - Edward Silver. 129-147. New York: Oxford University Press, 2021. https://brill.com/display/book/9789004275973/B9789004275973-s025.xml
• “Mishneh Torah, Kings and Wars 11:1”. Erişim 26 Haziran 2023. https://www.sefaria.org/Mishneh_Torah,_Kings_and_Wars.11.1?vhe=Torat_Emet_363&lang=bi
• “Sanhedrin 98b:14”. 550 450M.S. Erişim 06 Temmuz 2023. Sanhedrin 98b:15 with Lexicon (sefaria.org)