TÜRKİYE-ERMENİSTAN SINIRININ AÇILMASI NEDEN GÜNDEMDE?: JEO-EKONOMİK BAKIŞ

Year 2008, Issue: 1, 0 - , 14.05.2015

Bayram Güngör

Abstract

Açık denizlere doğrudan çıkışı olmayan ve landlocked countries-denize kıyısı olmayan ülkeler- olarak adlandırılan bazı iç ülkeler vardır. Bu ülkeler denize kıyısı olan alanlara ulaşmak için komşu ülkelerin topraklarını kullanmak zorundadırlar. Bu nedenle, denize kıyısı olmayan ülkelerin transit ülkelere kısmen de olsa ekonomik ve politik bakımdan bağımlı oldukları kabul edilir. Bilindiği gibi, en düşük taşıma ma-liyetleri denizyollarını gerekli kılmaktadır. Denizyollarını kullanmak suretiyle maliyet avantajları sağla-mak isteyen denize kıyısı olmayan sıradan bir ülke, transit ülkeye yönelik bazı özel imtiyazlar sağlamak istemezse bile, onun çıkarlarını maksimize edecek bazı politikalar uygulamak zorunda kalmaktadır.
Sovyetler Birliği’nin çözülmesinden sonra, Geçiş Ekonomileri olarak adlandırılan bazı ülkeler serbest piyasa ilkelerine uymaya çalışmaktadırlar. Bu ülkelerden birisi Kafkasya’da yer alan ve Türkiye ile ortak sınıra sahip olan Ermenistan’dır. Ermenistan, açık denizlere doğrudan girişi olmayan landlock ülke ko-numundadır. Denize kıyısı olan alanlara ulaşmak için bazı komşu ülke topraklarından geçmesi zorunlu-dur.Bu ülkeler arasında Türkiye, Gürcistan ve İran’da bulunan diğer rotalar ile karşılaştırıldığında, kulla-nılması gereken en uygun geçiş rotasına sahiptir. Ancak, Türkiye, Dağlık Karabağ çatışması nedeniyle Ermenistan ile olan diplomatik ilişkilerini kesmiştir. Bu nedenle, Türkiye ile Ermenistan arasındaki sınır, cross-border işlemlere kapatılmıştır. Kapalı sınır ve yüksek taşıma maliyetlerinin etkileri Ermenistan eko-nomisini olumsuz yönde etkilemektedir. Özellikle son zamanlarda sınırın yeniden açılmasının sürekli gündemde tutulması söz konusu maliyetlerin olumsuz etkilerine dayandırılmaktadır. İfade edilen gözlemler çerçevesinde, çalışmanın asıl amacı, tartışılan konuya farklı katkılar yapmak suretiyle durumu yeniden değerlendirmek olarak belirlenmiştir. Çalışmanın bulgularına göre, sınırın açılmasının getirilerinin Erme-nistan ekonomisi için çok daha önemli sonuçlar yaratacağı açıktır. Bu nedenle, Türkiye’de, ekonomi ve siyasete ilişkin karar vericilerin karar verme sürecinde vurgulanan şartları hesaba katmaları gerekmekte-dir.

Keywords

-

References

• Aydın, Mustafa., “Faucaults Pendulum:Turkey in Central Asia and Caucasus”, Turkish Studies, 5:2, 1-22, Online Publication: June 1, 2004.
• Baghramyan, Mher., “Estimating the Change in Trade Flows between Armenia and Turkey if the Border is Open: Case Study Based on Georgia-Turkey and Armenia-Iran Trade”, AIPRG.
• Faye, Michael L., McArthur, John W., Sachs, Jeffrey D., Snow, Thomas., “The Challenges Facing Landlocked Developing Countries”, Journal of Human Development,Vol.5, No. 1, March 2004.
• FDI in Landlocked Developing Countries at a Glance, United Nations, New York, Geneva, 2003
• Gachechiladze, Revaz., “Geopolitics in the South Caucasus: Local and External Players”, Geopolitics, 7:1, 113-138, 2002.
• Gül, Abdullah., “Turkey: Vital Ally in the Cause of Long-Term Stability”, American Foreign Policy Interests, 29:3, 175-181, s.180-181), 2007.
• Harutunian, Mariam., AFP, September 9, 2007.
• Hill, Fiora., Taşpınar, Ömer., “Russia and Turkey in the Caucasus:Moving Together to Preserve the Status Quo?”, ifri Research Programme Russia/NIS, January 2006.
• Hovrannisyan, Kenen., Sustainable Development and Energy Security in Armenia: a Step towards Dilemma, Master Thesis, Lund University, 2003.
• Hufbauer, Gary Clyde., Jones, Reginald., “Economic Sanctions in a Global Economy”., Conference on the Economic and Social Impacts of Opening the Armenia-Turkish Border, Yerevan-Armenia, January 14, 2004.
• Kasım, Kamer., “The Transportation of Caspian Oil and Regional Stability, Journal of Southern Europe and Balkans, 4:1, 37-45, 2002.
• Khachatrian,Haroutiun.,“Report:No Big Gains to Armenia If Turkey Lifts Blockade”,08/09/05),(http://www.eurasianet.org/departments/business/articles/eav080905.shtml, 03.05.2008.
• Kirakosyan, Arman., “Re-Opening of Armenian-Turkish Border to Contribute to Improvement of Situation”, www.arka.am.,06.07.2007.
• Kyureghian, Gayaneh., and Heboyan, Vahe., “Opening Armenia-Turkey Border:Measuring the Economic Impact”, International Food and Agribusiness Management Association 14th Annual World Food and Agribusiness Forum & Symposium, Montreux, Switzerland, June 12-15, 2004.
• Laçiner, Sedat., “Türkiye-Ermenistan İlişkilerinde Sınır Kapısı Sorunu ve Ekonomik Boyutu”, Ermeni Araştırmaları, Sayı 6, Yaz 2002.
• Landlocked Countries: Opportunities, Challenges, Recommendations, United Nations Economic Commision for Europe-UNECE, Global Facilitation Partnership for Transportation and Trade, The United Nations Trade Facilitation Network, Feb. 1, 2004, www.gfptt.org.
• Limao, Nuno., and Venables, Anthony J., “Infrastructure, Geographical Disadvantage, Transport Costs, and Trade”, The World Bank Economic Review, Vol.15, No.3., 451-479, 2001.
• Manaseryan, Tataul., “Diaspora the Comparative Advantage for Armenia”, Working Paper, No:04/14, January 2004.
• Mazıcı, Nurşen., “Türkiye Cumhuriyeti’nde Ermeniler”, Ermeni Araştırma-ları 1. Türkiye Kongresi Bildirileri - III Cilt, www.eraren.org. 2002-Ankara
• Mkrtchyan, Hasmık., ”Turkish, Armenian Businesses Demand Border Opening “, Washington Post, Reuters, January 15, 2007.
• Ohanyan, Anna., “On Money and Memory:Political Economy of Cross-border Engagement on the Politically Divided Armenia-Turkey Frontier”, Conflict, Security and Development, 7:4, 579-604, December, 2007.
• Perez, Lorenzo., and Mazarei, Adnan., International Monetary Fund, Republic of Armenia fifth Review under the three-year Arrangement under the Poverty Reduction and Growth Facility and Request for Modification of Performance Criteria, Prepared by Middle East and Central Asia Department, November 9, 2007.
• Polyakov, Evgeny, "Changing Trade Patterns after Conflict Resolution in the South Caucasus" (April 2001). World Bank Policy Research Working Paper No. 2593. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=632662,s.30-31).
• Redding, Stephen and Venables, Anthony J., “The Economics of Isolation and Distance”, CEPR, econ.lse.oc.uk/stuff/redding., 25.04.2008.
• Redding, Stephen., and Venables, Antony C., “The Economics of Isolation and Distance", Nordic Journal of Political Economy (Conference Volume), 28(2), 2002, pages 93-108. CEPR, econ.lse.ac.uk/staff/redding, 2008.
• Soysal, İsmail, Türkiye’nin Siyasal Anlaşmaları, Türk Tarih Kurumu, I.Cilt (1920-1945, TTK Basımevi-Ankara, 1983.
• Tocci Natalie (Editor)., The Case for Opening Turkish-Armenian Border, Trans European Policy Studies Association (TEPSA), 24 July 2007.
• “A Caucasian Cheese Circle”, The Economist, May 24, 2008
• “Armenians in Turkey”, The Economist, November 16, 2006
• “A Phased Strategy for Opening Armenia’s Western Border: Project Draft, www.iset.ge., 2008.
• Web Sayfaları:
• www.cia.gov., CIA Factbook, 2008.
• www.bsec-organization.org.,(Annex IV to BS/TM/R, 2008).
• www.state.gov., 06.06.2008
• www.unece.org, 22.04.008.
• www.tuik.gov.tr., 06.06.2008
• www.wikipedia.org., 15.06.2008
• www.wto.org., 22.04.2008.