Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde B2 Düzeyindeki Deyimlerin Öğretimine Yönelik Bir İzlence Örneği

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 15, 30.06.2020

Mehmet Kara , Serkan İpek , Serdar Başutku

Öz

Bu çalışmada, Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde yaygın kaynak olarak kullanılan Ankara Üniversitesi TÖMER Yeni Hitit 2, Yabancılar İçin Türkçe, Gazi Üniversitesi TÖMER, İstanbul DİLMER Yabancılar İçin Türkçe ve Yunus Emre Enstitüsü Yedi İklim Türkçe B2 düzeyi ders kitaplarındaki deyimler uzman görüşüne göre seçkisiz atama (random sampling) yöntemiyle örneklem olarak belirlenmiştir. Bu çalışmanın amacı, (B2) düzeyinde deyimlerin öğretimine yönelik yeni ve özgün bir izlence geliştirmektir. Çalışmada gözlem, uzman görüşü, doküman inceleme gibi nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Doküman analizi yazılı materyallerin (kitap, dergi, gazete, e-içerikli belgeler) incelendiği nitel araştırma desenlerindendir (Yıldırım ve Şimşek, 2013). Çalışmada, alanyazına dayalı veriler incelenmiş ve sezgisel yöntemden biri olan uzman görüşüne göre, alanda bulunan eksiklikler tespit edilerek dil öğretiminde anlam ve kullanımı esas alan özgün bir izlence geliştirilmiştir. Çalışmanın bu yönüyle, hedef kitleye yönelik ders malzemesi geliştirecek olan dil öğreticilerine ve materyal geliştirme uzmanlarına örnek oluşturabileceği düşünülmektedir. Çalışma kapsamında “Diller için Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi” ışığında, incelenen kitaplardaki deyimlerin öğretimine yönelik izlence örneği oluşturmak da hedeflenmiştir. Söz konusu amaç çerçevesinde Diller için Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi’nin (B2) düzeyindeki yeterlikleri dikkate alınarak deyimlerin öğretimine yönelik izlence geliştirilmiştir. Bu izlencenin oluşturulmasında Türk kültürünün sözlü kültür unsurlarından olan Hacivat- Karagöz’den faydalanılmıştır. Çalışmanın, yabancılara Türkçe öğretimi alanında farklı ve özgün izlencelerin geliştirilmesinde dil öğreticilerine faydalı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yabancılara Türkçe öğretimi, İzlence, Deyimler, Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi

Kaynakça

• Akbulut, S. & Yaylı, D. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi a1-a2 düzeyi ders kitapları üzerine bir izlence çalışması. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 35-46.
• Aksan D. (2009). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim I, II, III. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Barın, E. (2011). Türk soylulara Türkiye Türkçesinin öğretiminde deyimler ve atasözlerinin önemi. Türk Yurdu Dergisi, (286), 206-213.
• Başutku, S. (2018).Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde b1 düzeyinde kelime öğretimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Başkent Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bayraktaroğlu, S. (1987). Kültür tanıtması ve Türk dilinin yabancılara öğretimi. The Times Educational Supplement. Ankara: T.C. Cumhurbaşkanlığı Kenan Evren Arşivi.
• Günay, D. (2003). Metin bilgisi. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Gürata, K. E. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde sözceleme kuramından ve edimbilimden hareketle örnek ders malzemesi geliştirilmesi. International Journal of Language Academy 6(5), 278-291.
• Huzur Sayfası (2020). Tası tarağı toplamak deyiminin anlamı ve hikâyesi. https://www.huzursayfasi.com/deyimler-sayfasi/28252-tasi-taragi-toplamak- deyiminin-anlami-ve-hikayesi-s1.html adresinden erişildi. (Erişim tarihi: 23.02.2020)
• İpek, S. (2016). Yakup Kadri Karaosmanoğlu hikâyelerinin b1 düzeyine Türkçe öğretim materyali olarak uyarlanması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Varşova Üniversitesi Şarkiyat Fakültesi Türkoloji ve Orta Asya Halkları Bölümü, Varşova.
• Kara, M. (2010). Oyunlarla Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi.Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi TÜBAR, (27), 407-421.
• Kara, M. (2011). Avrupa dilleri öğretimi ortak çerçeve metni doğrultusunda Türkçe öğrenen yabancılara a1-a2 seviyesinde Türkçe öğretim programı örneği. Zeitschrift fürdieWelt der Türken, 3(3), 157-195.
• Kara, M. & Memiş, M. R. (2015). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenenlerin Kalıp İfadeleri Kullanmadaki Yeterlilik Düzeyleri, International Journal of Languages’ Education and Teaching, UDES 2015 Special Issue, 1670-1681.
• Karatay, H. (2007). Kelime öğretimi. Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 141-153.
• Kavcar, C. & Oğuzkan, F. & Sever, S. (2005). Türkçe ve sınıf öğretmenleri için Türkçe öğretimi. Ankara: Engin Yayıncılık.
• Memiş, M. R. ve Kara, M. (2018). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Sözcük Yapım Bilgisi Eğitiminin Okuduğunu Anlama Becerisi Üzerindeki Etkisi. International Journal of Language Academy, 6(1), 266-288.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2006). İlköğretim Türkçe dersi (6, 7, 8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları.
• Mohseni Far, M. (2008). An overview of syllabuses in English language teaching. http://www.slideshare.net/jetnang/an-overview-of-syllabuses-in-english-language-teaching adresinden erişildi. (Erişim tarihi: 19.05.2020)
• Özbay, M. (2011) KKTC ortaokul öğrencilerinin okuma ve yazma becerileri. Ankara: Öncü Kitap.
• Pala, İ. (2008). İki dirhem bir çekirdek. Ankara: Kapı.
• Telc Language Tests (Haz.), (2012). Diller için Avrupa ortak öneriler çerçevesi: öğrenim, öğretim ve değerlendirme. Frankfurt: Telc GmbH.
• The Council of Europe. (2017). Learning, teaching, assessment companion volume with new descriptors. Provisional Edition September.
• Türk Dil Kurumu. (2012). Yazım kılavuzu. Ankara: TDK. Türk Dil Kurumu. (2011). Türkçe sözlük. Ankara: TDK.
• Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü (2020). Teknoloji. http://www.tubaterim.gov.tr/. adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 19.05.2020)
• Türkiye Maarif Vakfı. (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi programı. İstanbul: Bayem Ajans.
• Uslu, Z. (2005). Edimbilim ve yabancı dil öğretimine etkileri. Dil Dergisi (127), 34-43. Yaylı, D. & Yaylı, D. (2011). Yabancı dil öğretimi yaklaşımları ve yöntemleri. Yabancılara
• Türkçe öğretimi: politika, yöntem ve beceriler içinde (s. 7-28). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.