Kent Mobilyalarında Ergonomik ve Antropometrik Ölçütlere Dayalı Parametrik Tasarım

Year 2022, Volume: 14 Issue: 3, 109 - 119, 31.12.2022

Seval Özgel Felek Simge Kutsal Buket Giresun Erdoğan

https://doi.org/10.29137/umagd.1197476

Abstract

Kentsel açık alanlar kentlinin dinlenme ve sosyalleşme mekânı olarak kamusal alan niteliği taşımaktadır. Ekonomik, sosyal ve fiziksel engel olmadan bir araya gelinmesine olanak sağlayan kamusal alanların herkes için erişilebilir ve aynı ölçüde konforlu olması gerekmektedir. Bu çalışma tasarımcılara kamusal alanlarda yer alan oturma, dinlenme ve bekleme gibi kentsel donatıların antropometrik ve ergonomik ölçütlere uygun olarak tasarımlarının yapılmasına olanak sağlayan sistematik bir tasarım süreci geliştirmeyi hedeflemektedir. Kentsel donatılarda oturarak dinlenme veya yeme-içme eylemi gereksinimi için belirlenen parametreler; kişi sayısı, sırtlıklı / sırtlıksız, kolçaklı / kolçaksız ve masalı / masasız olmasına göre değişmektedir. Kullanacak kişi sayısına bağlı olarak donatı elemanının genişliği değişmektedir. Diğer değişkenler için ortak belirlenen parametreler; oturma yüksekliği, oturma genişliği, oturma derinliği; sırtlıklı ise arkalık eğimi, kolçaklı ise kolçak yüksekliği; masalı ise masanın yerden yüksekliği ve masanın genişliği olarak belirlenmiştir. Ayakta durarak dinlenme veya bekleme “yaslanma” eylemiyle gerçekleştirileceğinden belirlenen parametreler donatıyı kullanacak kişi sayısı ve donatının yerden yükseklik değişkenlerine bağlıdır.
Çalışma kapsamında parametreler ve değişkenler arasındaki ilişkiyi kurmak amacıyla Rhinoceros programında yer alan ve parametrik tasarım yapmaya olanak sağlayan Grasshopper eklentisi kullanılmıştır. Veri girişinde Microsoft Excel programında hazırlanan tablolardan yararlanılmıştır. Tasarım sürecinde yapılan seçimler ve veri girişleriyle elde edilen üç boyutlu model son tasarım ürünü olarak değil; ileri tasarım aşamasında altlık hazırlama amacını taşımaktadır.

Keywords

Kamusal Alan, Kentsel Açık Alan, Parametrik Tasarım, Oturma Elemanları

Thanks

Bu çalışma 28. Ulusal Ergonomi Kongresi’nde sunulmuştur.

Parametric Design in Urban Furniture Based on Ergonomic and Anthropometric Criteria

Abstract

Urban open spaces provide the citizens to rest and socialize as a public space. The public space, which allows people to come together without economic, social and physical barriers, should be accessible and equally comfortable for everyone. This study aims to develop a systematic design process that allows designers to design urban furnishings such as sitting, resting and waiting in public spaces in accordance with anthropometric and ergonomic criteria. The parameters determined for sitting, resting or eating-drinking vary according to the number of people, whether they are with or without a backrest, with or without armrests, with or without a table. Depending on the number of people to use, the width of the urban furniture will change. Other variables are seat height, seat width, seat depth; backrest angle, armrest height, the height and the width of the table. The parameter for standing or resting depends on the height and the number of people who will use it.
Grasshopper plugin, which allows parametric design in Rhinoceros program, was used to establish the relationship between parameters and variables. Tables prepared in Microsoft Excel were used for data entry. The three-dimensional model is not the final design product, but aims to prepare a base at the advanced design stage.

Keywords

Public Space, Urban Area, Street Furniture, Parametric Design, Public Seating

References

• Açıkel, M., ve Bakır, İ. (2022). Kentsel oturma elemanı tasarımlarının pandemi koşulları bağlamında değerlendirilmesi: Kent mobilyaları tasarım yarışmaları örneği. Kent Akademisi Dergisi, 15(3), 0–3. https://doi.org/10.35674/kent.1104345
• Aksu, Ö. V. (2012). Kent mobilyaları tasarımında özgün yaklaşımlar. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 2(6), 373–386.
• Bulut, Y., Atabeyoğlu, Ö., ve Yeşil, P. (2008). Erzurum kent merkezi donatı elemanlarının ergonomik özelliklerinin değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. Tarım Bilimleri Dergisi, 14(2), 1. https://doi.org/10.1501/tarimbil_0000000508
• Buna, Z., Badiu, I., ve ÉLES, A. (2015). On using parametric modeling in furniture design. Applied Mathematics, Mechanics, and Engineering, 58(2), 239–244.
• Çalış, S., Çalış, Ç., Koçali, K., ve Büyükancı, B. Y. (2021). 18-65 yaş arası kişilerin antropometrik verilerinin belirlenmesi üzerine bir alan araştırması: Yükseköğretim kurumu uygulaması. Ergonomi Dergisi 4(3), 147–161. https://doi.org/10.33439/ergonomi.962614
• Doğan, C., ve Altan, O. (2007). Kamusal alanda oturma eylemi ve ergonomik ilkeler. Megaron YTÜ Mim. Fak. E-Dergisi, 2(3), 159–166.
• Ertaş, Ş. (2012). Çocuk ve spor ilişkisi üzerine fiziksel biçimlenmeyi etkileyen ergonomik faktörlere dayalı bir model. Doktora Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Türkiye.
• Gehl, J. (2010). Cities for people. Island Press, Washington D.C., US.
• Gülgün, B., ve Türkyılmaz, B. (2001). Peyzaj mimarlığında ve insan yaşamında ergonominin yeri-önemi ve Bornova örneğinde bir araştırma. Ege Üniversitesi. Ziraat Fakültesi. Dergisi., 38(2-3), 127–134.
• Habermas, J. (1995). Kamusal alan: Ansiklopedik bir makale. Birikim Dergisi,70, 62-66.
• Karakuş, M. K. (2016). Engellilere yönelik kent mobilyaları üzerine inceleme. Yüksek Lisans Tezi. Haliç Üniversitesi, Türkiye.
• Kaya, Ö., ve Özok, A. F. (2017). Tasarımda antropometrı̇nı̇n önemı̇. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 5(0), 309. https://doi.org/10.21923/jesd.45182
• Kutsal Göllü, S., ve Canbay Türkyılmaz, Ç. (2019). Kent meydanlarının ergonomik ölçütler açısından değerlendirilmesi: Kadıköy rıhtım meydanı örneği. Ergonomi Dergisi, 2(1), 32–48. https://doi.org/10.33439/ergonomi.479502
• Main, B., ve Hannah, G. G. (2009). Site furnishings: A complete guide to the planning, selection and use of landscape furniture and amenities. John Wiley ve Sons.
• Mehta, V. (2007). Lively streets: Determining environmental characteristics to support social behavior. Journal of Planning Education and Research, 27(2), 165–187. https://doi.org/10.1177/0739456X07307947
• Mehta, V. (2014). The street a quintessential social public space. Routledge.
• Mumcu, S., Yılmaz, S., ve Düzenli, T. (2017). The factors related to the design of open space seating furniture and locations. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 7(15), 1–16.
• Panero, J., ve Zelnik, M. (2014). Human dimesion ve ınterior space. Whitney Library of Design
• Perçin, H. (2012). Oturma elemanları. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü Ders Notları, 1–9.
• Prvanov, S. (2019). Geometry, ergonomic, digital design and production of furniture for public spaces. https://doi.org/10.13140/RG.2.2.20396.26242/1
• Rapoport, A. (1977). Human aspects of urban form: towards a man-environment approach to urban form and design. Pergamon Press.
• Simões Aelbrecht, P. (2016). ‘Fourth places’: the contemporary public settings for informal social interaction among strangers. Journal of Urban Design, 21(1), 124–152. https://doi.org/10.1080/13574809.2015.1106920
• Siu, K. W. M., ve Wong, K. S. L. (2015). Flexible design principles. Facilities, 33(9/10), 588–621. https://doi.org/10.1108/F-02-2014-0021
• Tan, B. ve Giresun, B. (2016). Kış kentlerinde açık ortak kullanım alanlarının tasarımını yönlendirmek. International Winter Cities Symposium. Erzurum.
• Yaylalı, S. (1998). Kent mobilyaları tasarımında kullanılabilecek kavramsal bir model. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Türkiye.
• Yıldızcı, A. (2001). Kent mobilyaları kavramı ve İstanbul’daki kent mobilyalarının irdelenmesi. I. Uluslararası Kent Mobilyaları Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, 29–34.