Yaşlılık Döneminde Kadın Sağlığına Güncel Bir Bakış

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 3, 374 - 384, 27.12.2022

Nurcan Çağlayan Esra Yılmaz

Öz

Küresel yaşlı nüfus dünyada artış göstermektedir. Yaşlı nüfus popülasyonunun artması ve doğumda beklenen yaşam süresinin uzaması ile yaşlılıkta geçirilen süre artmaktadır. Sağlıklı yaşlanma ise sakatlık ve hastalık riskinin azalması, bilişsel ve fiziksel işlevselliğin artması ve yaşama aktif katılım ile ilişkilidir. Yaşlanma süreci uzun sağlıklı yaşamla birleştirildiğinde ekonomik, sosyal ve pozitif sağlık çıktıları ile sonuçlanabilir. Arka plandaki genetik yapıya ek olarak epigenetik, bağışıklık sistemi, çevresel şartlar nedeniyle yaşlanma sürecinin iyileştirilmesi için sağlıklı yaşam tarzının benimsenmesi önerilir. Kadınların doğumda beklenen yaşam süresinin erkeklere göre daha uzun olması nedeniyle kadınlar, erkeklere göre yaşlılıkta dezavantajlı grubu oluşturmaktadır. Yaşlı kadınların sağlığını psikolojik, fizyolojik ve toplumsal açıdan etkileyen birçok etken mevcuttur. Kadınların kırılgan yapıya sahip olması, hormonal özellikleri, kültürel ve çevresel faktörler, cinsiyete dayalı ayrımcılık gibi durumlar incelenerek yaşlı kadın sağlığını korumak ve geliştirmek önemlidir. Bu çalışmada yaşlı kadınların sağlığını olumsuz etkileyen durumlar belirlenerek, kadın sağlığını korumada ve geliştirmede etkili kanıtlar ile sağlıklı yaşlanmanın tartışılması planlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yaşlılık, Kadın sağlığı, Sağlıklı yaşlanma

An Updated Overview of Women's Health in Old Age

Öz

The global elderly population is increasing in the world. With the increase in the elderly population and the prolongation of life expectancy at birth, the time spent in old age is increasing. Healthy aging is associated with reduced risk of disability and disease, increased cognitive and physical functionality, and active participation in life. When the aging process is combined with a long healthy life, it can result in economic, social, and positive health outcomes. In addition to the background genetic structure, it is recommended to adopt a healthy lifestyle to improve the aging process due to epigenetics, immune system, and environmental conditions. Because women have a longer life expectancy at birth than men, women constitute a disadvantaged group in old age compared to men. There are many factors that affect the health of elderly women psychologically, physiologically, and socially. The fragile nature of women, hormonal characteristics, cultural and environmental factors, gender-based discrimination, etc. It is important to protect and improve the health of elderly women by examining the situations. In this study, it is planned to discuss healthy aging with effective evidence in protecting and improving women's health by determining the conditions that adversely affect the health of elderly women.

Anahtar Kelimeler

Senile, Women, Healthy aging

Kaynakça

• Aktaş, D., Şahin, E., & Terzioğlu, F. (2013). Kadın sağlığı açısından yaşlılık ve yaşam kalitesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 16(1), 65-71. https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/155115/.
• Armat, M.R., Emami Zeydi, A., Mokarami, H., Nakhlband, A., & Hojjat, S.K. (2022). The impact of laughter yoga on depression and anxiety among retired women: A randomized controlled clinical trial. Journal of Women & Aging, 34(1), 31–42. https://doi.org/10.1080/08952841.2020.1774225.
• Astasio-Picado, Á., Cobos-Moreno, P., Gómez-Martín, B., Verdú-Garcés, L., & Zabala-Baños, M. (2022). Efficacy of interventions based on the use of information and communication technologies for the promotion of active aging. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(3), 1534. https://doi.org/10.3390/ijerph19031534.
• Başar, F. (2017). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği: Kadın sağlığına etkisi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (3), 131-137. http://journal.acibadem.edu.tr/en/pub/issue/61317/914468.
• Beğer, T., & Yavuzer, H. (2012). Yaşlılık ve yaşlılık epidemiyolojisi. Klinik Gelişim Dergisi, 25(3), 1-3. http://www.klinikgelisim.org.tr/kg_25_3/1.pdf.
• Caruso, C., Passarino, G., Puca, A., & Scapagnini, G. (2012). "Positive biology": The centenarian lesson. Immunity & Ageing: I & A, 9(1), 5. https://doi.org/10.1186/1742-4933-9-5.
• Çakar, M., & Kadıoğlu, H. (2021). Aktif yaşlanma ve oyun. Journal of Education and Researech in Nursing, 18(4), 457–46. https://doi.org/10.5152/jern.2021.64290.
• Çelebi, Ç.D. (2021). Başarılı yaşlanma ve kadın. KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, 7(1), 79-107. https://doi.org/10.21798/kadem.2021.52.
• Çunkuş, N., Yiğitoğlu, G.T., & Akbaş, E. (2019). Yaşlılık ve toplumsal dışlanma. Geriatrik Bilimler Dergisi, 2(2), 58-67. https://dergipark.org.tr/en/pub/geriatrik/issue/48455/593456.
• Erol, S. (2021) Yaşlı kadın sağlığı. Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 73-86. https://doi.org/10.48124/ husagbilder.806261.
• Eryılmaz, S. (2020). Toplumsal cinsiyet rolü ve kadın sağlığı. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(1), 5-13. https://dergipark.org.tr/en/pub/ahievransaglik/issue/65355/1006893.
• Fiacco, S., Mernone, L., & Ehlert, U. (2020). Psychobiological indicators of the subjectively experienced health status- findings from the women 40+ healthy aging study. BMC Women's Health, 20(1), 16. https://doi.org/10.1186/s12905-020-0888-x.
• Fiacco, S., Walther, A., & Ehlert, U. (2018). Steroid secretion in healthy aging. Psychoneuroendocrinology, 105(June 2018), 64–78. https://doi.org/10.1016/j.psyneuen.2018.09.035.
• Gioffrè-Florio, M., Murabito, L.M., Visalli, C., Pergolizzi, F.P., & Famà, F. (2018). Trauma in elderly patients: A study of prevalence, comorbidities and gender differences. Il Giornale di chirurgia, 39(1), 35–40. https://doi.org/10.11138/gchir/2018.39.1.035.
• Govindaraju, D., Atzmon, G., & Barzilai, N. (2015). Genetics, lifestyle and longevity: Lessons from centenarians. Applied & translational genomics, 4, 23–32. https://doi.org/10.1016/j.atg.2015.01.001.
• Gürsoy, Ç.S. (2020). Yaşlanan nüfusa çözüm önerisi olarak aktif yaşlanma yaklaşımı: Eleştiriler ve olası endeks için Türkiye önerileri. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 79, 361-397. https://doi.org/10.26650/jspc.2020.79.0004.
• Ilgaz, A., & Gözüm, S. (2020). Kentsel alanda yaşayan yaşlı kadınlarda yalnızlık sıklığı ve etkileyen faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 13(2), 67-73. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1130823.
• Jeste, D.V., Savla, G.N., Thompson, W.K., Vahia, I.V., Glorioso, D.K., Martin, A.S., ……, Depp, C.A. (2013). Association between older age and more successful aging: critical role of resilience and depression. Am J Psychiatry, 170(2), 188–196. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.2012.12030386.
• Kirkman, M., & Fisher, J. (2021). Promoting older women's mental health: Insights from baby boomers. PloS one. 16(1), e0245186. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0245186.
• Ko, H., Park, Y.H., Cho, BL., & Ryu, S.I. (2019). Gender differences in health status, quality of life, and community service needs of older adults living alone. Gerontology and Geriatrics, 83, 239-245 https://doi.org/10.1016/j.archger.
• Lin, Y.H., Chen, Y.C., Tseng, Y.C., Tsai, S.T., & Tseng, Y.H. (2020). Physical activity and successful aging among middle-aged and older adults: A systematic review and meta-analysis of cohort studies. Aging. 12(9), 7704–7716. https://doi.org/10.18632/aging.103057.
• Özsungur, F. (2020). Women's successful aging. Health Care for Women International, 41(9), 997–1017. https://doi.org/10.1080/07399332.2019.1667994.
• Pehlivan, S., & Vatansever, N. (2019). Hemşirelerin yaşlıya tutumları ve etkileyen faktörler. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 45(1), 47-53. https://doi.org/10.32708/uutfd.468622.
• Polat, F., & Karasu, F. (2021). Menopoz dönemindeki kadınların gözüyle menopoz: Nitel bir araştırma. TJFMPC, 15(4), 809-817. https://doi.org/10.21763/tjfmpc.902774.
• Schrempft, S., Jackowska, M., Hamer, M., & Steptoe, A. (2019). Associations between social isolation, loneliness, and objective physical activity in older men and women. BMC Public Health. 16, 19(1), 74. https://doi.org/10.1186/s12889-019-6424-y.
• Simbar, M., Nazarpour, S., Alavi Majd H., Dodel Andarvar K., Jafari Torkamani Z., & Alsadat Rahnemaei F. (2020). Is body image a predictor of women's depression and anxiety in postmenopausal women? BMC psychiatry. 20(1), 202. https://doi.org/10.1186/s12888-020-02617-w.
• Skałacka, K., & Gerymski, R. (2019). Sexual activity and life satisfaction in older adults. Psychogeriatrics: the official journal of the Japanese Psychogeriatric Society, 19(3), 195–201. https://doi.org/10.1111/psyg.12381.
• Toptaş, B., & Aksu, H. (2020). Yaşlı kadınların cinselliğe bakış açısı, yaşadığı sorunlar ve sağlık profesyonellerinin rolü. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 29(1), 24-28. https://doi.org/10.17827/aktd.512546.
• Türkiye İstatistik Kurumu-TÜİK (2020). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hayat-Tablolari-2017-2019-33711.
• Ülker, Y. (2021). Değişen yaşlılık kavramının reklamlara yansıması. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 12(2), 404-418. https://dergipark.org.tr/en/pub/gumus/issue/62554/870615.
• Valtorta, N.K., Kanaan, M., Gilbody, S., & Hanratty, B. (2018). Loneliness, social isolation and risk of cardiovascular disease in the English longitudinal study of ageing. European Journal of Preventive Cardiology. 25(13):1387–1396. https://doi.org/10.1177/2047487318792696.
• World Health Organization. (2020). Life expectancy and leading causes of death and disability by sex by country and by region 2000-2019.
• Global Health Estimates. 2019: Geneva, Retrieved from: https://www.who.int/data/gho/data/themes/mortality-and-global-health-estimates/ghe-leading-causes-of-death.
• World Health Organization-WHO (2021a). Ageing and Health. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ageing-and-health.
• World Health Organization-WHO (2021b). Ageing and Health. https://www.who.int/health-topics/ageing#tab=tab_3.
• Zanjari, N., Sani, M,S., Chavoshi, M.H., Rafiey, H., & Shahboulaghi, F.M. (2017). Successful aging as a multidimensional concept: An integrative review. Medical journal of the Islamic Republic of Iran. 31, 100. https://doi.org/10.14196/mjiri.31.100.