The 1969 Izmir Archaeological Museum Heist And Global Security Vulnerabilities

Year 2025, Volume: 8 Issue: 1, 38 - 49, 10.06.2025

Özhan Bakı

Abstract

The heist of the Izmir Archaeology Museum, which took place with a murder in 1969, left a deep mark on Turkish museology and brought out the security deficiencies of our museums. However, this is not a problem unique to Turkey. At that time, similar museum heists took place abroad, and the stolen artifacts pointed to the existence of an international security problem. Antiquities smuggling increased in parallel with museum heists, and smuggled artifacts were illegally placed on international markets. This process revealed the existence of a global crisis in museum security and established a ground for the development of worldwide museum security protocols. The museum heits in 1969, especially the Izmir Archaeology Museum, attracted the attention of the public both in the Turkish and foreign press, and demonstrated a supportive attitude towards taking steps to protect cultural heritage. The 1969 Izmir theft was not only a national event but also an example of the need to address museum security on a global scale.

Keywords

museum heits , illicit trafficking of cultural property , antiquities smuggling , museology , art theft

1969 İzmir Arkeoloji Müzesi Soygunu Ve Küresel Güvenlik Açıkları

Abstract

1969 yılında bir cinayetle gerçekleşen İzmir Arkeoloji Müzesi soygunu, Türkiye müzeciliğinde derin izler bırakmış, müzelerimizin güvenlik eksikliklerini ortaya çıkarmıştır. Ancak, bu durum yalnızca Türkiye'ye özgü bir sorun değildir. O dönemde yurtdışında da benzer müze soygunları gerçeklemiş çalınan eserler uluslararası bir güvenlik sorununun varlığına işaret etmiştir. Kültür ve tabiat varlıklarının yasadışı ticareti, müze soygunlarıyla paralel olarak artmış, kaçırılan eserler uluslararası piyasalarda yasa dışı yer almıştır. Bu süreç, müze güvenliğine dair küresel bir krizin varlığını ortaya çıkarmış ve dünya çapında müze güvenlik protokollerinin geliştirilmesine zemin hazırlamıştır. İzmir Arkeoloji Müzesi başta olmak üzere 1969 senesinde yaşanan müze soygunları hem Türk basınında hem de yurt dışı basının da yer alarak kamuoyunun dikkatini çekmiş, kültürel mirasın korunmasına yönelik adımların atılması konusunda destekleyici bir tavır sergilemiştir. 1969 İzmir soygunu, sadece ulusal bir olay olarak kalmayıp, müze güvenliğinin küresel ölçekte ele alınması gerektiğini gösteren bir örnek olmuştur.

Keywords

müze soygunları , kültür ve tabiat varlıklarının yasa dışı ticareti , tarihi eser kaçakçılığı , müzeoloji , sanat hırsızlığı

Thanks

Yüksek lisans dönemimde, eski eser kaçakçılığına dair kültürel mirası korumaya duyduğum özel ilgi, akademik çalışmalarımı derinleştirmeme ve bu alanda daha bilinçli bir bakış açısı geliştirmeme vesile oldu. Bu süreçte, kıymetli hocalarım Prof. Dr. Fethiye Erbay ve Doç. Dr. Mutlu Erbay’ın desteği benim için çok değerliydi. Sağladıkları kaynaklar, yönlendirmeleri ve teşvik edici yaklaşımları sayesinde araştırmalarımı daha sağlam temellere oturtma şansı buldum. Bilgiye ulaşmanın, onu doğru analiz etmenin ve paylaşmanın önemini bana hissettirdikleri için kendilerine gönülden teşekkür ederim.

References

• Ancient treaseures stolen. (1969, Temmuz 25). The Sydney Morning Herald, s. 2.
• Art theft: ransom demand reported. (1969, Nisan 9). Coven¬try Evening Telegraph, s. 1.
• Aşkın, E. (1969, Ağustos 12). Müze soygunu Kanada’da alay konusu oldu. Milliyet Gazetesi, s. 3.
• Biblical paintings, religious jewelry stolen at museum. (1969, Nisan 17). St. Joseph Gazette, s. 8.
• Bilget, N. B. (1990). Eski Eser Kaçakçılığına Karşı Müzeler. Ankara Üniversitesi Dil Ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergi¬si, 341-347.
• Bisalman, K. (1969, Temmuz 26). Olmaz böyle kepazelik!.. Milliyet Gazetesi, s. 2.
• Büyük Soygun. (1969, Temmuz 25). Milliyet Gazetesi, s. 1,11.
• Château cambriolé dans le canton de Lucerne . (1969, Tem¬muz 16). Le confédéré, s. 6.
• Coins are stolen. (1969, Eylül 12). Reading Eagle, s. 23.
• Çetinkaya, H. (1969, Temmuz 26). Tarihi Eserler Özel Posta Kanalıyla Yurt Dışına Kolayca Çıkıyor. Cumhuriyet Gazete¬si, s. 5.
• Douglas, A. (1963). Personel, Müzelerin Teşkilatlanması: Pratik Öğütler. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Duru, O. (1969, Temmuz 28). Tarihi Eser Soygunu Yıllardır Devam Ediyor. Cumhuriyet Gazetesi, s. 1,7.
• Erbay, F. (2017). Türkiye’de Müzecilik Eğitiminin Üniversi¬telerde Kurumlaşması. Milli Eğitim Dergisi, 105-122.
• Erbay, M. (2005). Müzecilik Alanında Etik Sorunlar. VII. Müzecilik Konferansı. Askeri Müze ve Kültür Sitesi Komu¬tanlığı.
• Gems, painting stolen in £350,000 raids. (1969, Mart 26). Hartlepool Northern Daily Mail, s. 1.
• Güler, S. (1969, Ağustos 13). Müze soyguncuları uluslar¬arası bir şebekenin adamları. Cumhuriyet Gazetesi, s. 1,7.
• Güresin, E. (1969, Temmuz 27). Gözümüzü Açmalı. Cum¬huriyet Gazetesi, s. 1.
• HSI. (2023, Nisan 14). World War II Cultural Property Cas¬es. Mart 26, 2025 tarihinde U.S. Immigration and Customs Enforcement: https://www.ice.gov/factsheets/cultural-arti¬facts-ww2 adresinden alındı
• Indian artifacts stolen by thieves. (1969, Ekim 14). The Bul¬letin, s. 6.
• İzmir Arkeoloji Müzesi. (1969, Temmuz 25). Cumhuriyet Gazetesi, s. 4.
• İzmir Arkeoloji Müzesi Soyuldu. (1969, Temmuz 25). Cum¬huriyet Gazetesi, s. 1,7.
• İzmir›deki müze soygunu faillerinden Yugoslav sekiz yıla hüküm giydi. (1971, Ekim 28). Cumhuriyet Gazetesi, s. 7.
• Kuzucuoğlu, A. H. (2019). Müzelerde Koruma Politikaları. Unimuseum, 40-44.
• Malajoli, B. (1963). Müze Mimarisi, Müzelerin Teşkilatlan¬ması: Pratik Öğütler. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Murder for treasures. (1969, Temmuz 25). The Montreal Ga¬zette, s. 2.
• Museum Robbed Of $500 In Souvenirs. (1969, Nisan 8). Gettysburg Times, s. 1.
• Museum theft. (1969, Ağustos 30). The Scotsman, s. 5.
• Museum theft: gold cup stolen. (1969, Şubat 18). Inverness Courier, s. 3.
• Museum tightens its security after raid. (1969, Eylül 29). Birmingham Daily Post, s. 16.
• Museum to tighten security. (1969, Mart 18). Birmingham Daily Post, s. 31.
• Müze Soyguncusu Alman İstanbul’da Yakalandı. (1969, Ağustos 2). Cumhuriyet Gazetesi, s. 1,3.
• Müze Soyguncusu Sava Belgrat’ta Yakalandı. (1969, Ağus¬tos 15). Cumhuriyet Gazetesi, s. 7.
• Müzecilik Klavuzu. (2001, Mart 21). Mart 15, 2025 tarihin¬de T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı: https://teftis.ktb.gov.tr/ TR-267740/muzecilik-klavuzu.html adresinden alındı
• Müzede Alarm Tertibatı Yokmuş. (1969, Temmuz 26). Milli¬yet Gazetesi, s. 11.
• Müzelerde tedbirler arttırıldı. (1969, Temmuz 27). Cumhuri¬yet Gazetesi, s. 1,7.
• Müzeyi fuar süresince sivil polis koruyacak. (1969, Ağustos 18). Cumhuriyet Gazetesi, s. 1,7.
• Panelists stress museum security. (1969, Eylül 18). Spokane Daily Chronicle, s. 49.
• Relics stolen. (1969, Şubat 12). Birmingham Daily Post, s. 2.
• Rembrandt in £lOO,OOO art museum theft. (1969, Şubat 17). Coventry Evening Telegrapgh, s. 29. Sarol, D. B. (1969, Temmuz 27). İngiliz basını müze soy¬gununa geniş yer verdi. Milliyet Gazetesi, s. 1,7.
• Savcı, müze soygunu için konuştu: İş Allaha kaldı!... (1969, Temmuz 30). Milliyet Gazetesi, s. 4.
• Soyguncunun ortakları henüz bulunamadı. (1969, Ağustos 03). Cumhuriyet Gazetesi, s. 7.
• Soygunun Sonu. (1969, Ağustos 03). Milliyet Gazetesi, s. 1,7.
• Stolen from museum. (1969, Ocak 17). Daily News, s. 1.
• Tarihi Eser Kaçakçılığı Meclis’te Görüşüldü. (1968, Ocak 18). Milliyet Gazetesi, s. 3.
• Tarihi Eserler Müzede Bir Bekçi ve Bir Kilitle Korunuyordu. (1969, Temmuz 26). Cumhuriyet Gazetesi, s. 1. Tekkök Karaöz, B. (2022). Kültürel Mirası Koruma Konusunda Müzelere Düşen Görevler. Unimuseum, 56-62.
• Tör, V. N. (1971, Kasım 04). Niçin Sanat Politikası Gerekiy¬or? Milliyet Gazetesi, s. 2.
• Treasure thieves kill guard. (1969, Temmuz 25). Birming¬ham Mail, s. 4.
• Treasures are stolen. (1969, Temmuz 25). Belfast News-Let¬ter, s. 5.
• Valuable items in Russia are perishing. (1969, Şubat 24). LincoInshire Echo, s. 5.
• Μπούνια, Α. (2009). Στα παρασκήνια του μουσείου. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Πατάκη.
• Πανταζή, Ε. (2023). Ανάλυση και Διαχείριση Κινδύνων στα Μουσεία: Το Μουσείο Πόλης Καρδίτσας. Αδημοσίευτη Μεταπτυχιακή Διατριβή, Αθήνα: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών & Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.