ÖZEL SEKTÖRE AİT, ÖZEL EĞİTİM VE REHABİLİTASYON MERKEZLERİNDE ÇALIŞAN SOSYAL HİZMET UZMANLARININ MESLEKİ ROL, İŞLEV ve İŞ DOYUMLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2006, Sayı: 2, 4 - 28, 01.11.2006

Kasım Karataş Zafer Danış Emine Çakta Mehmet Çapar Durdu Baran Çiftci Baki Ertaş Mahir Esmer

Öz

What constitutes a significant part in the indicators of countries on health, education and economy is the disabled people’s levels of life and the quality of the services delivered to them. Disability is an important field of social work profession that aims to increase the welfare and life quality of the people who face difficulties in surviving in social life conditions. The increase in the number of the disabled people and the change of their needs have brought about an increase in studies in this field and also increased the variety of services. The changes in that field provided social work profession with a concentration on the studies oriented towards disability. This research focuses on the roles and functions of social workers working in special education and rehabilitation centres which are dependent on private sector; and tries to determine the problems of this field, give contribution to solutions, and determine the level of work satisfaction

Anahtar Kelimeler

Professional role, professional function, special education and rehabilitation, disability

ÖZEL SEKTÖRE AİT, ÖZEL EĞİTİM VE REHABİLİTASYON MERKEZLERİNDE ÇALIŞAN SOSYAL HİZMET UZMANLARININ MESLEKİ ROL, İŞLEV ve İŞ DOYUMLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Ülkelerin sağlık, eğitim ve ekonomik göstergelerinde, özürlü nüfusun yaşam düzeyi ile özürlü nüfusa sunulan hizmetin niteliği önemli bir yer tutmaktadır. Özürlülük, doğuştan ya da sonradan çıkan engelleri nedeniyle toplumsal yaşama ayak uydurmakta zorluk çeken bireylerin refahını, yaşam niteliğini ve yaşam kalitesini yükseltmeyi amaçlayan sosyal hizmet mesleğinin önemli bir ilgi alanıdır. Özürlü nüfusun artması ve özürlü bireylerin gereksinimlerinin değişmesi bu alana yönelik çalışmaların hız kazanmasına ve hizmetlerin çeşitlenmesine neden olmuştur. Bu alandaki değişmeler sosyal hizmet mesleğinin özürlülüğe yönelik çalışmalarını yoğunlaştırmasına yol açmıştır. Bu araştırma özürlülere götürülen hizmetlerde önemli bir yer tutan özel sektöre ait, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde çalışan sosyal hizmet uzmanlarının rol ve işlevlerinin ortaya konulması, bu alandaki sorunların belirlenmesi, buna ilişkin çözümler üretilmesi ve sosyal hizmet uzmanlarının iş doyum düzeylerinin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mesleki rol, mesleki işlev, özel eğitim ve rehabilitasyon, özürlülük

Kaynakça

• Aktaş, Aliye Mavili. “Planlama”. 2004–2005 Öğretim Yılı H.Ü.S.H.Y.O.
• Sosyal Hizmet Kuram ve Uygulamaları III Dersi Kapsamında (Yayınlan- mamış) Ders Notu Olarak Verilmiştir. 2004.
• Başbakanlık SHÇEK Genel Müdürlüğü Zihinsel Özürlüler Özel Rehabi- litasyon Merkezleri Yönetmeliği, Resmi Gazete, Sayı: 19724, 13.02.1988.
• Danış, M. Zafer. “Otistik Çocuklar.” Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 2, Kasım 2001: 65–82.
• Danış, M. Zafer. “Zihinsel engelli çocuğa sahip annelerin yaşadığı duy- gular, çocuklarının geleceğine ilişkin düşünceleri ve Umutsuzluk düzeyle- ri”, Toplum ve Sosyal Hizmet, 17 (2), 2006: 91–107.
• Doğan, Ali Rıza. “Rehabilitasyon Alanında Sosyal Hizmet Mesleği ve Sosyal Hizmet Uzmanının Rolü”, 2005, www.shudernegi.org.tr.
• Duyan, Veli. Sosyal Hizmet İşlev Ve Rolleri, Toplum ve Sosyal Hizmet, c: 14, s: 12, Ekim 2003, ss. 1–22.
• Duyan, Veli. Sosyal Hizmet Kuram ve Uygulamaları Dersi, Yayınlan- mamış Ders Notları, 2003.
• Duyan, Veli. (2005) “Engelli Çocuğa Sahip Annelerin Problemlerle Ba- şa Çıkma Tarzları”, Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 5 (1) 1–6.
• Güler, Müzeyen. (1990) Endüstri işçilerinin iş doyumu ve iş verimine depresyon, kaygı ve bazı değişkenlerin etkisi. [Yayınlanmamış Doktora
• Tezi], Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Işıkhan, Vedat. “Sosyal Hizmet Uzmanları İş Doyumları” Yayınlan- mamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: H.Ü. S.H.Y.O. 1993.
• İl, Sunay. “Özürlülük Aile Yaşamı ve Sosyal Hizmet”, Görme Özürlüler için Rehabilitasyon Deneyimleri, Yeni Rehabilitasyon Deneyimleri ve Meslek Tanımları, Yay. Haz. Kasım KARATAŞ, Ankara: Körler Federas- yonu Yayını, No: 4, 2001.
• Karataş, Kasım, “Engellilerin Topluma Kazandırılması”, Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, Sayı: 29, Mayıs, 2001, ss: 10–19.
• Özürlülere Hizmet Veren Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Kurum ve Ku- ruluşları İşbirliği ve Koordinasyon Toplantıları sonuç Raporları. Ankara: T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Yayınları, 2000.
• Sandalcı, Fatma Savaş, “Özürlü Çocuğu Olan Aileler ve Sosyal Hiz- met Mesleği”, Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1, 2002.
• T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Personel Eğitimi ve Özürlülük Hakları Komisyon Raporu, 2000.
• T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı. I.Özürlüler Şurası 29 Kasım–02 Aralık 1999. Ankara: T.C.Başbakanlık Özürlüler İdaresi Baş- kanlığı Yayınları, 1999.
• Erkan, G. (1991) “Özürlü Çocuklar ve Aileleri”, Sosyal Hizmet, 1 (4) –43.
• Locke, E. A. (1976). The nature and causes of job satisfaction. In M.
• D. Dunnette (Ed.), Handbook of Industrial and Organizational Psychology (pp. 1297-1349). Chicago, IL: Rand McNally.