17 SEPTEMBER 1176, THE BATTLE OF MYRIOKEPHALON ACCORDING TO THE MEDIEVAL CHRONICLES (BAGIRSAK GORGE - KONYA)

Year 2017, Issue: 7, 74 - 98, 27.09.2018

Adnan Eskikurt

Abstract

The Battle of Myriokephalon took place in the Bağırsak Gorge in Konia 841 years before the present day on 17 September 1176 during the last great campaign of Byzantine Empire aiming to bring Turkish rule in Anatolia to an end. The battle which is one of the turning points in Turco-Islamic history, ended with the victory of Army of Seljuk of Rûm under command of Sultan Qilij Arslan II. Forced to acknowledge the reality that Anatolia had become a Turkish homeland, the Byzantine administrators could not organize such a great campaign again and had to change their strategy to protect the lands in their possession. There are sixteen mediaeval chronicles mentioning the battle that we discovered and all of these are in agreement that the battle took place in a gorge. And seven of these chronicles indicate that the battle took place near Konia.

Keywords

Myriokephalon Battle, Konia, Bağırsak Gorge

ORTAÇAĞ KRONİKLERİNE GÖRE 17 EYLÜL 1176 MYRİOKEPHALON ZAFERİ (BAĞIRSAK BOĞAZI – KONYA)

Abstract

Myriokephalon savaşı, Bizans İmparatorluğu’nun Anadolu’daki Türk hâkimiyetini sonlandırmak hedefi ile düzenlediği son büyük sefer sırasında, günümüzden 841 yıl önce 17 Eylül 1176 tarihinde Konya Bağırsak Boğazı’nda cereyan etmiştir. Türk-İslâm tarihinin dönüm noktalarından olan savaş, Sultan II. Kılıç Arslan’ın idare ettiği Türkiye Selçuklu Ordusu’nun galibiyetiyle neticelenmiştir. Anadolu’nun bir Türk yurdu haline geldiğini kabullenen Bizans idarecileri bir daha böyle büyük bir sefer düzenleyememiş ve ellerindeki arazileri korumayı esas alan bir politika geliştirmek zorunda kalmışlardır. Savaşla ilgili bahislerini tespit ettiğimiz onaltı Ortaçağ kroniği vardır ve bunların tamamı savaşın bir boğazda cereyan ettiğini ortaya koyarlar. Bu kroniklerin yedisi de savaşın Konya yakınlarında gerçekleştiğine işaret etmektedirler.

Keywords

Myriokephalon Savaşı, Konya, Bağırsak Boğazı

References

• -Ahmed b. Mahmud, 1977: Selçuknâme (haz. Erdoğan Merçil), II, Tercüman1001 Temel Eser no. 102, İstanbul.
• -Albert von Stade, 1859: Annales Stadenses (ed. J. M. Lappenberg), Monumenta Germaniae Historica, XVI, Impensis Bibliopolii Aulici Hahniani, Hannover.
• -Anonim, 1952: Anadolu Selçukluları Devleti Tarihi III, Histoire Des Seldjoukides D’Asie Mineure, par un Anonyme (trc. Feridun Nafiz Uzluk), Ankara.
• -Anonim, 1999: Tārix-e Āl-e Saljuq Dar Ānātoli, Compiled by Unknown Author (ed. Nādere Jalāli), Tehran.
• -Anonim, 2014: Selçuknâme (trc. H. İ. Gök, F. Coşguner), Atıf yay., Ankara.
• -Ayiter, Kudret, 1981: “Myriokephalon Savaşı Nerede Olmuştur?”, VIII. Türk Tarih Kongresi (II. ciltten ayrı basım), TTK., Ankara, s. 599-701.
• -Benedict of Peterborough, 1867: Gesta Regis Henrici Secundi Benedicti Abbatis, (The Chronicle of the Reigns of Henry II. and Richard I. A. D. 1169-1192), (ed. William Stubbs), c. I, Oxford.
• -BOA. TD., 920/40, 906/1500 tarihli mufassal defter, s. 429-431.
• -Ceylan, Mehmet Akif, 2016: “Coğrafi Perspektiften Myriokefalon Savaşı’nın Yeri ve Konya Bağırsak Boğazı,” Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi (USAD), sayı 5, Konya.
• -Ceylan, Mehmet Akif ve Eskikurt, Adnan, 2017: Tarihî Coğrafya Açısından Myriokephalon Savaşı (17 Eylül 1176) ve Konya Bağırsak Boğazı, Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür yay., no. 39, Konya.
• -Coşkun, Fahri, 1996: 888/1483 Tarihli Karaman Eyâleti Vakıf Tahrir Defteri (basılmamış Y. Lisans tezi), İstanbul.
• -Çay, Mehmet Abdulhalûk, 1987: II. Kılıç Arslan, Kültür ve Turizm Bakanlığı yay., Ankara.
• -Erdoğru, Mehmet Akif, 1990: “Akşehir Sancağındaki Dirliklerin III. Murad Devrindeki Durumu ve 1583/991 Tarihli Akşehir Sancağı İcmal Defteri”, Osmanlı Tarihi Araştırma Ve Uygulama Merkezi Dergisi, sayı 1.
• -Erdoğru, Mehmet Akif, 2004: Beyşehir Sancağı’nın 1584 Tarihli Nüfus Sayımı (Beyşehir, Seydişehir, Bozkır), Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi yay. no. 123, İzmir.
• -Erdoğru, Mehmet Akif, 2006: Osmanlı Yönetiminde Beyşehir Sancağı (1522-1584), IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul.
• -Eskikurt, Adnan ve Ceylan, Mehmet Akif, 20172: Selçuklu-Bizans Münasebetlerinde Bir Dönüm Noktası Myriokephalon Zaferi (Konya, Bağırsak Boğazı, Miryokefalon, 17 Eylül 1176), Çamlıca yay., İstanbul.
• -Eskikurt, Adnan 2017: “Myriokephalon Savaşı’na Dair Kronikler ve Modern Çalışmalar” Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi (USAD), sayı 6, Konya, s. 65-93.
• -Eskikurt, Adnan 2017a: “Roger De Hoveden ve Kardinal Boso’nun Myriokephalon Savaşı’nda Dair Bahisleri”, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, cilt IV, sayı. 1, İstanbul, s. 33-55.
• -Georgios Kodinos (Pseudo Kodinos), 1975: “The chronicle of Pseudo-Kodine,” Die Byzantinischen Kleinchroniken, c. 1, (ed. P. Schreiner), Verlag der Österreichen Akademie der Wissenchaften, Vienna.
• -Gregory Ebu’l-Farac, 1987: Abu’l-Farac Tarihi (trc. Ö. R. Doğrul), I-II, Ankara.
• -Gregory Ebu’l-Farac, 1932: The Chronography of Gregory Ebu’l-Farac (trc. Ernest A. Wallis Budge), c. I-II, Oxford University Press, London.
• -Gregory, Timothy, 2010: A History of Byzantium, Wiley-Blackwell, Oxford.
• -el-Herevi, 1957: Kitâbü’l-İşârât İlâ Maՙrifeti’z-Ziyârât (Guide Des Lieux De Pelerinage), (trc. Janinne Sourdel-Thomine), Institut Français De Damas, Damas.
• -Héthoum (Comte De Gorigos / Count of Gor’igos), 1869: “Table Chronologique”, Recueil Des Historiens Des Croisades Document Arméniens, Tome I, Publie Par Les Soins De L’Academie Des Inscriptions Et Belles-Lettres, Paris.
• -Ioannes Kinnamos, 2001: Ioannes Kinnamos’un Historia’sı (1118-1176), (haz. I. Demirkent), TTK yay., Ankara.
• -İbnü’l-Esîr, 1988: el-Kâmil fi’t-Tarih, c. IX, (trc. Abdülkerim Özaydın), Bahar yay., İstanbul.
• -İbnü’l-Esîr, 1987: el-Kâmil fi’t-Tarih, c. XI, (trc. Abdülkerim Özaydın), Bahar yay., İstanbul.
• -İbnü’l-Ezrâk, 1992: Meyyâfârikîn ve Âmid Tarihi (Artuklular Kısmı), (trc. Ahmet Savran), Erzurum.
• -Karauğuz, Güngör ve Kunt, Halil İbrahim., 2004: Eskiçağ Kaleleri, Çizgi Kitabevi, Konya.
• -Kardinal Boso, 1973: Boso’s Life of Alexander III (trc. G. M. Ellis), Basil Blackwell, Oxford.
• -Kerimüddin Mahmud-i Aksarayî, 2000: Müsâmeretü’l-Ahbâr (trc. Mürsel Öztürk), TTK yay., Ankara.
• -Kesik, Muharrem, 2003: Türkiye Selçuklu Devleti Tarihi Sultan I. Mesud Dönemi (1116-1155), TTK yay., Ankara.
• -Merçil, Erdoğan, 1993: Müslüman Türk Devletleri Tarihi, TTK yay., Ankara.
• -Niketas Khoniates, 1960: Ferdinand Chalandon, Les Comnène, Etudes sur l’empire Byzantin au XIe et au XIIe siècles, Jean II Comnène (1118-1143) et Manuel I Comnène (1143-1180), tome II, Burt Franklin Research & Source Works Series 2, New York.
• -Niketas Khoniates, 1995: Historia (Ioannes ve Manuel Komnenos Devirleri), (trc. F. Işıltan), TTK, Ankara.
• -Ostrogorsky, Georg, 1991: Bizans Devleti Tarihi (trc. Fikret Işıltan), TTK yay., Ankara.
• -Ramsay, William Mitchell, 1895: The Cities and Bishoprics of Phrygia, c. I, Clarendon Press, Oxford.
• -Ramsay, William Mitchell, 1960: Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası, (trc. Mihri Pektaş), MEB. yay., İstanbul.
• -Robert de Mont (of Torigny), 1844: Cronica (ed. D. L. C. Bethmann), Monumenta Germaniae Historica, VI, Impensis Bibliopolii Aulici Hahniani, Hannover.
• -Robert de Mont (of Torigny), 1856: The Chronicals of Robert De Monte (Latince’den trc. Joseph Stevenson), The Church Historians of England, c. 4, kısım II, London.
• -Roger de Hoveden, 1853: The annals of Roger de Hoveden, Comprising the History of England and of Other Countries of Europe from A.D. 732 to A.D. 1201 (Latince’den İngilizce tercüme, Henry T. Riley), c. I, London.
• -Roger de Hoveden, 1869, Chronica Magistri Rogeri De Houedene (ed. William Stubbs), c. II, London.
• -Runciman, Steven, 1992: Haçlı Seferleri Tarihi, c. II (trc. Fikret Işıltan), TTK yay., Ankara.
• -Saint Neophytos, 1960: Βυζαντινά και μεταβυζαντινά εγκώμια εις τον Άγιον Δημήτριον (Byzantine and post-Byzantine praise in the Holy Demetrios), (ed. Βασίλειος Λαούρδας/Basil Laourdas), Makedonika, c. 4, Selânik, s. 49-55.
• -Salerno’lu II. Romuald (Romualdi), 1866: Annales Romualdi (ed. Wilhelm Arndt), Monumenta Germaniae Historica, XIX, Impensis Bibliopolii Aulici Hahniani, Hannover.
• -Sevim, Ali, 1993: Anadolu’nun Fethi Selçuklular Dönemi, TTK., Ankara. -Smbat Sparapet, 1869: “Chronique Du Royaume De La Petite Arménie Par Le Connétable Sěmpad”, (trc. E. Dulaurier), Recueil Des Historiens Des Croisades Documents Arméniens, Publie Par Les Soins De L’Academie Des Inscriptions Et Belles-Lettres, Tome Premier, Paris.
• -Sur (Tyre) Piskoposu William, 1943: A History of Deeds Done Beyond The Sea (trc. E. A. Babcock & A. C. Krey), c. I-II, Columbia University Press, New York.
• -Sur (Tyre) Piskoposu William (Guillaume De Tyr Et Ses Continuateurs), 1879-1880: Histoire, Histoire Générale Des Croisades Par Les Auteurs Contemporains (trc. M. Paulin), tome I-II, Paris.
• -Süryanî Mihael, 1905: Chronique De Michel Le Syrien (ed. J. B. Chabot), tome III, Ernest Leroux, Paris.
• -Swoboda, Heinrich., Jüthner, Julius., Knoll, Fritz., Patsch, Karl., 1935: Denkmäler Aus Lykaonien Pamphylien und Isaurien, Wien.
• -Topraklı, Ramazan, 2010: “Yenice Köyü Köprüsü ve Miryokefalon Savaşı”, Kastamonu Eğitim Dergisi, c. 18, no. 3, Eylül, s. 997-1012.
• -Topraklı, Ramazan, 2011: Değişen Coğrafya ve Miryokefalon Savaşı, Semih Ofset, Ankara.
• -Turan, Osman, 1993a: Selçuklular Zamanında Türkiye, Boğaziçi yay., İstanbul.
• -Umar, Bilge, 1993: Türkiye’deki Tarihsel Adlar, İnkılâp Kitabevi, İstanbul.
• -Uzluk, Feridun Nafiz, 1958: Fatih Devrinde Karaman Eyâleti Vakıfları Fihristi (881/1476), Vakıflar Umum Müdürlüğü Neşriyatı, Ankara.
• -Vasiliev, Alexander Alexandrovich, 1929-30: “Manuel Comnenus And Henry Plantagenet”, Byzantinische Zeitschrift, band XXIX, Leipzig und Berlin, s. 233-244.
• -Yinanç, Mükrimin Halil, 1950: “Dânişmendliler”, İA, c. III, M.E.B., İstanbul.