Analysis of Bird Motif on White Backgrounded Usak Carpets

Year 2010, Volume: 3 Issue: 1, 19 - 31, 01.06.2010

Hasan Korkmaz

Abstract

As it has been known, 16th century was the peak level in all areas for the Ottoman Empire as ornamentation too. It has been known that some authors and academics has already studied and written articles about the carpets which are classified as the "White backgrounded Uşak carpets” and termed as “Çintemanîli Carpets and Birdy carpets” in the period which is defined as the golden age of carpet area. The 1st author who has examined the issue, Riefstahl claims that the shapes of the carpets which also give defination to these carpets due to be looking like the birds, come from the floral arabesque motif and by comparing these patterns with the “arabesque” and “leaf” motifs, he has tried to explain that the patterns form with the leaves one sided to the right and ? Bu makale, “Kuşlu Uşak Halılarının Desen ve Tasarım Özellikleri” adıyla yazar tarafından Uşak Üniversitesi Halı Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından the other sided to the left. Even, he has mentioned that these motifs arise of the damage of the floral motifs and called them the shape of as “double bird”. In some sources, it was tried to be described in different names too. Is this thesis which has been put forth and even being accepted, essentially true? To search for the answer, a pattern on the “birdy carpets” has been tried to be examined by the “müzehhip” and by being compared with the similar patterns at the ornamentation, it has been tried to arrive at a conclusion.

Keywords

Birdy Carpet, white backgrounded carpet, pattern

Beyaz Zeminli Uşak Halılarındaki Kuş Motifine Dair Bir Çözümleme

Abstract

Bilindiği gibi 16. yüzyıl Osmanlı Devletinin her alanda olduğu gibi tezyînât(süsleme) alanında da zirvede olduğu bir dönem olmuştur. Halı alanında da altın çağ olarak tanımlanan bu dönemde “Beyaz zeminli Uşak Halıları” ismi ile sınıflandırılan, “Çintemanîli ve Kuşlu Halılar” olarak adlandırılan halılar hakkında bazı yazarların çalıştığı ve makaleler yazdığı bilinmektedir. Konuyu ilk incelemeye alan yazar Riefstahl olup motifin kuşa benzetilmesi sebebiyle halıya da ismi kazandıran şekillerin bitkisel ‘arabesk’ bir motiften alındığını iddia etmekte, yazar makalesinde bu desenleri birçok ‘arabesk’ ve yaprak motifiyle karşılaştırarak, biri sağa diğeri sola dönük iki yapraktan meydana geldiğini açıklamaya çalışmıştır. Hatta bu motifler tarif edilirken nebati motiflerin bozulmasından doğmuş, çift kuşa benzeyen şekil diye bahsetmiştir. Bazı kaynaklarda da farklı cümlelerle tanımlanmaya çalışılmıştır. Ortaya atılan ve kabul gören bu tez gerçekte acaba doğru mudur? Sorusunun cevabını aramak için, bu makalede, “Kuşlu Halılar’da” yer alan desen, bir müzehhip gözüyle irdelenmeye ve diğer bezeme sanatlarında yer alan benzerleri ile mukayese edilerek bir sonuca varılmaya çalışılmıştır.

Keywords

Kuşlu Halı, Beyaz zeminli Halı, Desen