Derleme
BibTex RIS Kaynak Göster

BİMARHANELER HAKKINDA ALAN YAZIN ÇALIŞMASI

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 3, 585 - 599, 30.12.2021

Ayşe Sarı Sezgin Zabun

Öz

İnsanlığın var oluşundan bu yana sağlığın, bedensel ve ruhsal olarak bozulması sonucu birtakım çözümler aranmıştır. Sağlığı bozulan kişilere şifa dağıtan kimseler ortaya çıkmış ve zaman içerisinde de onların şifa dağıttıkları mekânlar oluşmuştur. Toplumun özellikleri şifa dağıtılan yer olan şifahanelerin, yerleşimi ve şeklini de etkilemiştir. Selçuklu ve Osmanlılar ’da şifahaneler külliyenin bir parçası olarak inşa edilmiş ve zaman içerisinde şifahane adının yanında; “darüşşifa, bimarhane, bimaristan, maristan” gibi adlar da verilmiştir. Hastane anlamına gelen bu yerlerde genel bir sağlık hizmeti verilirken, zaman içinde “bimarhane” adıyla özelleşen alanlarda akıl hastalarının tedavi edildiği bilinmektedir. Bu çalışmada; “bimarhane” kavramının ne anlama geldiği, tarihi süreçte nasıl şekillendiği, bimarhanelerde kullanılan tedavi yöntemleri ve günümüze nasıl ulaştığı konuları irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bimarhane ilk hastaneler darüşşifa

Kaynakça

  • Akdeniz, N. (1977). Osmanlılarda Hekim ve Deontolojisi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yayınları.
  • Altıntaş, A. (2012) “Anadolu Selçukluları ve Osmanlılar’da Tıp ve Darüşşifalar”, Anadolu ve Osmanlı Şefkat Abideleri Şifahaneler (ed. Abdullah Kılıç), Diasan Basım.
  • Artvinli, F. (2012). ‘Toptaşı Bimarhanesi sertabibi Dr. Avram De Castro: bir biyo-bibliyografi,’ Osmanlı Bilimi Araştırmaları, c. 13, sayı 2, s. 85-97.
  • Artvinli, F. (2013). Delilik, Siyaset ve Toplum: Toptaşı Bimarhanesi (1873-1927), İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi yay.
  • Artvinli, F. (2017 ). "“Mecnuna ne urulur, ne sövülür!”: Mazhar Osman ve yönetilemeyen bimarhaneler". Osmanlı Bilimi Araştırmaları 19, s: 13-42
  • Artvinli, F., Etker, Ş.(2013). Bimarhaneler ve Mecanin Yönetimi: İki Taslak ve Süregelen Tartışma Osmanlı Bilimi Araştırmaları, XIV/2 (2013): 1-40
  • Bakır, B., Başağaoğlu, İ., (2006). “How Medical cal Functions Shaped Architecture in Anatolian Seljuk Darüşşifas (Hospitals) and Especially in the Divriği Turan Malik Darüşşifa”.JISHIM (2006): 65-82.
  • Bayat, A.H. (2003). Tıp Tarihi. Ankara: Üçer Matbaacılık Ltd. Şti.
  • Bolak, O. (1950) Hastanelerimiz: Eski Zamanlardan Bugüne Kadar Yapılan Hastanelerimizin Tarihi ve Mimari Etüdü, İstanbul Matbaacılık.
  • Cantay, G. (1992). Anadolu Selçuklu ve Osmanlı Darüşşifaları, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını, 61, Ankara.
  • Çalışır, F. (1971). Müziğin Düşüncedeki Yeri, Ankara: İş Matbaacılık ve Ticaret.
  • Çetin, O. (2012) Şifahanelerin Manevi Temelleri, Anadolu ve Osmanlı Şefkat Abideleri Şifahaneler (ed. Abdullah Kılıç), Diasan Basım:62-64.
  • Çoban, A. (2005). Müzikterapi. Ruh Sağlığı İçin Müzikle Tedavi. İstanbul: Timaş Yayınları.
  • Devellioğlu, F. (1978) Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat,3. Baskı, Doğuş Matbaası.
  • Develioğlu, F. (2006). Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lugat, Ankara: Aydın Kitabevi, s. 581.
  • Dols, Michael W. (1992). Majnûn: The Madman in Medieval Islamic Society. Ed. Diana E. Immisch.Oxford: Clarendon Press.
  • Erer, S., Elif, A. (2010). Selçuklu ve Osmanlılarda Müzikle Tedavi Yapılan Hastaneler.Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 36 (1) 29-32.
  • Erkan, M., Şahin, S. (1982). Türklerde Müzikle Ruh ve Sinir Hastalıklarının Tedavisi.
  • Erkoç, Ş.ve Yazıcı, O. (2006). Mazhar Osman ve Dönemi mecnunları,mekanları, dostları. 3. İstanbul: Argos İletişim Hizmetleri.
  • Ertaş, M. Y., Eğnim, K. (2011). Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Hastalıklar. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , (10) , 83-108.Grebene B, (1978). (ed). Müzikle Tedavi. Ankara: Güven Kitabevi.
  • Kılıç, A. (2012) Şifahanelerde Mimari Yapı, Anadolu ve Osmanlı Şefkat Abideleri Şifahaneler (ed. Abdullah Kılıç), Diasan Basım:65-69. O’NEILL J., 1986, The Disciplinary Society: From Weber to Foucault, The British Journal of Sociology, Vol. 37, No. 1, , 42-60.
  • Koptagel-İlal, G. (1981). “Son 100 Yılda Türkiye’de Genel Çizgileriyle Psikiyatri ve Psikosomatik Hekimliğin Gelişimi”. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Dergisi XII (Temmuz). 355- 372.
  • Koptagel-İlal, G. (1997). ‘Sosyo-politik devinimler karşısında psikiyatri,’ Yeni Tıp Tarihi Araştırmaları, sayı 6, ,s. 47-62.
  • Mevlânâ Celaleddin Rumî (1999), Mektuplar, Çev: Abdülbaki Gölpınarlı, İnkılâp Kitabevi, İstanbul.
  • Öztürk, L. (2007).İslam Dünyasında Hastaneler, İz yayıncılık.
  • Pakalın, M. Z. (1993). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü I, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
  • Pay, S. (2005). “Osmanlı Toplumuna Etkileri Bakımından Kuruluş Dönemi Osmanlı Külliyeleri”, Osman Gazi ve Bursa Sempozyumu “Payitaht Bursa’nın Kültürel ve Ekonomik İlişkileri” Bildiri Kitabı (4-5 Nisan 2005, Bursa), Bursa, Özener Matbaası, s. 237-244
  • Sarı, N. (1992). “Toptaşı Nûrbânû Valide Sultan Darüşşifası”. I. Türk Tıp Tarihi Kongresi-Bildiriler. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay. 169-176.
  • Songur, H. Saygın, T. (2014), Şifahaneden Hastaneye: Sağlık Kuruluşlarının Değişimine Genel Bir Bakış, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19): 199-212.
  • Şehsuvaroğlu B.N., Erdemir AD, Güreşsever GC. (1984 ). Türk Tıp Tarihi. Bursa. Taş Kitapçılık.
  • Şevki, O. (1991). (Sadeleştiren Uzel İ, (ed)). Beşbuçuk Asırlık Türk Tababeti Tarihi. Ankara: Kültür Bakanlığı.
  • Shefer, M. (2003.) “Charity and Hospitality”, Powerty and Charity in Middle Eastern Context (Ed. Michael Bonner, Mine Ener, Amy Sİnger) State University of New York Press, Albany.
  • Tekiner, H. (2006). (ed). Gevher Nesibe Darüşşifası Ortaçağda Öncü Bir Tıp Kurumu. Ankara: Kalkan Matbaası.
  • Terzioğlu, A. (1997). Temel Atılışının 500. Yıldönümü Münasebeti ile Edirne’deki II. Bayezid Hastanesi ve Tıp Tarihi Açısından Önemi. Bifaskop, sayı 15:1.
  • Turkish and English Lexicon (2011). (ed. Sir James W.), Redhouse, İstanbul: Çağrı Yayınları, 4.baskı, s.1655.
  • Turner B. S. (2011) Toplumsal Güç ve Tıbbi Bilgi (çev. Ümit Tatlıcan), Sentez Yayınevi.
  • Ünver, A.S. (1940.) Selçuk Tababeti. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
  • Yıldırım, N. (1994). “Toptaşı Bîmarhânesi”. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. C. VII. İstanbul: Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Yay. 295
  • Yılmaz, S.(2014). Mardin Şeyh Eminüddin Bimaristanı. Türk - İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi.Yıl:9,Sayı:18,Sayı:18, Sayfa:21-40.
  • Yiğitbaş, M.S. (1972). Musiki İle Tedavi www.emlakansiklopedisi.com. (2013,Kasım 26).
  • Yörükoğlu, N. (1993), Hafsa Sultan ve Külliyesi, Sevinç Matbaası, Ankara.
  • http://emlakansiklopedisi.com/wiki/bimarhane-nedir;2013. E.T: Mayıs,2020
  • https://www.salakfilozof.com/selcuklu-ve-osmanlilarda-muzikle-tedavi-yapilan-hastaneler-dr-sezer-erer-elif- atici/ E.T: Haziran, 2020
  • http://isamveri.org/pdfdrg/G00310/2017/2017_KAFASE_ATICIE.pdf. E.T: Mayıs,2020
  • http://www.journalagent.com/pausbed/pdfs/PAUSBED_10_83_108.pdf. E.T: Kasım, 2019
  • https://silo.tips/download/brka-sz-foreword-par-l-editeur-4-14. E.T: Kasım, 2019
  • https://dergipark.org.tr/tr/pub/uutfd/issue/35281/391528. E.T: Eylül, 2019
  • https://sbedergi.sdu.edu.tr/assets/uploads/sites/343/files/haluk_songur-04052014.pdf. E.T: Ocak,

FIELD STUDY ABOUT BİMARHANELER

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 3, 585 - 599, 30.12.2021

Ayşe Sarı Sezgin Zabun

Öz

Kaynakça

  • Akdeniz, N. (1977). Osmanlılarda Hekim ve Deontolojisi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yayınları.
  • Altıntaş, A. (2012) “Anadolu Selçukluları ve Osmanlılar’da Tıp ve Darüşşifalar”, Anadolu ve Osmanlı Şefkat Abideleri Şifahaneler (ed. Abdullah Kılıç), Diasan Basım.
  • Artvinli, F. (2012). ‘Toptaşı Bimarhanesi sertabibi Dr. Avram De Castro: bir biyo-bibliyografi,’ Osmanlı Bilimi Araştırmaları, c. 13, sayı 2, s. 85-97.
  • Artvinli, F. (2013). Delilik, Siyaset ve Toplum: Toptaşı Bimarhanesi (1873-1927), İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi yay.
  • Artvinli, F. (2017 ). "“Mecnuna ne urulur, ne sövülür!”: Mazhar Osman ve yönetilemeyen bimarhaneler". Osmanlı Bilimi Araştırmaları 19, s: 13-42
  • Artvinli, F., Etker, Ş.(2013). Bimarhaneler ve Mecanin Yönetimi: İki Taslak ve Süregelen Tartışma Osmanlı Bilimi Araştırmaları, XIV/2 (2013): 1-40
  • Bakır, B., Başağaoğlu, İ., (2006). “How Medical cal Functions Shaped Architecture in Anatolian Seljuk Darüşşifas (Hospitals) and Especially in the Divriği Turan Malik Darüşşifa”.JISHIM (2006): 65-82.
  • Bayat, A.H. (2003). Tıp Tarihi. Ankara: Üçer Matbaacılık Ltd. Şti.
  • Bolak, O. (1950) Hastanelerimiz: Eski Zamanlardan Bugüne Kadar Yapılan Hastanelerimizin Tarihi ve Mimari Etüdü, İstanbul Matbaacılık.
  • Cantay, G. (1992). Anadolu Selçuklu ve Osmanlı Darüşşifaları, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını, 61, Ankara.
  • Çalışır, F. (1971). Müziğin Düşüncedeki Yeri, Ankara: İş Matbaacılık ve Ticaret.
  • Çetin, O. (2012) Şifahanelerin Manevi Temelleri, Anadolu ve Osmanlı Şefkat Abideleri Şifahaneler (ed. Abdullah Kılıç), Diasan Basım:62-64.
  • Çoban, A. (2005). Müzikterapi. Ruh Sağlığı İçin Müzikle Tedavi. İstanbul: Timaş Yayınları.
  • Devellioğlu, F. (1978) Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat,3. Baskı, Doğuş Matbaası.
  • Develioğlu, F. (2006). Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lugat, Ankara: Aydın Kitabevi, s. 581.
  • Dols, Michael W. (1992). Majnûn: The Madman in Medieval Islamic Society. Ed. Diana E. Immisch.Oxford: Clarendon Press.
  • Erer, S., Elif, A. (2010). Selçuklu ve Osmanlılarda Müzikle Tedavi Yapılan Hastaneler.Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 36 (1) 29-32.
  • Erkan, M., Şahin, S. (1982). Türklerde Müzikle Ruh ve Sinir Hastalıklarının Tedavisi.
  • Erkoç, Ş.ve Yazıcı, O. (2006). Mazhar Osman ve Dönemi mecnunları,mekanları, dostları. 3. İstanbul: Argos İletişim Hizmetleri.
  • Ertaş, M. Y., Eğnim, K. (2011). Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Hastalıklar. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , (10) , 83-108.Grebene B, (1978). (ed). Müzikle Tedavi. Ankara: Güven Kitabevi.
  • Kılıç, A. (2012) Şifahanelerde Mimari Yapı, Anadolu ve Osmanlı Şefkat Abideleri Şifahaneler (ed. Abdullah Kılıç), Diasan Basım:65-69. O’NEILL J., 1986, The Disciplinary Society: From Weber to Foucault, The British Journal of Sociology, Vol. 37, No. 1, , 42-60.
  • Koptagel-İlal, G. (1981). “Son 100 Yılda Türkiye’de Genel Çizgileriyle Psikiyatri ve Psikosomatik Hekimliğin Gelişimi”. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Dergisi XII (Temmuz). 355- 372.
  • Koptagel-İlal, G. (1997). ‘Sosyo-politik devinimler karşısında psikiyatri,’ Yeni Tıp Tarihi Araştırmaları, sayı 6, ,s. 47-62.
  • Mevlânâ Celaleddin Rumî (1999), Mektuplar, Çev: Abdülbaki Gölpınarlı, İnkılâp Kitabevi, İstanbul.
  • Öztürk, L. (2007).İslam Dünyasında Hastaneler, İz yayıncılık.
  • Pakalın, M. Z. (1993). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü I, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
  • Pay, S. (2005). “Osmanlı Toplumuna Etkileri Bakımından Kuruluş Dönemi Osmanlı Külliyeleri”, Osman Gazi ve Bursa Sempozyumu “Payitaht Bursa’nın Kültürel ve Ekonomik İlişkileri” Bildiri Kitabı (4-5 Nisan 2005, Bursa), Bursa, Özener Matbaası, s. 237-244
  • Sarı, N. (1992). “Toptaşı Nûrbânû Valide Sultan Darüşşifası”. I. Türk Tıp Tarihi Kongresi-Bildiriler. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay. 169-176.
  • Songur, H. Saygın, T. (2014), Şifahaneden Hastaneye: Sağlık Kuruluşlarının Değişimine Genel Bir Bakış, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19): 199-212.
  • Şehsuvaroğlu B.N., Erdemir AD, Güreşsever GC. (1984 ). Türk Tıp Tarihi. Bursa. Taş Kitapçılık.
  • Şevki, O. (1991). (Sadeleştiren Uzel İ, (ed)). Beşbuçuk Asırlık Türk Tababeti Tarihi. Ankara: Kültür Bakanlığı.
  • Shefer, M. (2003.) “Charity and Hospitality”, Powerty and Charity in Middle Eastern Context (Ed. Michael Bonner, Mine Ener, Amy Sİnger) State University of New York Press, Albany.
  • Tekiner, H. (2006). (ed). Gevher Nesibe Darüşşifası Ortaçağda Öncü Bir Tıp Kurumu. Ankara: Kalkan Matbaası.
  • Terzioğlu, A. (1997). Temel Atılışının 500. Yıldönümü Münasebeti ile Edirne’deki II. Bayezid Hastanesi ve Tıp Tarihi Açısından Önemi. Bifaskop, sayı 15:1.
  • Turkish and English Lexicon (2011). (ed. Sir James W.), Redhouse, İstanbul: Çağrı Yayınları, 4.baskı, s.1655.
  • Turner B. S. (2011) Toplumsal Güç ve Tıbbi Bilgi (çev. Ümit Tatlıcan), Sentez Yayınevi.
  • Ünver, A.S. (1940.) Selçuk Tababeti. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
  • Yıldırım, N. (1994). “Toptaşı Bîmarhânesi”. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. C. VII. İstanbul: Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Yay. 295
  • Yılmaz, S.(2014). Mardin Şeyh Eminüddin Bimaristanı. Türk - İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi.Yıl:9,Sayı:18,Sayı:18, Sayfa:21-40.
  • Yiğitbaş, M.S. (1972). Musiki İle Tedavi www.emlakansiklopedisi.com. (2013,Kasım 26).
  • Yörükoğlu, N. (1993), Hafsa Sultan ve Külliyesi, Sevinç Matbaası, Ankara.
  • http://emlakansiklopedisi.com/wiki/bimarhane-nedir;2013. E.T: Mayıs,2020
  • https://www.salakfilozof.com/selcuklu-ve-osmanlilarda-muzikle-tedavi-yapilan-hastaneler-dr-sezer-erer-elif- atici/ E.T: Haziran, 2020
  • http://isamveri.org/pdfdrg/G00310/2017/2017_KAFASE_ATICIE.pdf. E.T: Mayıs,2020
  • http://www.journalagent.com/pausbed/pdfs/PAUSBED_10_83_108.pdf. E.T: Kasım, 2019
  • https://silo.tips/download/brka-sz-foreword-par-l-editeur-4-14. E.T: Kasım, 2019
  • https://dergipark.org.tr/tr/pub/uutfd/issue/35281/391528. E.T: Eylül, 2019
  • https://sbedergi.sdu.edu.tr/assets/uploads/sites/343/files/haluk_songur-04052014.pdf. E.T: Ocak,
Toplam 48 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Ayşe Sarı Bu kişi benim 0000-0003-0621-4838

Sezgin Zabun Bu kişi benim 0000-0003-2566-2513

Yayımlanma Tarihi 30 Aralık 2021
Kabul Tarihi 5 Kasım 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021 Cilt: 7 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Sarı, A., & Zabun, S. (2021). BİMARHANELER HAKKINDA ALAN YAZIN ÇALIŞMASI. Uluslararası Sağlık Yönetimi Ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 7(3), 585-599.
AMA Sarı A, Zabun S. BİMARHANELER HAKKINDA ALAN YAZIN ÇALIŞMASI. USAYSAD. Aralık 2021;7(3):585-599.
Chicago Sarı, Ayşe, ve Sezgin Zabun. “BİMARHANELER HAKKINDA ALAN YAZIN ÇALIŞMASI”. Uluslararası Sağlık Yönetimi Ve Stratejileri Araştırma Dergisi 7, sy. 3 (Aralık 2021): 585-99.
EndNote Sarı A, Zabun S (01 Aralık 2021) BİMARHANELER HAKKINDA ALAN YAZIN ÇALIŞMASI. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi 7 3 585–599.
IEEE A. Sarı ve S. Zabun, “BİMARHANELER HAKKINDA ALAN YAZIN ÇALIŞMASI”, USAYSAD, c. 7, sy. 3, ss. 585–599, 2021.
ISNAD Sarı, Ayşe - Zabun, Sezgin. “BİMARHANELER HAKKINDA ALAN YAZIN ÇALIŞMASI”. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi 7/3 (Aralık 2021), 585-599.
JAMA Sarı A, Zabun S. BİMARHANELER HAKKINDA ALAN YAZIN ÇALIŞMASI. USAYSAD. 2021;7:585–599.
MLA Sarı, Ayşe ve Sezgin Zabun. “BİMARHANELER HAKKINDA ALAN YAZIN ÇALIŞMASI”. Uluslararası Sağlık Yönetimi Ve Stratejileri Araştırma Dergisi, c. 7, sy. 3, 2021, ss. 585-99.
Vancouver Sarı A, Zabun S. BİMARHANELER HAKKINDA ALAN YAZIN ÇALIŞMASI. USAYSAD. 2021;7(3):585-99.
 Kapak Resmi İndir