TELE-SAĞLIK HİZMETLERİNİN TÜRKİYE SAĞLIK POLİTİKALARINDAKİ YERİ VE GELECEĞİ: SWOT TABANLI BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 2, 122 - 137, 29.08.2025

Sebla Ak

Öz

Amaç: Bu çalışma, Türkiye’deki tele-sağlık politikalarını stratejik bir bakış açısıyla değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın temel hedefi, Türkiye’nin dijital sağlık alanındaki güçlü ve zayıf yönlerini, fırsat ve tehditlerini ortaya koyarak, sağlık hizmetlerinin dijital dönüşüm sürecine katkı sunmaktır. Gereç ve Yöntem: Araştırmada nitel analiz yöntemi benimsenmiş, Türkiye’deki tele-sağlık uygulamaları ve sağlık politikaları mevcut literatür, resmi raporlar ve dijital sağlık sistemleri (e-Nabız, MHRS vb.) üzerinden incelenmiştir. Veriler SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Bulgular: Çalışma sonucunda Türkiye’nin tele-sağlık alanındaki güçlü yönleri arasında kamu destekli dijital altyapıların varlığı ve toplumsal dijitalleşme oranının yüksekliği öne çıkmaktadır. Öte yandan, veri güvenliği açıkları, yasal düzenlemelerdeki eksiklikler, dijital eşitsizlik ve sağlık çalışanlarının teknolojik uyum süreci zayıf yönler olarak belirlenmiştir. Yapay zekâ uygulamaları, mobil sağlık çözümleri ve uluslararası iş birlikleri önemli fırsatlar sunarken; bölgesel altyapı farklılıkları ve siber güvenlik tehditleri başlıca risk unsurları olarak tanımlanmıştır. Sonuç: Türkiye’nin tele-sağlık politikaları stratejik olarak güçlü bir dijital altyapıya dayansa da, sürecin sürdürülebilirliği için mevzuat, insan kaynağı ve güvenlik boyutlarında iyileştirmelere ihtiyaç duyulmaktadır. SWOT analizi, karar vericiler ve sağlık profesyonelleri için politika geliştirme sürecinde yön gösterici niteliktedir

Anahtar Kelimeler

Tele-Sağlık , Tele-Tıp , Türkiye ve Tele-Sağlık , SWOT Analizi

THE PLACE AND FUTURE OF TELE-HEALTH SERVİCES İN TÜRKİYE HEALTH POLİCİES: A SWOT BASED ASSESMENT

Öz

Objective: This study aims to evaluate Türkiye telehealth policies from a strategic perspective. The main goal is to identify the strengths, weaknesses, opportunities, and threats in Turkey’s digital health landscape and contribute to the ongoing digital transformation of health services. Materials and Methods: A qualitative research approach was adopted in this study. Turkey’s telehealth practices and health policies were examined through an analysis of relevant literature, official reports, and digital health systems such as e-Nabız and MHRS. The data were analyzed using the SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) analysis method. Findings: The study identified key strengths in Türkiye telehealth domain, including robust government-supported digital infrastructure and a high level of societal digitalization. However, weaknesses such as data security vulnerabilities, gaps in legal regulations, digital inequality, and the adaptation challenges faced by healthcare professionals were also noted. Opportunities were found in the increasing use of artificial intelligence, mobile health applications, and international collaborations. Major threats include regional disparities in technological infrastructure and cybersecurity risks.Conclusion: While Türkiye telehealth policies are underpinned by strong digital foundations, ensuring sustainability requires improvements in legislation, human resources, and security measures. The SWOT analysis presented here serves as a strategic guide for policymakers and healthcare professionals in shaping future health policies

Anahtar Kelimeler

Tele-Health , Tele- Medicine , Türkiye and Tele-Health , SWOT Analysis

Kaynakça

• Ak, S. (2022). Geçmişten Günümüze Türkiye’nin Sağlık Politikaları. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 20(1), 28-36.
• Akgün, S. A., Tokalak, İ., & Mataracıoğlu, T. (2021). Türkiye’de COVID-19 Pandemisinde Dijital Sağlık Hizmetlerinin Kullanımı. Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(2), 245–253.
• Akıncı, E., Yılmaz, A., & Doğan, H. (2022). Türkiye'de teleradyoloji uygulamaları ve sağlıkta dijitalleşme. Türkiye Klinikleri Journal of Health Sciences, 7(1), 45–52.
• Ankara Şehir Hastanesi Psikiyatri Kliniği. (2020). COVID-19 sürecinde uzaktan ruh sağlığı hizmetleri değerlendirme notları [Hastane içi uygulama bilgisi]. Erişim adresi: https://ankarasehir.saglik.gov.tr/.
• Avrupa Komisyonu, Horizon Europe 2023 Çağrı Rehberi. Erişim adresi: https://research-and-innovation.ec.europa.eu/funding/funding-opportunities/funding-programmes-and-open-calls/horizon-europe/horizon-europe-work-programmes_en
• Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK). (2022). Türkiye Elektronik Haberleşme Sektörü Raporu. Erişim adresi:https://www.bthk.org/Documents/raporlar/pazar-verileri-sektorel-raporlar/2022%20Q2%20Raporu.pdf.
• Birinci, Ş., & Sebiki, N.B. (2021) . Türkiye’de telesağlık hizmetlerinin mevcut durumu ve geleceği, Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi.
• Biotin, L., Bertelsen, P.,&Nohr, C.(2017). Sustainable and Viable Introduction of Tele- Technologies in Healthcare. Editor: Vivian, V. E-Health Two- Sided Markets: Inplementation and Business Models İnside : Academic Press, 93-123.
• Demir, F., & Yıldız, E. (2021). Aile hekimliği hizmetlerinde COVID-19 pandemisinin etkileri ve uzaktan sağlık hizmetleri. Aile Hekimliği Dergisi, 25(3), 152–158.
• Dilbaz, B., Kaplanoğlu, M., & Kaya, D. (2020). Teletıp ve telesağlık: Geçmiş, bugün ve gelecek. Eurasian Journal of Health Technology Assessment, 4(1), 40-56.
• Embryo (2024). Important Telemedicine Adoption Statistics – 2024 edition. Erişim adresi: https://embryo.com/blog/telemedicine-adoption-statistics/?utm_source=chatgpt.com.
• European Commission. (2021). Digital Health Country Profile: Turkey. Erişim adresi: https://enlargement.ec.europa.eu/system/files/2021-10/Turkey%202021%20report.PDF
• Fatihi, F., &Wootton, R.(2012). Telemedicine, telehelath or e-health? A bibliometric analysis of the trends in the use of these terms. Journal of Telemedicine and Telecare, 18(8), 460-464.
• FCC (Federal Communications Commission) (2022). Telehealth, Telemedicine and Telecare What’s What?.Erişim adresi: https://www.fcc.gov/general/telehealth-telemedicine-and-telecare-whats-what
• Financial Times. (2025).Virtual hospitals, deliver home treatment to remote patients. Erişim adresi: https://www.ft.com/content/104151c3-f808-4c2d-a20a-b1394846772c?utm_source=chatgpt.com.
• Gürsoy, G. ve arkadaşları. (2021). Birinci Basamakta Uzaktan Sağlık Hizmetleri: Türkiye'de Aile Hekimlerinin Görüşleri. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care.
• İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa. (2020). COVID-19 pandemisi döneminde online ruh sağlığı hizmetleri uygulama deneyimi. Erişim adresi: https://cerrahpasa.iuc.edu.tr/.
• Jin MX, Kim SY, Miller LJ, Behari G, Correa R. (2020). Telemedicine: Current Impact on the Future. Cureus. 20;12(8):e9891.
• Karaosmanoğlu, G. (2021). Pandemi döneminde Türkiye’de telepsikiyatri uygulamaları. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 13(1), 78–88. https://doi.org/10.18863/pgy.850953.
• Kaya, A., & AKTAŞ, E. Ö. (2022). Teletıp uygulamalarının medikolegal yönü. Turkiye Klinikleri Child Psychiatry-Special Topics, 8(1), 25-30.
• Kaya, Y. & Altınay, M. (2022). Tele-Tıp Kullanımında Tükenmişlik Sendromu, Psikiyatri ve Davranı Bilimleri Dergisi, 12(3), 89-96.
• Kılıç, T. (2017). e-Sağlık, İyi Uygulama Örneği; Hollanda. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(3), 203-217.
• Kişisel Verileri Koruma Kurumu (KVKK). (2021). Sağlık Verilerinin Korunması Rehberi. Erişim adresi: https://www.kvkk.gov.tr/
• Köse, S. (2021). Uzaktan sağlık hizmetlerinin pandemi sürecindeki rolü: COVID-19 örneği. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(1), 33–40.
• Liv Hospital. LivYou dijital sağlık platformu: Psikoloji hizmetleri. Erişim adresi: https://www.livhospital.com
• Memorial Sağlık Grubu. Online doktor: Psikiyatrist ve psikolog görüşmeleri. Erişim adresi:https://www.memorial.com.tr/online-doktor.
• Morgan, L. (2020). Telehealth use surges around the World Amıd COVID-19. Erişim adresi:https://www.morganlewis.com/pubs/2020/08/telehealth-use-surges-around-the-world-amid-covid-19-cv19-lf?utm_source=chatgpt.com.
• NEJM Catalyst .(2018). What is Telehealth? What’s The Difference Between Telemedicine and Telehealth?. Erişim adresi: https://catalyst.nejm.org/doi/full/10.1056/CAT.18.0268.
• NPİSTANBUL Beyin Hastanesi. Online psikiyatri ve terapi hizmetleri. Erişim adresi: https://npistanbul.com.
• Özel Hastaneler ve Sağlık Kuruluşları Derneği (2021, 5 Mayıs). T.C. Sağlık Bakanlığı tele- sağlık sistemi hakkında duyuru. Erişim adresi: https://ohsad.org/saglik-bakanligi-tele-saglik-sistemi-hakkinda-duyuru-yayinladi/.
• Padhy SK, Menon V, Kar SK.(2022). Covid-19 and Tele-Health: Time to Move from Practice to Policy. Indian J Psychol Med.;44(1):100
• Sağlık Hukuku Derneği (2022). Tele-Tıp Uygulamaları ve Hukuki Sınırlar Raporu. Erişim adresi: https://shed.org.tr/
• Sağlık Hukuku Derneği. (2022). Tele-Tıp Uygulamaları ve Hukuki Sınırlar Raporu. Erişim adresi: https://legal.com.tr/urun/tip-hukuku-dergisi-yil-2022-sayi-22/368625.
• Sağlık Politikaları Derneği (SPD). (2022). Tele Sağlıkta Lisanssız Hizmet Riskleri Raporu. Erişim adresi: https://www.saglikpolitikalaridernegi.org/
• Satista.(2024). Telemedicine - statistics and facts. Erişim adresi: https://www.statista.com/topics/12106/telemedicine/?utm_source=chatgpt.com#topicOverview.
• SGK Başkanlığı.(2021). COVID-19 Sürecinde Sağlık Hizmet Sunumu ve Geri Ödeme. Erişim adresi: https://www.sgk.gov.tr/cdn/gallery/BASKANLIK_660000/SGK_G%C3%9CNDEM/G%C3%9CNDEM18/84ab78be-0069-49fe-8fac-33cf570a943d.pdf.
• Soárez PC. (2021). Health Technology Assessment: informed by science or in the service of politics? Rev Saude Publica. 25;55:64.
• Sinha RK, Sinha S, Nishant P, Morya AK, Singh A. (2025). Telemedicine and public health-pearls and pitfalls. World. J Methodol.
• Şimşir, İ., & Mete, B. (2021). Sağlık hizmetlerinin geleceği: Dijital sağlık teknolojileri. Journal of Innovative Healthcare Practices, 2(1), 33-39.
• T.C. Sağlık Bakanlığı.(2019). T.C. Sağlık Bakanlığı faaliyet raporu 2019. Erişim adresi: https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/36626,tc-saglik-bakanligi-faaliyet-raporu-2019pdf.pdf?0.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2020). COVID-19 temaslı takibi, salgın yönetimi, evde hasta izlemi ve filyasyon. Erişim adresi: https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66339/temasli-takibi-salgin-yonetimi- evde-hasta-izlemi-ve-filyasyon.html
• T.C. Sağlık Bakanlığı.(2021). T.C. Sağlık Bakanlığı telesağlık sistemi. Erişim adresi: https://teletip.saglik.gov.tr/#announcements.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü (SHGM).. Sağlık Bilişim Sistemleri Genel Müdürlüğü Resmî Web Sitesi. Erişim adresi: https://sbsgm.saglik.gov.tr.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü.(2006). Telesağlık Hizmetleri. https://www.hssgm.gov.tr/.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2019). Teleradyoloji Sistemi. Erişim adresi: https://teleradyoloji.saglik.gov.tr/#service.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2020). Hayat Eve Sığar Uygulaması Tanıtım Raporu. https://saglik.gov.tr
• T.C. Sağlık Bakanlığı.(2021). Dijital Sağlık 2021 Raporu. Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Erişim adresi:https://shgm.saglik.gov.tr/Eklenti/40759,2021-dijital-saglik-raporu.pdf.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. COVID-19 Bilgilendirme Platformu. Erişim adresi: https://covid19.saglik.gov.tr
• T.C. Sağlık Bakanlığı. E-Nabız Kişisel Sağlık Sistemi. Erişim adresi: https://enabiz.gov.tr.
• T.C. Sağlık Bakanlığı.(2003- 2011).Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı Değerlendirme Raporu (2003-2011). Erişim adresi: https://ekutuphane.saglik.gov.tr/kitaplar/SDPturk. pdf .
• T.C. Sağlık Bakanlığı. Merkezi Hekim Randevu Sistemi (MHRS). MHRS. Erişim adresi: https://www.mhrs.gov.tr.
• T.C.Sağlık Bakanlığı Sağlık Turizmi Genel Müdürlüğü. (2023). Sağlık Turizmi 2022 Değerlendirme Raporu. Erişim adresi: https://shgmturizmdb.saglik.gov.tr/
• TÜBİTAK. (2022). 1001 Programı Kapsamında Desteklenen Sağlıkta AI Projeleri Raporu. Erişim adresi: https://tubitak.gov.tr/tr/destekler/akademik/ulusal-destek-programlari/1001-bilimsel-ve-teknolojik-arastirma-projelerini-destekleme-programi
• TÜİK. (2023). İstatistiklerle Gençlik. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Genclik-2023-53677#:~:text=T%C3%BCrkiye%20n%C3%BCfusunun%20%15%2C1',15%2C1'ini%20olu%C5%9Fturdu.
• Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB). (2022). Sağlıkta Girişimcilik Raporu. Erişim adresi: https://www.tuseb.gov.tr/kurumsal/yayinlar/analizler-ve-raporlar.
• Van İl Sağlık Müdürlüğü. (2023). Tele Radyoloji Pilot Uygulama Raporu. Erişim adresi: https://vanism.saglik.gov.tr/
• Weistein, R,S., Lopez, A,M., Joseph, B.A.,Erps, K, A., Holcomb, M., Barker, G.P.,&Krupinski, E.A.(2014). Telemedicine, telehealth and mobile health applications that work: opportunities and barriers. The American Journal of Medine, 12(3), 183-187.
• WHO. (2010). Telemedicine: Opportunities and developments in Member States: Report on the second global survey on eHealth. Geneva: World Health Organization.
• WHO. (2021). Ethics and Governance of Artificial Intelligence for Health. Erişim adresi: https://www.who.int/publications/i/item/9789240029200
• World Health Organization (WHO). (2010). Telemedicine: Opportunities and Developments in Member States. report on the second global survey on eHealth: Geneva,
• Yılmaz, B. & Koç, Z. (2021). Sağlık Çalışanlarının Tele-Tıp Uygulamalarına Hazır bulunuşluk Düzeyleri, Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(2), 45-58.
• Yılmaz, M., Kaya, N., & Arslan, F. (2021). COVID-19 pandemisi sürecinde Türkiye’de sağlık hizmet sunumu: dijitalleşme ve tele-sağlık. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 24(2), 312–328.
• Yüceer, N., & Avcı, K. (2022). Dijital sağlık uygulamalarının kronik hastalık yönetimindeki rolü: e-Nabız örneği. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 9(2), 143–153. https://doi.org/10.37672/jsphm.123456