KİMLİĞİN BİLİŞSEL SOSYOLOJİK İNCELENMESİ: BİREYCİLİKTEN BİREYSELLEŞMEYE, GECİKMİŞ MODERNİTEDE “YENİ KİMLİK KRİZ ALANI” OLARAK SİBER UZAY KİMLİK PLATFORMLARI

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 10, 81 - 92, 29.12.2022

Ethem Yıldız

Öz

Kimlikle ilgili paradigmaların sert bir dönüşüme uğradığı postmodern dönemde kimlik, klasik yaklaşımların ötesinde, bilişsel sosyolojik perspektifle ele alınmaya başlandı. Modern ve postmodern kurumsal organizasyonlar veya sosyo- kültürel yapılar, bütün deneyime rağmen, kişisel bilişselliği kuvvetlendirmek yerine, demokratik olmayan özgürlüğe dayalı istatiksel bireyin öne çıkmasına zemin oluşturdu. Diğer taraftan, davranıştaki bilinçdışı belirleyicileri fark eden bireysel kapasite, bütün bu yapıların dışında kendi mecrasını ve bilişsel eylemliğini üret-meye devam etti. Bilişsel sosyolojik bir yaklaşımla kimlik sorunsalını ele aldığımız bu makalede, benlik oluşumunu özbilinçli-öznellik düzeyine çıkaran modern bireyin sosyolojisine odaklanmak temel amacımızdır. Bu odakta, postmodern bilişsel durumun, bilişsel ve algısal deneyim eksikliği bağlamında, gecikmiş modern toplumlarda, bilişsel sosyolojik kimlik sorunsalını daha da derinleştirdiği savını açıklamaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

bilişsel sosyolojik kimlik, bireylik, bireycilik, bireyselleşme, gecikmiş modernite, seküler maneviyat

Kaynakça

• Kaynakça Archer, M. S. (1995). Realist Social Theory: The Morphogenetic Approach. Chambridge: Cambridge University Press.
• Archer, M. S. (2013). The Generative Mechanism Re-configuring Late Modernity. M. S. Archer (Dü.) içinde, Late Modernity Trajectories Towards Morphogenic Society içinde (s. 93-119). London: Springer.
• Beer, P. d., & Koster, F. (2009). Sticking Together or Falling Apart? Solidarity in an Era of Individualization and Globalization. Amsterdam: Amsterdam University Press.
• Berzonsky, M. D. (1989, 7). Identity Style: Conceptualization and Measurement. Journal of Adolescent Research, 4, s. 268-282. doi:10.1177/074355488943002
• Berzonsky, M., & Papini, D. (2015). Cognitive Reasoning, Identity Components, and Identity Processing Styles. Identity, An International Journal of Theory and Research , 15(1), s. 74-88. doi:10.1080/15283488.2014.989444
• Bourdieu, P. (2019). Bir Pratik Teorisi İçin Taslak: Kabiliye Üzerine Üç Etnoloji Çalışması. (N. Öktem, Çev.) İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. Brubaker, R. (2006). Ethnicity without Groups. Massachusetts: Harvard University Press.
• Cerulo, K. A. (1997, 08). Identity Construction: New Issues, New Directions. Annual Review of Sociology, 23, s. 385-409.
• Cornel W du Toit. (2009, 01). Secular spirituality versus secular dualism: Towards postsecular holism as model for a natural theology. HTS Teologiese Studies.
• Dollinger, S., Dollinger, S., & Centeno, L. (2005). Identity and Creativity. Identity: An International Journal of Theory and Research, 5(4), s. 315-339. doi:10.1207/s1532706xid0504_2
• Ehrenberg, A. (2010). The Weariness of the Self Diagnosing the History of Depression in the Contemporary Age. (E. Caouette, Çev.) London: McGill-Queen’s University Press.
• Elchardus, M., & Keere, K. (2010, 12). İnstitutionalizing The New Self. European Societies, 12(5), s. 743-764.
• Fischer, C. (2010, 04 20). American individualism–really? UC Berkeley Blog. California. https://blogs.berkeley.edu/2010/04/20/american-individualism-%E2%80%93-really/ adresinden alındı
• Fischer, C. S. (2010). Made in America A Social History of American Culture and Character. London: The University of Chicago Press chicago.
• Halman, L. C. (1995). Individualization and individualism investigated: Results from the European Values Surveys, Work and Organization Research Centre (WORC); (Cilt 95.12.027). Bilinmeyen Yay.
• Hogan, P. C. (2009). Understanding Nationalism: On Narrative, Cognitive Science, and Identity. Columbus: The Ohio State University Press.
• Jung, C. G. (1967). Two Essays in Analytical Psychology: Collected Works of C.G. Jung. (G. Adler, & R. Hull, Dü) New Jersey: Princeton University Press.
• Krátký, J. (2011, 9 2). Cognitive sociology and the study of human Cognition: A critical point. Sacra, s. 40-57. 01 08, 2021 tarihinde http://hdl.handle.net/11222.digilib/124443 adresinden alındı
• Mclennan, G. (2006). Sociological Cultural Studies, Reflexivity and Positivity in the Human Science. New York: Palgrave Macmillan.
• Mol, H. (2020). Kimlik ve Kutsal. (Ö. Darende, & A. Taştan, Çev.) Kayseri: Kimlik Y.
• Nestor, D. A. (2010). Cognitive Perspectives on Israelite Identity. New York: T & T Clark.
• Nowotny, H. (1996). Time: The Modern and Postmodern Experience. (N. Plaice, Çev.) Cambridge: Polity.
• Ritzer, G. (1996). Classical Sociological Theory (Second Edition b.). New York: McGraw-Hill.
• Robert C. Fuller. (2004). Religious Revolutionaries, . New York: Palgrave Macmillan.
• Rosch, E. (1978). Principles of Categorization. E. Rosch, & B. Lloyd (Dü) içinde, Cognition and Categorization (s. 27-48). Hillsdale: Lawrence Erlbaum Associates, Inc., Publishers.
• Rosenberg, S., & Beattie, P. (2019, 1 24). The cognitive structuring of national identity: individual differences in identifying as American. Nations and Nationalism, s. 361-384. doi:10.1111/nana.12416
• Swidler, A. (1986, 5 2). Culture in Action: Symbols and Strategies. American Sociological Review, 51(2), s. 273-286. 01 10, 2021 tarihinde http://www.jstor.org/stable/2095521 adresinden alındı
• Zerubavel, E., & Smith, E. (2010, 12). Transcending Cognitive Individualism. American Sociological Association, Social Psychology Quarterly, , 73(4), s. 321-325. doi:10.1177/0190272510388