Hilaf Literatürü İçin Bir Taksim Önerisi

Yıl 2018, Sayı: 30, 109 - 132, 01.12.2018

Abdurrahim Bilik

Öz

İslam
hukukundaki hüküm farklılıklarını sebepleriyle birlikte ele alan İlmu’l-hilaf,
fıkhın temel alanlarından biridir. Bu alan hakkında birbirinden farklı
açıklamalar yapılmış ve bundan hareketle çeşitli yaklaşımlar geliştirilmiştir.
İlmu’l-hilaf hakkında yapılan bu açıklamalarda genel olarak alana dair
literatür çeşitliliğinin dikkate alınmadığı görülmektedir. Bu makalede hilaf
literatürü için bir taksim önerisi sunulacaktır. 

Anahtar Kelimeler

İlmu’l-hilaf, Fıkıh Literatürü

Kaynakça

• Aydınlı, Abdullah, Hadis Istılahları Sözlüğü, İstanbul: Timaş Yayınları, 1987.
• Bekr b. Abdullah, el-Medhalu'l-Mufassal li Mezhebi'l-İmam Ahmed ve Tahricati'l-Ashab, Cidde: Daru'l-Asıme, 1417.
• Bilik, Abdurrahim, Zemahşerî’nin Ruusu’l-Mesail İsimli Eserinde İlmu’l-Hilaf, Kitabu’n-Nikah Örneği, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2013, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• el-Bâcî, İbn Sa’d, el-Minhac fi Tertibi’l-Hicac, Riyad: Mektebetü’r-Rüşd, 2004.
• el-Beyhakî, Hüseyn b. Ali, el-Hilafiyyat Beyne’l-İmameyni’ş-Şafii ve Ebi Hanife ve Ashabihi, Kahire: er-Ravza li’n-Neşr, 2015.
• el-Buharî, Ebu’t-Tayyib, Ebcedu’l-Ulum, [y.y.]: Daru İbn Hazm, 2002.
• el-Cüveynî, Atâ Melik, el-Kafiye fi’l-cedel, Beyrut: Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1999.
• ed-Debusi, Ebu Zeyd, Tesisu’n-Nazar, thk. Mustafa Muhammed Dımaşkî, Beyrut: Daru İbn Zeydun, [t.y.].
• Gelenbevî, İsmail, İslami İlimler Geleneğinde Tartışma Usulü, haz. Talha Alp, İstanbul: Yasin Yayınevi, [t.y.].
• İbn Haldun, Mukaddime, thk. Abdusselam eş-Şedadî, [y.y.]: Beytu’l-Funun ve’l-Ulum ve’l-Adab, 2005.
• İbn Rüşd, Bidayetu’l-Müctehid ve Nihayetu’l-Muktesid, Kahire: Daru’l-Hadis, 2004.
• İbnu’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec, et-Tahkik fî Mesaili’l-Hilaf, thk. Abdülmu’ti Emin Kal’aci, Haleb: Darü’l-Va’y, 1998.
• İbnu’l-Münzir, el-İşraf fi İhtilafi’l-Ulema, thk. Ebu Muhammed Sagir Ahmed el-Ensarî, [y.y.]: Mektebetu’s-Sakafiyye, 2004.
• Karaca, Ayşe, İbn Rüşd’ün Bidayetü’l-Müctehid Adlı Eserindeki Tercihleri ve Farklı Görüşleri, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Katip Çelebi, Keşfu’z-Zunun, Bağdat: Mektebetu’l-Mesna, 1941.
• Kızılkaya, Necmettin, İslam Hukukunda Küllî Kaideler, İstanbul: İz Yayıncılık, 2013.
• el-Kudurî, Ebu’l-Huseyn, et-Tecrid, thk. Muhammed Ahmed Sirac, Ali Cum’a Muhammed, Kahire: Daru’s-Selam, 2004.
• el-Meydanî, Abdurrahman, Davabitu'l-Marife, Dımaşk: Daru’l-Kalem, 2011.
• el-Meydanî, Abdülgani b. Ebi Talib, el-Lubab Şerhu Edebu’l-Kitab, Dımaşk: Mektebetu’l-İlmu’l-Hadis, 2002.
• es-Saymerî, Hüseyin b. Ali, Mesailu’l-Hilaf fi Usuli’l-Fıkh, Marseılle: Unıversıte de Provence, 1991.
• eş-Şaşî, Kaffal, Hilyetü’l-Ulema fi Marifeti Mezahibi’l-Fukaha, thk. Yasin Ahmed İbrahim Deradeke, Beyrut: Müessesetu’r-Risale, 1980.
• eş-Şirazî, Ebu İshak, en-Nüket fi’l-Mesaili’l-Muhtelef, thk. Muhammed Hasan İsmail, Beyrut: Daru’l-Kutubu’l-İlmiyye, 2011.
• eş-Şirazî, Ebu İshak, et-Tebsıra fi Usuli’l-Fıkh, Dımaşk: Daru’l-Fikr, 1983.
• en-Nevevî, Ebu Zekeriyya Yahya, Tehzibu'l-Esma ve'l-Lugat, Beyrut: Daru’l-Kutubu’l-İlmiyye, [t.y.]
• Özer, Salim, Debbusî’nin “el-Esrar fi’l-Usul ve’l-Furu’” Adlı Eserinin Tahkik ve Tahlili, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1997, (Yayınlanmamış Doktora Tezi).
• Saçaklızade, el-Velediyye, (Amidî’nin şerhi ile birlikte), Beyrut: el-Mektebetu’l-Haşemîyye, 2015.
• Selahuddin Halil, el-Vafi bi'l-Vefayat, Beyrut: Daru İhyau’t-Turas, 2000.
• Sem’anî, Ebu’l-Muzaffer, el-Istilam fi’l-Hilaf, thk. Nayif b. Nafi’ el-Ömerî, Kahire: Daru’l-Menar, 1992.
• Sem’anî, Ebu’l-Muzaffer, Kavatıu’l-Edille, Beyrut: Daru’l-Kutubu’l-İlmiyye, 1999.
• Sübkî, Taceddin, Tabakatu'ş-Şafiîyyeti'l-Kübra, thk. Mahmud Muhammed Tanah, Abdulfettah Muhammed el-Hulv, [y.y.]: Hicr li’-t-Tıbaa ve’n-Neşr, 1992.
• et-Taftazanî, Sadeddîn, Şerhu't-Telvih ala't-Tavdih, Mısır, Mektebetu Sabih, [t.y.].
• Tilimsanî, Miftahu’l-Vusul ile Binai’l-Furuî ale’l-Usul, thk. Muhammed Ali Ferkus, Mekke: Mektebetu’l-Mekkîyye, 1998.
• ez-Zehebî, Muhammed Hüseyin, et-Tefsir ve’l-Mufessirun, Beyrut: Daru’l-Erkam, [t.y.]
• ez-Zemahşerî, İbn Ömer, Ruusu’l-Mesail, Beyrut: Daru’l-Beşairi’l-İslamiyye, 2007.
• ez-Zencanî, Şihabeddin, Tahricu’l-Furu ale’l-Usul, thk. Muhammed Edib Salih, [y.y.]: Müessesetü’r-Risale, 1982.