دراسة في مشكل القرآن الكريم في سورة المائدة (الآية ٩٣)

Year 2022, Volume: 37 Issue: 37, 131 - 143, 20.05.2022

Gürkan Eyigün

Abstract

وقد نص القرآن والأحاديث صراحة على أن بعض الأطعمة والأشربة حرام دون التقيد بأي شرط. ولكن في الآية 93 من سورة المائدة ورد أن " لَيْسَ عَلَى الَّذٖينَ اٰمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جُنَاحٌ فٖيمَا طَعِمُٓوا اِذَا مَا اتَّقَوْا وَاٰمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ثُمَّ اتَّقَوْا وَاٰمَنُوا ثُمَّ اتَّقَوْا وَاَحْسَنُواؕ وَاللّٰهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنٖينَ". قد يلتبس على المتأمل أن هناك تناقد بين هذه الآية والآيات الأخرى أو الأحاديث الأخرى بحيث يصعب التوفيق بينها. عندما نمعن النظر في الآية ٩٣ من سورة المائدة من حيث سبب نزولها ومن حيث السياق للنص ومن حيث الأدلة العقلية يتبين أنها ليس هناك أي إشكال في الحقيقة. بناء على هذا، تدل الروايات عن سبب النزول على أن الآية لم تأت لإخبار ما يحرم أكله وشربه، بل المقصود من الآية إخبار عدم إثم شرب الخمر قبل تحريمه. وبالإضافة إلى كل ذلك، لا يصح أن نحصر هذه الآية بسبب النزول فقط، لأن العبرة بعموم اللفظ لا بخصوص السبب. فبالتأمل والتفكر في هذه الآية تظهر أهمية رعاية الحلال والحرام في الاكتساب وضرورة جعل الطاقة والقوة التي يتم الحصول عليها من الأشياء التي تؤكل وتشرب لأجل الإيمان والعبادة والعمل الصالح.

Keywords

التفسير, المائدة ٩٣, مشكل القران, سبب النزول, الشمولي

Evaluation of The 93rd Verse of Surah Maidah in context of Mushkil Al-Qur’an

Abstract

While the Qur’an and Hadith forbid some food and beverages without linking them to explicit conditions, verse 93 of Surah Maidah informs us that “There is not upon those who believe and do righteousness blame concerning what they have eaten if they fear Allah and believe and do righteous deeds”. This creates a problem between verse 93 of Surah Maida and other verses and hadith when seen in a literal perspective. The purpose of this article is to show that there is no conflict between the related verses.That there is no problem in the Qur’an becomes clear when we evaluate the 93rd verse of surah Maidah in its revelational context, religious entirety, with logical arguments and the text’s inner context. Thus, the revelational context of the verse is not that those who ate and drank have nothing to fear because they are god-fearing, believing and doing righteous deeds, it is that the ones who drank alcohol before the prohibition have nothing to fear as it was not a sin, yet.

Keywords

Tafsir, Maidah 93, Mushkil Al-Qur’an, Reason of Revelation, Religious Entirety.

Mâide Suresi 93. Ayetin Müşkilu'l-Kur'ân Açısından Değerlendirilmesi

Abstract

Kur’ân’da ve hadîslerde bazı yiyecek ve içeceklerin haram oluşu herhangi bir şarta bağlanmaksızın sarahaten ifade edilmektedir. Mâide suresinin 93. ayetinde ise “ittika, iman ve salih amel şartlarını taşıyanlara yedik ve içtiklerinden dolayı bir günahın olmadığı” haber verilmektedir. Bu durum Mâide suresi 93. ayetle sair ayet ve hadisler arasında zahiren bir işkâle sebep olmaktadır. Bu çalışmanın amacı ilgili ayetler arasında herhangi bir işkâlin olmadığını göstermektir. Nitekim Mâide suresinin 93. ayeti gerek sebeb-i nüzûlü, gerekse dinin bütünlüğü, aklî deliller ve metnin iç bağlamı açısından değerlendirildiğinde, ortada bir işkâlin olmadığı görülmektedir. İlgili ayet içki haram kılınmadan önce içki içenlere herhangi bir günahın olmadığını haber vermek üzere indirilmiştir. Bununla birlikte ayeti ve ayette verilen mesajları sebeb-i nüzûl rivayetleri çerçevesinde hususi olarak anlamak da doğru değildir. Ayette verilen mesajları günümüze de taşımamız gerekmektedir. Bu mesajlar üzerine düşünüldüğünde yiyecek ve içeceklerin kazanımı hususunda helal-haram sınırlarına azami derecede dikkat edilmesi gerekliliğiyle yiyecek ve içeceklerden elde edilen enerjinin diğer ihtiyaçlarla birlikte iman, ibadet ve salih amel noktasında kullanılması gerekliliği açık bir şekilde ortaya çıkmaktadır.

Keywords

Tefsir, Maide 93, Müşkilu'l-Kur'an, Sebeb-i Nüzul, Dinin Bütünlüğü

References

• Referans 1 Ebû Hayyân, Muhammed b. Yûsuf el-Endelusî. Bahru’l-muhît. thk. Sıtkî Muhammed Cemil. 11 cilt. Beyrut: Daru’l-fikr, 1. Basım, 2010.
• Referans 2 İbn Âşûr, Muhammed Tâhir. et-Tahrîr ve’t-Tenvîr. 30 cilt. Tunus: Dâru’t-Tûnisiyye li’n-neşr, 1. Basım, 1984.
• Referans 3 İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İsmail. Tefsiru İbn Kesîr. thk. Şuayb el-Arnavut-Muhammed Enes Mustafa el-Hın. 9. Cilt. Dimaşk: Risaletü’l-alemiyye, 1. Basım, 2010.
• Referans 4 Razi, Fahreddin. Mefatihu’l-gayb. 32 cilt. Dımaşk: Daru fikr, 1. Basım, 1981.
• Referans 5 Suyûtî, Celaleddin Abdurrahman b. Ebi Bekr. el-İtkan fi ulûmi’l-Kur’ân. thk. Mustafa Dib Buga. 2 cilt. Dımaşk: Daru’l-Mustafa, 1. Basım, 2008.
• Referans 6 Suyûtî, Celaleddin Abdurrahman b. Ebi Bekr. Lübabu’n-nukûl fi esbâbi’n-nüzûl. thk. Muhammed Berekât. 1 cilt. Dımaşk: Daru Risaleti’l-Âlemiyye, 2. Basım, 2016.
• Referans 7 Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr. Câmiu’l-beyân an te’vîli âyi’l Kur’ân. thk. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî v.dğr. 26 Cilt. Cîze: Dârü hicr, 1. Basım, 2001.
• Referans 8 Vâhidî, Ebu’l-Hasan Ali bin Ahmed en-Neysâbûrî. Esbâbu’n-nüzûl. 1 cilt. Beyrut: Daru İbn Hazm, 1. Basım, 2018.
• Referans 9 Yüksek, Muhammed İsa. Tefsir Usûlünün Temel Meseleleri. İstanbul: İFAV Yayınları, 1. Basım, 2020.
• Referans 10 Zerkeşî, Bedreddin Muhammed b. Abdullah. el-Burhan fi ulûmi’l-Kur’ân. thk. Zeki Muhammed Ebu Seri. 4 cilt. Riyad: Daru’l-hadâre, 2. Basım, 2009.