ÖĞRETMEN ADAYLARININ KAVRAM HARİTALARININ ARAYÜZ TASARIMLARINDAKİ GÖRSEL TERCİHLERİ

Year 2009, Volume: 1 Issue: 1, 41 - 57, 01.03.2009

Ebru Yılmaz Suzan Lema Tamer Mustafa Koç

Abstract

Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının kavram haritalarını hazırlarken, kavram ve kavramlar arası ilişkileri temsilen kullandıkları görsel element tercihlerini incelemektir. Haritaların son zamanlarda ders kitaplarında ve elektronik öğrenme ortamlarında (uzaktan eğitim, öğretim yazılımları, vb.) sıkça kullanılmaları düşünüldüğünde, arayüz tercihlerinin bilinmesi öğretim materyalinin öğrencilerin bireysel farklılıklarına hitap etmesini kolaylaştıracaktır. Araştırmada, nitel araştırma paradigmasına dayalı bütüncül tek durum inceleme (örnek olay) yöntemi kullanılmıştır. Süleyman Demirel Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, 2007-2008 öğretim yılı Öğretimde Planlama ve Değerlendirme dersini alan 117 öğrencinin yaptığı kavram haritalarından elde edilen veriler incelenmiştir. Araştırma sonucunda öğrencilerin harita hazırlama şekli, kavram ilişkilerini belirleme ve görsel olarak temsilleme tercihleri incelenerek öğretim materyalleri geliştirme açısından tartışılmış ve öneriler sunulmuştur.

Keywords

Kavram Haritaları, Arayüz İncelemesi, Görsel Tercihler, Öğretmen Yetiştirme

PRE-SERVICE TEACHERS’ VISUAL PREFERENCES IN INTERFACE DESIGN OF CONCEPT MAPS

Abstract

The aim of this research study is to analyze interface design of concept maps developed by pre-service teachers by examining their visaul preferences in representing the relationships amongst the concepts. Considering the fact that concept maps have been frequently used in textbooks and e-learning environments in recent years, investigating interface preferences can make significant contributions to individualize the instructional materials. The study took place at Technical Education Faculty, Suleyman Demirel University in Turkey. Case study design based on the qualitative research paradigm was employed and data were collected through documantation methodology. Content analyze technique was used to examine 117 concept maps developed by teacher candidates who were enrolled in Planning and Evaluation of Instruction course in 2007-2008 academic year. The findings related to concept map preparation styles, identificaiton of relationships among the concepts, and visual preferences for representation of these relationships were discussed in terms of instructional design and development.

Keywords

Concept Maps, Interface Design Analysis, Visual Preferences, Teacher Education

References

• Açar, B. (2007). Öğrencilerin Kuvvet Konusundaki Başarılarının Kavram Haritası ile Ölçülmesi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 90 s., Ankara.
• Akgündüz, D. (2002). İlköğretim Fen Bilgisi Dersi Öğretimi 6. Sınıf Biyoloji Konularında
• Kavram Haritalarının Kullanımı ve Başarıya Olan Etkisi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 136 s., Ankara. Altınok, H. (2004). İşbirlikli ve Bireysel Kavram Haritalamanın Başarı Düzeyine Göre Fen
• Başarısı ve Güdü Üzerindeki Etkileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 40, 484–503. Altıntaş, G., Altıntaş, S. U. (2008). İlköğretim 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde “Kavram
• Haritası” Kullanımının Öğrenci Akademik Başarısı Üzerindeki Etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 61–66. Anderson-Inman, L., Horney, M. (1996). Computer-based Concept Mapping: Enhancing
• Literacy with Tools for Visual Thinking. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 40(4), 302- Ayvacı, Ş. H., Devecioğlu, Y. (2002). Kavram Haritalarının Optik Konularına Uygulamaları.
• V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara. Baki, A., Mandacı Şahin, S. (2004). Bilgisayar Destekli Kavram Haritası Yöntemiyle
• Öğretmen Adaylarının Matematiksel Öğrenmelerinin Değerlendirilmesi. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2(4). Beissner, K. L. (1991). The Effectiveness of Concept Mapping for Improving Problem- solving (Learning Strategies). Syrcuse Üniversitesi, Doktora Tezi, New York, USA.
• Candan, A., Türkmen, L. ve Çardak, O. (2006). The Effects of Concept Mapping on Primary
• School Students' Understanding of the Concepts of Force and Motion. Journal of Turkish Science Education, 3(1), 28- 29. Çardak, O. (2002). Lise Birinci Sınıf Ögrencilerinin Canlıların Çesitliligi ve Sınıflandırılması
• Ünitesindeki Kavram Yanılgılarının Tespiti ve Kavram Haritalarıyla Giderilmesi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 100 s., Konya. Çıldır, I., Şen, A. İ. (2005). Orta Öğretim Fizik Öğrencilerinin Elektrik Akımı Konusundaki
• Kavram Yanılgılarının Kavram Haritaları Yardımıyla Tespit Edilmesi. Dünya Fizik Yılı-Türk Fizik Derneği 23. Uluslararası Fizik Kongresi, Muğla, Türkiye. Çıldır, I., Şen, A. İ. (2006). Lise Öğrencilerinin Elektrik Akımı Konusundaki Kavram
• Yanılgılarının Kavram Haritalarıyla Belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 92–101. Çilenti, K. (1988). Eğitim Teknolojisi ve Öğretim. Ankara. Kadıoğlu Matbaası.
• Çimer, A., Çimer, O. S. (2002). Öğrencilerin Biyoloji Konularının Tekrar Edilmesinde Bir
• Araç Olarak Kavram Haritası Tekniğini Kullanmaya Karşı Tutumları. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara. Demirel, Ö. (2004). Öğretimde Planlama ve Değerlendirme Öğretme Sanatı. Ankara. PegemA Yayıncılık.
• Doğru, P., Tekkaya, C. (2002). Kavramsal Değişim Metinleri ile Birlikte Verilen Kavram
• Haritalarının Dokuzuncu Sınıf Öğrencilerinin Difüzyon Ve Osmoz Konularını Anlamalarına Etkisi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara. Duru, M. K., Gürdal A. (2002). İlköğretim Fen Bilgisi Dersinde Kavram Haritasıyla ve Gruplara Kavram Haritası Çizdirilerek Öğretimin Öğrenci Başarısına Etkisi. V. Ulusal Fen
• Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara. Gaines, B. R., Shaw, M. L. G. (2002). Concept Maps as Hypermedia Component. http://pages.cpsc.ucalgary.ca/~gaines/reports/HM/ConceptMaps/ConceptMaps.pdf (09.01.2009)
• Gedizgil, Z., Deryakulu, D. (2008). Kavram Haritalamanın Bilgisayardan Hoşlanma Ve Bilgisayar Dersine Yönelik Güdülenme Üzerindeki Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 106-115.
• Güneş, H. M., Çelikler, D. ve Güneş T. (2005). Sinir Sisteminin Daha İyi Anlaşılması İçin
• Kavram Haritası Tekniğinin Kullanılması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Dergisi, 20, 76. Hsu, L. (2005). Concept Maps as an Assessment Tool in a Nursing Course. Journal of
• Professional Nursing, 21(3), 141-149. Jegede, O. J., Alaiyemıla, F. F. ve Okebukola, P. A. O. (1990). The Effect of Concept
• Mapping On Student Anxiety and Achievement in Biology. Journal of Research in Science Teaching, 27(10), 951-960. Jolly, A. B. (1998). The Effectiveness of Learning With Concept Mapping on The Science
• Problem-solving of Sixth-grade Children. Indiana Üniversitesi, Doktora Tezi, Pennsylvania, USA. Jonassen, D. H., Garabowski, B. L. (1993). Handbook of Indivitual Diferences: Learning and Intruction. Hove. LEA.
• Kabaca, T. (2002). Ortaöğretim Matematik Eğitiminde Kavram Haritalanması Tekniğinin
• Kullanımı. Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 82 s., İstanbul. Kandil İngeç, Ş. (2008). Kavram Haritalarının Değerlendirme Aracı Olarak Fizik Eğitiminde
• Kullanılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 195-206. Kaptan, F. (1998). Fen Öğretiminde Kavram Haritası Yönteminin Kullanılması. Hacettepe
• Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 95-99. Kılıç, D., Sağlam, N. (2004). Biyoloji Eğitiminde Kavram Haritalarının Öğrenme Başarısına ve Kalıcılığına Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 155–164.
• Kılınç, A. (2007). Bir Öğretim Stratejisi Olarak Kavram Haritalarının Kullanımı. Yüzüncü
• Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 21-48. Kozminsky, E., Nathan, N. (2008). Does the Form of Concept Map Nodes Matter? Third
• International Conference on Concept Mapping, Finland. Loncaric, L. (1986). The Effect of a Concept Mapping Strategy Program Upon the Acquisition of Social Studies Concepts. Pittsburgh. Pittsburgh University Pres.
• McClure, R. J., Sonak, B. ve Suen, K. H. (1999). Concept Map Assesment of Classroom
• Learning. Journal of Research in Science Teaching, 36(4), 475- 492. Mason, C. L. (1992). Concept Mapping: A Tool to Develop Reflective Science Instruction.
• Science Education, 77(1), 51- 63. Novak, J. D., Gowın, D. B. ve Johansen, G. T. (1983). The Use of Concept Mapping and Knowledge Vee Mapping With Junior High School Science Students. Science Education, (5), 625-645.
• Novak, J. D., Gowin, R. (1984). Learning How to Learn. New York. Cambridge University Pres.
• Novak, J. D. (1990). Concept Mapping: A Useful Tool for Science Education. Journal of
• Research in Science Teaching, 27(10), 937–949. Okebukola, P. A. (1990). Attaining Meaningful Learning of Concepts in Genetics and Ecology: An Examination of the Potency of the Concept-mapping Technique. Journal of
• Research in Science Teaching, 27(10), 493-504. Öner, F., Arslan, M. (2005). İlköğretim 6. Sınıf Fen Bilgisi Dersi Elektrik Ünitesinde Kavram
• Haritaları İle Öğretimin Öğrenme Düzeyine Etkisi. The Turkish Online Journal of Educatinal Technology, 4(19). Özdemir, Ö., Ülker, M., Uygunç, M., Huyugüzel, P., Çavaş, B., Kesercioğlu, T. (2002). Fen
• Eğitiminde İnşacı Yaklaşım ve Kavram Haritalarının Kullanımının Öğrenci Başarılarına Olan Etkileri. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara. Özdemir, A. Ş. (2005). Analyzing Concept Maps As An Assesstment (Evaluation) Tool in
• Teaching Mathematics. Journal of Social Sciences, 1(3), 141-149. Öztürk, C., Karayağız G. (2006). Teori ile Uygulama Arasında Yeni Bir Köprü: Kavram
• Haritası, C. Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi,10(1), 29-31. Rice, D. C., Ryan, J. M. ve Samson, S. M. (1998). Using Concept Maps to Assess Student
• Learning in the Science Classroom: Must Different Methods Compete? Journal of Research in Science Teaching, 35(10), 1103-1127.
• Roop, K. M. (2002). Effect of Concept Mapping as a Learning Strategyon Certificate
• Practical Nursing Students’ Acadamic Achievement and Critical Thinking Development. Wilmington College, Doktora Tezi, Ohio, USA. Süleyman Demirel Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Strateji Raporu, (2007). http://tef.sdu.edu.tr/index.php?dosya=stratejik&tur=02 (09.01.2009).
• Şahin, F. (2001). Öğretmen Adaylarının Kavram Haritası Yapma ve Uygulama Hakkındaki
• Görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 12- 24. Şahin, F. (2002). Kavram Haritalarının Değerlendirme Aracı Olarak Kullanılması ile İlgili Bir
• Araştırma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 17- 32. Ünlü, P., İngeç, K. Ş. ve Taşar, F. M. (2006). Öğretmen Adaylarının Momentum ve İmpuls
• Kavramlarına İlişkin Bilgi Yapılarının Kavram Haritaları Yöntemi ile Araştırılması, Education and Science, 31(139), 70- 79. Tümen, S. (2006). Kavram Haritaları Yönteminin Yabancı Dili Ögretiminde Ögrenci
• Basarısına Etkisi (Elazığ Balakgazi Lisesi Örnegi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 96 s., Elazığ. Uzuntiryaki, U. (1998). The Effects of Conceptual Change Text Accompanied with Concept
• Mapping on Understanding of Solution. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara. Wallece, J. D., Mıntzes, J. J. (1990). The Concept Mapas a Research Tool: Exploring
• Conceptual Change in Biology, Journal of Research in Science Teaching, 27(10), 1033-1052.
• Walker, G. H. (1998). Concept Mapping and Curriculum Design, http://www.utc.edu/Administration/WalkerTeachingResourceCenter/FacultyDevolepment/Co nceptMapping (07.01.2009)
• Wachter, L. N. (1993). An Investigation of the Effects of Hierarchical Concept Mapping as a
• Prefatory Organizer on Fourth-Grade Students' Comprehension and Retention of Expository Prose. Pennsylvania State University, Doktora Tezi, Pennsylvania, USA. Yalın, H. İ. (2003). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Ankara. Nobel Yayınları.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2000). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara. Seçkin Yayıncılık.