In our study titled "The Diachronic and Synchronic Analysis of the Names of the Items and Tools Used in Historical Kipchak Turkish", the changes and developments of the names of items and tools that we use in our daily life over a period of hundreds of years have been subjected to a diachronic and simultaneous analysis based on the Kipchak Turkish Dictionary. Firstly, a brief information has been given about historical and contemporary Kipchak Turkish and the works of periods, and then the words that correspond to the names of items and tools identified in historical Kipchak Turkish have been classified in twenty articles (Some articles have also been divided into subheadings). At the beginning of each article, primarily, the usage of the word in the historical Kipchak Turkish has been identified, subsequently, the etimological development of the word has been analyzed based on the works Andreas Tietze's "Historical and Etymological Turkey Turkish Dictionary", Sir Gerard Clauson's “An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish”, Hasan Eren's “Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü (The Etimological Dictionary of Turkish Language” and Marcel Erdal's "Old Turkic Word Formation A Functional Approach to the Lexicon". Furthermore, the changes and developments of each identified word in the historical process have been examined on the basis of the Göktürk (First Turkic Khaganate), Uighur, Karakhanid, Khorezm, Chagati, Old Anatolian and Ottoman fields of the Turkish language. Lastly, the usages of the words in the modern Kipchak group Turkish dialects such as Kazakh, Kyrgyz, Karay, Karakalpak, Karachay-Balkar, Kumuk, Tatar and Bashkir and Turkey Turkish are given. The usage of the words in Turkish is based on the “Turkish Dictionary”, “Comprehensive Dictionary of Turkish Dialects” and “Tarama Sözlüğü” published by the Turkish Language Association. We believe that this study will be is important in terms of determining the usage of some of the names of items and tools in the historical Kipchak Turkish, and the presence of existing words in modern Kipchak group Turkish dialects and Turkish, which is included in the Oghuz group.
Historical Kipchack Turkish Modern Kipchack Group Turkish Dialects Names of the items and tools Etimology Cultural History
“Tarihî Kıpçak Türkçesinde Kullanılan Eşya ve Alet Adlarının Art ve Eş Zamanlı Olarak İncelemesi” adlı çalışmamızda, günlük hayatta kullandığımız eşya ve alet adlarının yüzlerce yıllık zaman dilimi içerisinde geçirdiği değişim ve gelişimler Kıpçak Türkçesi Sözlüğü esas alınarak art ve eş zamanlı bir incelemeye tabi tutulmuştur. Makalemizde öncelikli olarak tarihî ve günümüz Kıpçak Türkçesi ve dönem eserleri hakkında kısa bir bilgilendirme yapılmış ardından tarihî Kıpçak Türkçesinde tespit edilen eşya ve alet adlarını karşılayan kelimeler yirmi madde hâlinde (bazı maddeler kendi içerisinde de alt başlıklara ayrılmıştır) sınıflandırılmıştır. Her madde başında öncelikli olarak kelimenin tarihî Kıpçak Türkçesindeki kullanımı tespit edilmiş ardından da Andreas Tietze’nin “Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugatı”, Sir Gerard Clauson’un “An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish”, Hasan Eren’in “Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü” ve Marcel Erdal’ın Old Turkic Word Formation A Functional Approach to the Lexicon gibi eserler baz alınarak sözcüğün etimolojik gelişimi tahlil edilmiştir. Ayrıca tespiti yapılan her bir sözcüğün tarihsel süreç içerisinde geçirdiği değişim ve gelişimler Türk dilinin Köktürk, Uygur, Karahanlı, Harezm, Çağatay, Eski Anadolu ve Osmanlı sahaları esas alınarak incelenmiştir. Son aşamada ise kelimelerin Kazakça, Kırgızca, Karayca, Karakalpakça, Karaçay-Malkarca, Kumukça, Tatarca ve Başkurtça gibi günümüz Kıpçak grubu Türk lehçeleri ile Türkiye Türkçesindeki kullanımlarına yer verilmiş, sözcüklerin Türkiye Türkçesindeki kullanımlarında Türk Dil Kurumu tarafından yayımlanan Türkçe Sözlük ile Tarama ve Derleme Sözlükleri esas alınmıştır. Yapmış olduğumuz bu çalışmanın bazı eşya ve alet adlarının tarihȋ Kıpçak Türkçesindeki kullanımlarının tespiti ve mevcut kelimelerin günümüz Kıpçak grubu Türk lehçeleri ile Oğuz grubu içerisinde yer alan Türkiye Türkçesindeki mevcudiyetlerine yer vermesi açısından önem arz edeceği kanaatindeyiz.
Tarihȋ Kıpçak Türkçesi günümüz Kıpçak grubu Türk lehçeleri eşya ve alet adları etimoloji kültür tarihi
Bu çalışma için etik kurul izni gerekmemektedir.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Comparative Language Studies |
Journal Section | Research Article |
Authors | |
Publication Date | December 26, 2022 |
Published in Issue | Year 2022 |