Phokaia Kazılarında Ele Geçen Pişmiş Toprak Çatı Kiremitleri ve Kiremidin Tarihsel Yolculuğu

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 10 - 21, 30.12.2022

Melike Aslı Gördes , Memduha Candan Güngör

https://doi.org/10.58201/utsobilder.1096105

Öz

İnsanoğlu tarih öncesi çağlardan beri farklı nedenlerle barınma gereksinimi duymuştur. Dışarıdan gelecek tehlikelere karşı kendini korumak gibi içgüdüsel ihtiyaçlarla ortaya çıkan, ilkel barınaklar (ağaç dallarıyla oluşturulmuş), yerleşik düzene geçildiğinde ise daha kalıcı malzemelerle bu ihtiyaçlarını çözümlemeye çalışmışlardır. Seramik malzeme bu noktada, yapılarda kullanılan yegâne malzeme olmuştur.Tuğla, kiremit gibi yapı unsurlarını, çamurun içine karıştırdıkları saman gibi doğal malzemelerle güneşte kurutarak dayanıklılığını artırmışlar.
Yapıların üstünü örtmek için de dünyada tarih boyunca en sık kullanılan malzeme pişmiş topraktan yapılanlardır. Antik çağda yapıldıkları yere göre Korinth, Laconia ve Sicilia olarak isimlendirilen seramik kiremit tipleri günümüzde halen aynı isimlerle anılmaktadırlar. M.Ö. 7. Yüzyıldan itibaren kullanımı artmış olan kiremitler o dönemden itibaren çeşitli kültür ve gelenekleri içine alarak bugüne gelmişlerdir. Phokaia Antik Kenti’nde ele geçen pişmiş toprak kiremitlerin tip ve üretim şekli olarak diğer bölgelerdekilerle benzer olduğu bilinmekle beraber üretimleri konusunda bilinenler kısıtlı kalmıştır. Bu çalışma ile Phokaia bölgesinde bulunan pişmiş toprak kiremitlerin incelenmesi sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Arkeoloji,, Athena Tapınağı, Çatı Kiremiti, Pişmiş Toprak, Phokaia

Discovered Terracotta Roof Tiles In Phokaia Excavations And The Historical Journey Of The Tiles

Öz

Mankind has needed shelter for different reasons since prehistoric times. They started with primitive shelters, which emerged with instinctive needs such as protecting oneself againstdangers, and tried to solve these needs with more permanent materials when settled. Terracotta material has been only material used for structures at this point. They increased the durability of building elements such as bricks and tiles by drying them under the sun with natural material such as straw mixed into the mud.
In order to cover the buildings, the most frequent used material throughout the history in the world is the one made of terracotta. Terracotta tiles types, which were named as Corinth, Laconia and Sicilia according to where they were made in ancient times, are still known by the same names today. Tiles, which have increased in use since the 7th century, have come to the present day by including various cultures and traditions since that period. Although it is known that terracotta tiles found in the Ancient City of Phokaia are similar to those in other regions in terms of type and production, what is known about their production is limited. In this study, examination if the terrracotta tiles found in the Phokaia region is presented.

Anahtar Kelimeler

Archeology, Athena Temple, Phokaia,, Roof Tiles,, Terracotta

Kaynakça

• CAMP, JM; CAMP II, J M; DINSMOOR, W B. (1984). Ancient AthenianBuildingMethods. ASCSA
• COŞKUN, A. (2007). Salamis Kenti Çatı Kiremitleri Üzerine Bazı Gözlemler. Anadolu, , 33: 9-24.
• ÇETINTAŞ, E; KIZGUT, İ. (2018). Rhodiapolis Antik Kenti Çatı Kiremitlerinin Üretim Yöntemleri (arkeometri) Açısından Değerlendirilmesi. Ulakbilge sosyal bilimler dergisi, 26: 929-944
• HEMANS, F P. (1989). TheArchaicRoof Tiles at Isthmia: a re-examination. Hesperia: TheJournal of theAmerican School of ClassicalStudies at Athens, 58.3: 251-266.
• KOLIA, E. (2014). ArchaicTerracottaReliefsfromAncientHelike. Hesperia: TheJournal of theAmerican School of ClassicalStudies at Athens, 83.3: 409-445.
• ÖZCAN, Ç F. (2010). Seyitömer Höyük Çatı Örtü Sistemleri, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek lisans tezi, Kütahya
• ÖZYİĞİT, Ö. (1990). Alaturka Kiremidin Oluşumu.Sanat Tarihi Dergisi 5.5
• PLOMMER, hugh (1966). TerracottaRoof-Decoration-ÅkeÅkerström: DieArchitektonischenTerrakottenKleinasiens.(Skr. utg. av SvenskaInstitutet i Athen, 4°, xi.) Text: pp. xix+ 287; 75 figs. Tafeln: pp. viii; 96 plates. Lund: Gleerup, Paper, kr. 100. TheClassicalReview, 1967, 17.3: 365-367.
• ROSTOKER, W; GEBHARD, E. (1981). TheReproduction of RoofTilesfortheArchaicTemple of Poseidon at Isthmia, Greece. Journal of FieldArchaeology, , 8.2: 211-227.
• SAPIRSTEIN, P. (2008). TheEmergence of CeramicRoofTiles in ArchaicGreekArchitecture.
• WIKANDER, Ö. (1990). ArchaicRoofTilestheFirstGenerations. Hesperia: TheJournal of theAmerican School of ClassicalStudies at Athens, 59.1: 285-290.
• WINTER, N A. (2002). Commerce in Exile: TerracottaRoofing in Etruria, CorfuandSicily, a BacchiadFamilyEnterprise. EtruscanStudies, 9.1: 227-238.
• WRIGHT, M. (2005). Ancient BuildingTechnology, Volume 2: Materials (2 Vols). Brill,.
• YILDIRIM, E. (2014). Olba Manastırı Çatı Kiremitleri ve Örtü Sistemleri. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara