Research Article
BibTex RIS Cite

Uygur Türklerinde Gök ve Gök Cisimleriyle İlgili Efsanelerin İncelenmesi

Year 2019, Issue: 13, 87 - 100, 29.06.2019

Abstract

Türklerin evren ve doğa tasarımları, bu
tasarımlar sayesinde dünyayı ve çevreyi algılayışları, efsaneler sayesinde
günümüze ulaşmıştır. Türklerin evren tasarımları dikotomik bir yapı üzerine
kurulmuştur. Bu yapı, iki temel unsuru içermektedir. Bunlardan biri gök, diğeri
ise yerdir. Türkler, çok eski dönemlerden itibaren doğada birtakım güçlerin
bulunduğuna inanmış ve onları kutsallaştırmışlardır. Gök de bu önemli güçlerden
biridir. Türklerin kutsallaştırması sonucunda ise Gök Tanrı inancı ortaya
çıkmıştır. Gök Tanrı inancı ve beraberinde getirdiği Güneş, Ay ve yıldız
kültleri efsanelere yansımıştır. İncelememizde Uygur Türklerinin gök ve gök
cisimlerinin oluşumu ile ilgili on üç efsaneye yer verilmiş, bu efsaneler
konularına göre sınıflandırılarak incelenmiştir. Bu incelemeyle Türklerdeki
evren tasarımının Uygur Türklerinin efsanelerine yansımasına ulaşılacak, Uygur
Türklerinin efsaneleri hem metin merkezli hem de bağlam merkezli olarak ele
alınacaktır. 

References

  • Arslan, Mustafa. (2005). “Türk Destanlarında Evren Tasarımı.” Prof. Dr. Fikret Türkmen Armağanı. (Ed. Gürer Gülsevin, Fikret Türkmen. İzmir: Kanyılmaz.
  • Bayat, Fuzuli. (2007). Türk Mitolojik Sistemi- 2 Ontolojik ve Epistemolojik Bağlamda Türk Mitolojisi. İstanbul: Ötüken.
  • Baykara, Tuncer. (2007). Tarih Araştırma ve Yazma Metodu. İstanbul: IQ Kültür Sanat.
  • Beydili, Celal. (2015). Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük. Ankara: Yurt Kitap Yayın.
  • Çiftçi, Musa. (2004). “Türklerde Gök Kültü”, Prof. Dr. Abdurrahman Güzel’e Armağan. (Ed. İsmet Çetin), Ankara: Gazi Eğitim ve Kültür Vakfı.
  • Eberhard, Wolfram. (2007). Çin Tarihi. Ankara: TTK.
  • Ekici, Metin. (2016). Halk Bilgisi (Folklor) Derleme ve İnceleme Yöntemleri. Ankara: Geleneksel.
  • Eliade, Mircea. (2003). Dinler Tarihine Giriş. (Çev. Lale Arslan). İstanbul: Kabalcı.
  • Ergun, Metin. (1997). Türk Dünyası Efsanelerinde Değişme Motifi 1-2. Ankara: TDK.
  • Ergun, Pervin. (2017). Türk Kültüründe Ağaç Kültü. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı.
  • Esin, Emel. (2001). Türk Kozmolojisine Giriş. İstanbul: Kabalcı.
  • Günay, Ünver; Harun Güngör. (2015). Başlangıçlarından Günümüze Türklerin Dini Tarihi. Konya: Berikan.
  • Hançerlioğlu, Orhan. (1993). Dünya İnanışlar Sözlüğü, Dinler, mezhepler, Tarikatlar, Efsaneler. İstanbul: Remzi.
  • İnan, Abdülkadir. (2017). Tarihte ve Bugün Şamanizm Materyaller ve Araştırmalar. Ankara: TTK.
  • Kaşgarlı Mahmud. (2006). Divanü Lûgat-it-Türk-3. (Çev. Besim Atalay). Ankara: TDK.
  • Öger, Adem. (2008). Uygur Efsaneleri Üzerinde Bir Araştırma (İnceleme ve Metinler). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Halk Bilimi Anabilim Dalı, İzmir.
  • Sakaoğlu, Saim. (1980). Anadolu-Türk Efsanelerinde Taş Kesilme Motifi ve Bu Efsanelerin Tip Kataloğu. Ankara.
  • Türkçe Sözlük. (2005). Ankara: TDK.
  • Türkmen, Fikret. (2011). “Oğuzların İdari Yapı ve Teşkilatlarında Dikotomik Özellik”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 11/1, ss. 11-14.
  • Uraz, Murat. (yıl yok). Türk Mitolojisi. Ankara: Hera.
Year 2019, Issue: 13, 87 - 100, 29.06.2019

Abstract

References

  • Arslan, Mustafa. (2005). “Türk Destanlarında Evren Tasarımı.” Prof. Dr. Fikret Türkmen Armağanı. (Ed. Gürer Gülsevin, Fikret Türkmen. İzmir: Kanyılmaz.
  • Bayat, Fuzuli. (2007). Türk Mitolojik Sistemi- 2 Ontolojik ve Epistemolojik Bağlamda Türk Mitolojisi. İstanbul: Ötüken.
  • Baykara, Tuncer. (2007). Tarih Araştırma ve Yazma Metodu. İstanbul: IQ Kültür Sanat.
  • Beydili, Celal. (2015). Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük. Ankara: Yurt Kitap Yayın.
  • Çiftçi, Musa. (2004). “Türklerde Gök Kültü”, Prof. Dr. Abdurrahman Güzel’e Armağan. (Ed. İsmet Çetin), Ankara: Gazi Eğitim ve Kültür Vakfı.
  • Eberhard, Wolfram. (2007). Çin Tarihi. Ankara: TTK.
  • Ekici, Metin. (2016). Halk Bilgisi (Folklor) Derleme ve İnceleme Yöntemleri. Ankara: Geleneksel.
  • Eliade, Mircea. (2003). Dinler Tarihine Giriş. (Çev. Lale Arslan). İstanbul: Kabalcı.
  • Ergun, Metin. (1997). Türk Dünyası Efsanelerinde Değişme Motifi 1-2. Ankara: TDK.
  • Ergun, Pervin. (2017). Türk Kültüründe Ağaç Kültü. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı.
  • Esin, Emel. (2001). Türk Kozmolojisine Giriş. İstanbul: Kabalcı.
  • Günay, Ünver; Harun Güngör. (2015). Başlangıçlarından Günümüze Türklerin Dini Tarihi. Konya: Berikan.
  • Hançerlioğlu, Orhan. (1993). Dünya İnanışlar Sözlüğü, Dinler, mezhepler, Tarikatlar, Efsaneler. İstanbul: Remzi.
  • İnan, Abdülkadir. (2017). Tarihte ve Bugün Şamanizm Materyaller ve Araştırmalar. Ankara: TTK.
  • Kaşgarlı Mahmud. (2006). Divanü Lûgat-it-Türk-3. (Çev. Besim Atalay). Ankara: TDK.
  • Öger, Adem. (2008). Uygur Efsaneleri Üzerinde Bir Araştırma (İnceleme ve Metinler). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Halk Bilimi Anabilim Dalı, İzmir.
  • Sakaoğlu, Saim. (1980). Anadolu-Türk Efsanelerinde Taş Kesilme Motifi ve Bu Efsanelerin Tip Kataloğu. Ankara.
  • Türkçe Sözlük. (2005). Ankara: TDK.
  • Türkmen, Fikret. (2011). “Oğuzların İdari Yapı ve Teşkilatlarında Dikotomik Özellik”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 11/1, ss. 11-14.
  • Uraz, Murat. (yıl yok). Türk Mitolojisi. Ankara: Hera.
There are 20 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Research Article
Authors

Gökçe Emeç 0000-0002-1932-828X

Publication Date June 29, 2019
Submission Date April 26, 2019
Published in Issue Year 2019 Issue: 13

Cite

APA Emeç, G. (2019). Uygur Türklerinde Gök ve Gök Cisimleriyle İlgili Efsanelerin İncelenmesi. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi(13), 87-100.
AMA Emeç G. Uygur Türklerinde Gök ve Gök Cisimleriyle İlgili Efsanelerin İncelenmesi. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi. June 2019;(13):87-100.
Chicago Emeç, Gökçe. “Uygur Türklerinde Gök Ve Gök Cisimleriyle İlgili Efsanelerin İncelenmesi”. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, no. 13 (June 2019): 87-100.
EndNote Emeç G (June 1, 2019) Uygur Türklerinde Gök ve Gök Cisimleriyle İlgili Efsanelerin İncelenmesi. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi 13 87–100.
IEEE G. Emeç, “Uygur Türklerinde Gök ve Gök Cisimleriyle İlgili Efsanelerin İncelenmesi”, Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, no. 13, pp. 87–100, June 2019.
ISNAD Emeç, Gökçe. “Uygur Türklerinde Gök Ve Gök Cisimleriyle İlgili Efsanelerin İncelenmesi”. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi 13 (June 2019), 87-100.
JAMA Emeç G. Uygur Türklerinde Gök ve Gök Cisimleriyle İlgili Efsanelerin İncelenmesi. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi. 2019;:87–100.
MLA Emeç, Gökçe. “Uygur Türklerinde Gök Ve Gök Cisimleriyle İlgili Efsanelerin İncelenmesi”. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, no. 13, 2019, pp. 87-100.
Vancouver Emeç G. Uygur Türklerinde Gök ve Gök Cisimleriyle İlgili Efsanelerin İncelenmesi. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi. 2019(13):87-100.