İki Dünya Savaşı Arası Dönemde Türkiye'deki Sovyet Karşıtı Göç Faaliyetleri

Volodymyr Komar

doi:10.24186/vakanuvis.356280

Research Article

Activities of the Anti-Soviet Emigration in Turkey During the Inter-War Period

Year 2017, Volume: 2 , 237 - 254, 19.11.2017

Volodymyr Komar

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.356280

Abstract

The paper relates
studying the activites of the emigration of the non-Soviet people of the Soviet Union, who, after losing the independence by their native
republics, addressed Turkey asking for the political refuge. It has been found
that those people got in the focus of the Polish special services, which were
acting within the frames of the concept of Poland’s Prometheism, which was
directed at weakening and collapse of the USSR due to the national
differentiation. Poles managed to unite separate Georgian, Azerbaijani and
North-Caucasian groups and guide their activities in the anti-Soviet direction.
Development of the international situation prevented the Prometheism plans of
the Poland of Pilsudski to come true completely.

Keywords

Prometheism, emigration, Turkey, T. Holuwko, The Caucasus Independence Committee, A Caucasian Conference Pact

References

RGBA (The Russian State Military Archive – Российский государственный военный архив = РГВА in Russian, Fund 461/k (ф 461/к), Description 2 (оп. 2), File 42 (д. 42), Leaf 7 (л. 7 ) (Zasady i cele polityka polskiej na Kaukazie). РГВА, ф.461/к, оп.2, д.33, л.6,10. (Sprawy Radz Trzech i KNK. Bez daty.). – (RSMA, Fund 461/k, Description 2, File 33, Leaves 6,10. (Sprawy Radz Trzech i KNK. Bez daty.); Mikulicz S. Prometeizm w politzce II Rzeczypospolitej. – Warszawa: Książka i Wiedza, 1971. – S.158. The CC membership took the outstanding repesentatives of the right-wing emigration organisations: Topchibashi from Azerbaijan, Assatiani from Georgia and Gaidar Bammat from the Caucasian Haighlanders.). Мамулиа Г. Идея кавказской конфедерации в рамках движения “Прометей” (к истории пакта Кавказской конфедерации) // PROMETHEUS. Историко-культурный журнал. – 2009. – №1. – 23 сентября [Електронний ресурc]. – Место доступа: http://chechen.org/page,5,348-zhurnal-chast.html Время доступа: 14.12.2009. − (Mamulia G. The idea of the Caucasian confederation within the frames of the movement “Prometheus” (to the history of the Caucasian Confederation Pact) // PROMETHEUS. A historic and cultural magazine. – 2009. – #1. – 23 September [Electronic resources]. – Access place: http://chechen.org/page,5,348-zhurnal-chast.html Access time: 14.12.2009. Archiwum Akt Nowych (AAN), Ministerstwo Spraw Zagranicznych (MSZ), sygn. 6690, k. 352 (Регламент постоянного Совета Азербайджана, Грузии и Северного Кавказа. Осень 1927 г.); РГВА, ф.461/к, оп.1, д.231, л.1 (Регламент постоянного совета Азербайджана, Грузии и Северного Кавказа. Осень 1927 г.) – (AAN, MSZ, sygn. 6690, k.352 (The Rules of Procedure for the Permanent Council of Azerbaijan, Georgia and North Caucasus/ Autumn of 1927); RSMA, Fund.461/k, Description 1, File 231, Leaf 1 (The Rules of Procedure of the Permanent Council of Azerbaijan, Georgia and North Caucasus. Autumn of 1927.). AAN, MSZ, sygn. 6687, k. 24 (Sprawozdanie T. Hołówka do MSZ w Warszawie z wyjazdu do Konstantynopola. 21.VII.1926, Warszawa). AAN, MSZ, sygn. 6687, k. 24 (Sprawozdanie T. Hołówka do MSZ w Warszawie z wyjazdu do Konstantynopola. 21.VII.1926, Warszawa). AAN, Akta Romana Knolla (ARK), sygn. 1573, mf. 1573/2, k. 99 (Poseł Nadzwyczajny w Turcji do MSZagr. Departament Polityczny w Warszawie. Scisle tajne. Nie nadaje się do umieszczenia w “Polsce” i “Zagranicy”. 13.VI.1925 r.). Соцков Л. Ф. Неизвестный сепаратизм. На службе СД и Абвера. Из секретных досье разведки. – М.: Рипол Клаcсик, 2003. – С.97. – (Sotskov L.F. An unknown separatism. On service of the SD and Abwehr. From secret files of the intelligence service. – Moscow : Ripol Klasik, 2003. – p. 97. AAN, MSZ, sygn. 6687, k. 22 (Sprawozdanie T. Hołówka do MSZ w Warszawie z wyjazdu do Konstantynopola. 21.VII.1926, Warszawa). Соцков Л. Ф. Неизвестный сепаратизм… – С.16. – (Sotskov L.F. An unknown separatism… – p.16.). Centralne Archiwum Wojskowy (CAW), Oddział II Sztabu Glównego (Od. II Sz. Gł.), sygn. I.303.4.5717, k.35 (Копия письма Вачнадзе к Т. Голувке. Константинополь. 1.X.1926 р.). – (CAW, Od. II Sz. Gł., sygn. I.303.4.5717, k.35 (A copy of the letter from Vachnadze to T. Holuwko. Constantinople. 1.10.1926). РГВА, ф.461/к, оп.2, д.33, л.9. (Sprawy Rady Trzech i KNK. Bez daty.). – (RSMA, Fund 461/k, Description 2, File 33, Leaf 9. (Sprawy Rady Trzech i KNK. Bez daty.) AAN, MSZ, sygn. 6687, k. 25 (Sprawozdanie T. Hołówka do MSZ w Warszawie z wyjazdu do Konstantynopola. 21.VII.1926, Warszawa). AAN, MSZ, sygn. 6690, k. 266 (Plan pracy i cele KNK. 23. X. 1930 r.). AAN, MSZ, sygn. 6687, k.102 (Письмо М. Э. Расул-Заде к Тадеушу Голувко. Константинополь, 25.X.1927 г.) – (AAN, MSZ, sygn. 6687, k.102 (The letter from M.E.Rasul-Zade to Tadeush Holuwko. Constantinople, 25.X.1927.) РГВА, ф.461/к, оп.2, д.33, л.3. (Sprawy Radz Trzech i KNK. Bez daty.). – (RSMA, Fund 461/k, Description 2, File 33, Leaf 3. РГВА, ф. 461/к, оп.1, д.321, л.5 (Dzilalność wydawniczo-propagandowa emigracji azerbejdżańskiej w latach 1922-1932.) – (RSMA, Fund 461/k, Description 1, File 321, Leaf 5 (Dzilalność wydawniczo-propagandowa emigracji azerbejdżańskiej w latach 1922-1932.). РГВА, ф.461/к, оп.2, д.52, л.267-270 (Deklaracja Gruzińskiego narodowego centrum). – (RSMA, Fund 461/k, Description 2, File 267-270 (Deklaracja Gruzińskiego narodowego centrum). CAW, Od. II Sz. Gł., sygn. I.303.4.5782, k.661 (Ideologia walki ciemieżonzch przez Rosje narodów zjednoczonych w organizacji “Prometeusz”: Azerbajdżan, Don, Gruzja, Idel-Urał, Ingria, Karelia, Komi, Krym, Kubań, Kaukaz Pólnocny, Turkiestan i Ukraina. 1936 r.). CAW, Od. II Sz. Gł., sygn. I.303.4.5782, k.216 (KNK. Wytyczne zasadnicze. 23.X.1930 r.). AAN, MSZ, sygn. 6688, k.69-70 (Письмо Мдивани к Т. Голувко. Стамбул, 28.IV.1928г.) – (AAN, MSZ, sygn. 6688, k.69-70 (The letter from Mdivani to T. Holuwko. Istanbul, 28.IV.1928.). CAW, Od. II Sz. Gł., sygn. I.303.4.5710, k.29 (Utrudnienie tureckie względem prasy prometeuszowskiej w Stambule pod konec roku 1935. 3.I.1936 r.). AAN, MSZ, sygn. 6690, k.285 (Бюро народной партии горцев Кавказа. Май 1929 г.) – (AAN, MSZ, sygn. 6690, k.285 (The Bureau of the People’s Party of the Caucasian Highlanders. May 1929.). AAN, MSZ, sygn. 6690, k.275 (Поправка Азербайджанского Центра к проекту пакта о Конфедерации Кавказом. 14. X. 1930 г.) – (Ibid., k.275 (A reservation of the Azerbaijani Centre to the Draft of the Pact of Confederation with the Caucasus. 14. X. 1930ю); Ressul-Zade M. E. Idea Konfederacji Kaukaskiej // Wschód. – Warszawa. –1931, lipiec. – Rok II. – №2 (4). –S.37-44. AAN, MSZ, sygn. 6691, k.157 (Projekt statutu Centrum Politycznego Rady Kaukaskiej. 14.ІI.1933 г.). Мамулиа Г. Его высшим политическим идеалом была Кавказская Конфедерация: Гайдар Баммат и группа “Кавказ” (1934-1939) [Электронный ресурс] Место доступа: http://www.gazavat.ru/history3.php?rub=36&art=444 Дата доступа: 20.01.2011. – (Mamulia G. His highest political ideal was a Caucasian Confederation: Gaidar Bammat and the “Caucasus” Group (1934-1939) [Electronic resources]. − The access place: http://www.gazavat.ru/history3.php?rub=36&art=444 The access time: 20.01.2011.). Муртазали Дугричилов // Проза ру. Национальный сервер современной прозы. [Электронний ресурс. Свідоцтво про публікацію №1704050184]. – 2007. – Режим доступу: http://www.proza.ru/texts/2007/04/05-184.html. – Дата доступу: 29. 09. 2007. – (Imam Said-Bey’s grandson about the Caucasian Confederate movement. (Translation from Turkish). Copyright: Murtazali Dugrichilov // Проза ру. The national server of the modern prose. [Electronic resources. Certificate of Publication # 1704050184]. – 2007. – The access regime: http://www.proza.ru/texts/2007/04/05-184.html. – The access date: 29. 09. 2007. Mikulicz S. Prometeizm w polityce II Rzeczypospolitej… – S.158, 174-180. AAN, MSZ, sygn. 6691, k.202 (Pakt Konfederacji Kaukaskiej); Gurdzistani. Pakt Konfederacji Kaukaskiej // Wschód. – 1934. – №2-3-4 (14-15-16). – R. V. – S.169. Treść Paktu Konfederacji Kaukaskiej // Wschód. – 1934. – №2-3-4 (14-15-16). – R.V. – S.170-171. Тризуб. – 1934. – №27-28. – С.18. – (The Trident. – 1934. – ##27-28. –p.18.). J.Rn. [R. Smal-Stocki]. Ukraina, Kaukaz i pokój // Wschód. – 1931. – №1 (3). – R. ІІ. – S.32. Smal Stocki R. L’Ukraina et la paix. – Paris, 1931. – S.8. РГВА, ф.461/к, оп.2, д.117, л.4. (Konferencja z Góralami Kaukaskimi dnia 25.IV.1935 r. w lokalu kpt. Charaszkiewicza). – (RSMA, Fund 461/k, Description 2, File 117, Leaf 4. (Konferencja z Góralami Kaukaskimi dnia 25.IV.1935 r. w lokalu kpt. Charaszkiewicza).