How Does a Bektashi Confess According to Risale-i Merâsim-i Bektashi?

Year 2022, Volume: 7 Issue: 2, 951 - 979, 30.09.2022

Mustafa Öğe

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.1137398

Cited By: 1

Abstract

One of the most important ceremonies in the Babagan branch of Bektashism is the ceremony of acknowledgment, which is accepted as a person's ascension. According to the Bektashi belief, the one who confesses gets a share. In other words, he begins to become aware of spiritual secrets and this inner journey continues until he reaches personal maturity.
There are works describing the creeds of Babagân Bektashism, and these are called erkannâme as an umbrella name. Most of these works were written in Arabic letters and Turkish during the Ottoman period. The subject of the study is the document named Risâle-i Merâsim-i Bektâşi, which is recorded with the place number 06 Mil Yz A 2714 in the National Library Manuscripts Collection and describes the ceremony of confession. Written entirely with Islamic references, Risale-i Merâsim-i Bektashi is a mixed prose-verse work, mainly prose.
In this study, first of all, brief information about erkan and erkannames was given and the work called Risâle-i Merâsim-i Bektashi was introduced. After that, the content analysis of the work called Risâle'-i Merâsim-i Bektashi was made and the text was evaluated especially in terms of Bektashism beliefs. Later, the translation of the work was written and at the end, the original text of the work was included.

Keywords

Babagân, Bektashism, admission, erkan, erkanname

Risâle-i Merâsim-i Bektaşi Adlı Esere Göre Bektaşi Nasıl İkrar Verir?

Abstract

Bektaşiliğin Babagân kolundaki en önemli törenlerden biri, kişinin miracı olarak kabul edilen ikrar erkânıdır. Bektaşi inancına göre ikrar veren nasip alır. Yani manevi sırlara vakıf olmaya başlar ve kişisel olarak olgunluğa erişinceye kadar bu içsel yolculuk devam eder.
Babagân Bektaşiliğine ait ikrar erkânlarını anlatan eserler vardır ve bunlara çatı bir isim olarak erkânnâme denir. Bu eserlerin büyük kısmı, Osmanlı döneminde Arap harfleriyle ve Türkçe kaleme alınmıştır. Çalışmanın konusu da Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonunda 06 Mil Yz A 2714 yer numarasıyla kaydedilen ve ikrar erkânını anlatan Risâle-i Merâsim-i Bektâşi adlı erkânnâmedir. Tamamen İslami referanslarla kaleme alınan Risâle’-i Merâsim-i Bektâşi, mensur ağırlıklı olmak üzere mensur-manzum karışık bir eserdir.
Bu çalışmada öncelikle erkân ve erkânnâmeler hakkında kısa bilgi verilmiş ve Risâle-i Merâsim-i Bektâşi adlı eserin tanıtımı yapılmıştır. Bundan sonra Risâle-i Merâsim-i Bektâşi adlı eserin içerik analizi yapılmış ve özellikle Bektaşilik inançları açısından metin değerlendirilmiştir. Daha sonra eserin çeviri yazısı yapılmış ve en sonda da eserin orijinal metnine yer verilmiştir.

Keywords

Babagân, Bektaşilik, ikrar, erkân, erkânnâme

References

• Diyanet İşleri Başkanlığı Kur’ân-ı Kerim Me’âli. çev. Halil Altuntaş - Muzaffer Şahin. Ankara 2011.
• Doğan, Sadık, “Abdal Musa’da İkrar Nedir?”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi VII/18 (2001), s.251-267.
• Gölpınarlı, Abdulbaki “İslam ve Türk İllerinde Fütüvvet Teşkilatı ve Kaynakları”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası 11/1-4 (1950),s. 6-354.
• Gümüşoğlu, Dursun, “Bektaşiler Açısından Bektaşilik Nedir?”, Geçmişten Günümüze Alevilik I. Uluslararası Sempozyumu I, (2014), s.28-33.
• Kaplan, Doğan, Buyruklara Göre Kızılbaşlık, Basılmamış Doktora Tezi, Konya 2008.
• Necip, Asım, Bektaşi İlm-i Hali. Haz.: Dursun Gümüşoğlu-Ali Rıza Gürzoğlu. İstanbul 2012.
• Noyan, Bedri “Balım Sultan Erkânnamesi Merkezli Geleneksel Bektaşiliğe Ait Bir Ritüel Örneği”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 40 (2006), s.53-104.
• Noyan, Bedri, Bütün Yönleriyle Bektaşilik ve Alevilik Cilt 8. Ankara 2010.
• Oytan, M. Tevfik, Bektaşiliğin İçyüzü: Dibi. Köşesi. Yüzü ve Astarı Nedir?. İstanbul 1956.
• Ördek, Şerife, “On İki İmâm ve On Dört Masûm-ı Pâk’ın Biyografilerini İçeren Bir Mecmua: Mecmu’atü’r-Resâ’il”, 2. Uluslararası Hacı Bektaş Veli Hoşgörü ve Barış Sempozyumu, 08-10 Ekim 2015, Sempozyum Bildirileri, (2016), s. 488-496
• Özdemir, Ali Rıza, Hünkâr: Hacı Bektaş Veli, Ankara 2019.
• Özdemir, Ali Rıza, “Alevi-Bektaşi Yolunda Anlam ve Özellikleriyle ‘Erkan’ Kavramı”. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi (SBARD) 37 (2021), s.111-130.
• Özdemir, Özlem-Özdemir, Ali Rıza, “Babagân Bektaşiliğinin Kolektif Belleği: Erkânnâmeler Ve Türkiye’deki Neşri”. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 15 (37) (2022), s,72-90.
• Soyyer, A. Yılmaz, Hünkâr: Ansiklopedik Bektaşilik Sözlüğü. İstanbul 2019.
• Topaloğlu, Bekir, “Fırka”, TDV İslâm Ansiklopedisi, c. 13, İstanbul 1996, s. 35.
• Uludağ, Süleyman, “Al-i Aba”, TDV İslâm Ansiklopedisi, c. 2, İstanbul 1989, s.306-307.