An Example of the Repercussions of the Process Leading to the Disintegration of the USSR in the Foreign Press: The Times (1-19 January 1990)

Year 2025, Volume: 10 Issue: 1, 1 - 32, 27.03.2025

Zeynep Akarslan

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.1561770

Abstract

Mikhail Sergeyevich Gorbachev initiated his political career in 1952 by joining the Communist Party of the Soviet Union, subsequently ascending to the position of member of the Politburo in 1980. Following his election as General Secretary of the Communist Party in 1985, Gorbachev initiated a series of reforms, collectively known as 'perestroika' (restructuring) and 'glasnost' (openness), with the objective of addressing the economic and social stagnation that had emerged within the Soviet system. While the reforms were designed to invigorate the economy and enhance transparency in society, they resulted in ruptures within the inflexible structure of the Soviet system and prompted heightened demands for independence. The ascendance of nationalist movements, particularly in the Caucasus and Baltic countries, exerted considerable pressure on the governance structure of the USSR. This study examines the manner in which Gorbachev's reforms and the developments in the dissolution of the Soviet Union were reflected in the coverage of The Times newspaper. This study analyses the manner in which the political and social transformations occurring in the Soviet Union were represented in news reports published in The Times between 1 and 19 January 1990. In this context, the paper analyses The Times' assessments of the USSR's internal problems, especially the leadership crisis, economic stagnation and nationalist movements. Gorbachev initially attempted to address the mounting unrest in the Caucasus and Baltic states through a conciliatory approach. However, as the situation deteriorated, he shifted away from this conciliatory stance. The news in The Times provided comprehensive coverage of Gorbachev's challenges in this process and the impact of his reforms. The reform movements initiated by Gorbachev, which had been met with considerable optimism, ultimately proved unsuccessful due to the emergence of national issues and the subsequent disintegration of the Soviet Union. This study examines the portrayal of developments in the USSR and its satellite states in The Times newspaper during the final period of Gorbachev's tenure.

Keywords

Russia, USSR, Gorbachev, perestroika, glasnost, The Times

SSCB’nin Dağılmasına Giden Sürecin Yabancı Basındaki Yankılarının Bir Örneği: The Times (1-19 Ocak 1990)

Abstract

Mihail Sergeyeviç Gorbaçov’un 1952 yılında Sovyetler Birliği Komünist Partisi'ne katılarak başladığı siyasi kariyeri, 1980 yılında Politbüro üyeliğine seçilmesiyle hızlı bir yükseliş göstermiştir. Gorbaçov, 1985 yılında Komünist Parti Genel Sekreteri olduktan sonra, ekonomik ve toplumsal alandaki durgunluğu gidermek amacıyla "perestroyka" (yeniden yapılanma) ve "glasnost" (açıklık) adını verdiği reformları uygulamaya koymuştur. Reformlar, ekonomiyi canlandırma ve toplumda şeffaflığı artırma amacını taşırken, Sovyet sisteminin katı yapısında kırılmalara yol açmış ve bağımsızlık taleplerinin artmasına neden olmuştur. Özellikle Kafkasya ve Baltık ülkelerinde yükselen milliyetçi hareketler, SSCB'nin yönetim yapısında ciddi baskılar oluşturmuştur. Bu çalışma Gorbaçov’un reformları ve Sovyetler Birliği’nin dağılma sürecindeki gelişmelerin The Times gazetesi tarafından nasıl yansıtıldığına odaklanmaktadır. Çalışma, 1-19 Ocak 1990 tarihleri arasında The Times’ta yer alan haberlerde, Sovyetler Birliği’ndeki siyasi ve toplumsal dönüşümlerin, Batı medyasında hangi bakış açısıyla ve nasıl ele alındığını incelemektedir. Bu kapsamda, The Times’ın SSCB’nin iç sorunlarına, özellikle liderlik krizi, ekonomik durgunluk ve milliyetçi hareketlere ilişkin değerlendirmeleri ele alınmıştır. Kafkasya'da ve Baltık ülkelerinde artan huzursuzluklarla başa çıkmaya çalışan Gorbaçov, başlangıçta ılımlı bir politika izlese de zamanla uzlaşmacı kimliğinden uzaklaşmıştır. The Times'da yer alan haberler, Gorbaçov'un bu süreçteki zorluklarını ve reformlarının etkilerini kapsamlı bir şekilde yansıtmıştır. Gorbaçov'un büyük umutlarla başlattığı reform hareketleri, kısa süre sonra milli sorunların yükselişiyle başarısızlıkla sonuçlanmış ve Sovyetler Birliği dağılmıştır. Bu çalışmada Gorbaçov’un son dönemlerinde SSCB ve uydu devletlerinde yaşanan gelişmelerin The Times gazetesine yansıması incelenmiştir.

Keywords

Rusya, SSCB, Gorbaçov, perestroyka, glasnost, The Times

References

• “Caucasian Wall”, The Times, 5 January 1990, p. 15.
• Əbdülsəlimzadə, Q. Y., Nikbin Faciə (Qanlı Yanvar Düşüncələri), Bakı 2002.
• Adıgüzel, Hüseyin, Türk Dünyasında Demokrasi Hareketleri Özbekistan Birlik Halk Hareketi ve Azerbaycan Halk Cephesi, İnsan ve Demokrasi Vakfı Yayınları, İstanbul 2000.
• Akarslan, Zeynep, Azerbaycan’da Bağımsızlığa Giden Süreçte 20 Ocak 1990 Olayları ve Sonuçları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Genel Türk Tarihi Bilim Dalı, İstanbul 2018.
• Alpay, Orçun, “Sovyet Tarihinin Son Perdesi: Mihail Gorbaçov Dönemi Sovyet Dış Politikası”, Liderlerin Sovyeti Devrimden Perestroykaya, ed. Ayla Kaşoğlu, Çeviribilim Yayınları, İstanbul 2017.
• Armaoğlu, Fahir, 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi (Cilt 1-2: 1914-1995), Alkım Yayınevi, İstanbul 2004.
• Bekcan, Umut, “Stalin Döneminde Sovyet Dış Politikası İdeolojiden Saptı mı?”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 36, (2019), s. 371-381.
• Binyon, Michael, “Gorbachov Determined to Win Reforms Battle”, The Times, 19 January 1990, p. 6.
• Binyon, Michael, “Republics at War as Russia Drafts in the Reservists”, The Times, 19 January 1990, p. 1.
• Brejnev, Leonid, SBKP M.K Genel Sekreteri Leonid İliç Brejnev’in 70 Yılı, çev. Halim Güven, Temel Yayınlar, Ankara 1977.
• Bushkovitch, Paul, Rusya’nın Kısa Tarihi, çev. Mehmet Doğan, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul 2016.
• By Our Foreign Staff, “A Soviet Frontier is Put to the Torch”, The Times, 9 January 1990, p. 20.
• Carr, Edward Hallett, The Russian Revolution: From Lenin to Stalin 1917-1929, Palgrave Macmillan, UK 2004.
• Cafersoy, Nâzim, Elçibey Dönemi Azerbaycan Dış Politikası (Haziran 1992-Haziran 1993) Bir Bağımsızlık Mücadelesinin Diplomatik Öyküsü, Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayınları, Ankara 2001.
• Doğan, Nejat, “Almanya’nın Avrupa’daki Konumuna Teorik Yaklaşımlar: Almanya’nın Yeniden Birleşmesinden 20 Yıl Sonra Bir Değerlendirme”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1/1, (2011), s. 1-18.
• Gorbaçov, Mihail, Perestroika Ülkemiz ve Dünya İçin Yeni Düşünce, çev. Kasım Yargıcı, Güneş Yayınları, İstanbul 1988.
• Hazhir and Teimourian, “Autonomy is Long-term Aim for Powerful People’s Front”, The Times, 15 January 1990, p. 8.
• Hazhir and Teimourian, Azerbaijanis See Threat to Reform, The Times, 16 January 1990, p. 9.
• Hazhir Daniel, Teimourian Treisman, “Moscow Puts in Army Navy and the KGB”, The Times, 16 January 1990, p. 1.
• Hazhir Michael, Teimourian Knipe, “Fear of Civil War as 30 Die in Baku Riots”, The Times, 15 January 1990, p. 1.
• Kennedy, Paul, Yirmibirinci Yüzyıla Hazırlanırken, çev. Fikret Üçcan, Türkiye İş Bankası Yayınları, Ankara 1995.
• Kerblay, Basile, “Gorbaçov’un Politikalarının Genel Çizgileri”, Gorbaçov’un Rusyası, çev. Osman Akınhay, haz. Cem Akaş, Sevin Okyay, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1995.
• Kurt, Hakan “The Times Gazetesinde Gorbaçov’un Glasnost ile Perestroyka Politikalarını Uygulaması”, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, VIII/4, (2012), s. 1350-1381.
• Lenin, Vladimir İlyiç, Ne Yapmalı?, çev. Arif Berberoğlu, Kor Kitap, İstanbul 2022.
• McElvoy McEwen, Anne Andrew, “Soviet Leader's Goodwill Message of Hope”, The Times, 1 January 1990, p. 1.
• Parris, Matthew, “Too Early for New Year Revolutions”, The Times, 10 January 1990, p. 24.
• Purtaş, Fırat, Bağımsız Devletler Topluluğu, Barış Kitap Basım Yayın, Ankara 2005.
• Teimourian, Hazhir, “Iranian Azerbaijanis Puzzled by Nationalist Wave”, The Times, 5 January 1990, p. 10.
• Treisman, Daniel, “Border Chief is Thrown out by Gorbachov”, The Times, 6 January 1990, p. 1.
• Vernadsky, George, Rusya Tarihi, çev. Doğukan Mızrak-Egemen Ç. Mızrak, Selenge Yayınları, İstanbul 2009.
• Webster, Philip Nick, Worrall, “Gorbachov is Forced to Delay Talks with Kinnock”, The Times, 5 January 1990, p. 1.
• Worrall Dejevsky, Nick Mary, “Kremlin Draws up Law to Let Republics Quit”, The Times, 12 January 1990, p. 1.
• Worrall, Nick and Our Foreign Staff, “Gorbachov Sends Troops to Georgia”, The Times, 8 January 1990, p. 1.
• Worrall, Nick, “Azerbaijan Demonstrators turn on Police after Shooting”, The Times, 1 January 1990, p. 5.
• Worrall, Nick, “Death Threats Issued by Soviet Border Rioters”, The Times, 4 January 1990, p. 22.
• Worrall, Nick, “Gorbachov’s Envoy Attacks Lithuania Communitts’ Split”, The Times, 9 January 1990, p. 9.
• Worrall, Nick, “Soviet Crowds Riot at Iran Border”, The Times, 3 January 1990, p. 1.
• Yeşilot, Okan, Ateş Çemberinde Azerbaycan, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2010.
• Yeşilot, Okan, Şah’ın Ülkesinde Rus Çarı I. Petro’nun İran Elçisi Artemiy Volınskiy’nin Kafkasya Raporu, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2014.
• Yeşilot, Okan, “Türkmençay Antlaşması ve Sonuçları”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 14/36, (2010), s. 187-199.
• Yoğurtçu, Gökçe, Yunus Emre Gürbüz, “Kırgız Halkının Gözünden Gorbaçov”, History Studies, XII/3, (2020), s. 961-979.
• https://www.britannica.com/topic/The-Times [Erişim tarihi: 06.11.2024].