Tokat İli Arıcılık İşletmelerinin Genel Yapısı, Bakım ve Besleme Faktörlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma

Year 2025, Volume: 36 Issue: 2, 58 - 64, 27.07.2025

Salih Çelik , Mehmet Ferit Can , Habip Muruz , Mehmet Çelik

https://doi.org/10.36483/vanvetj.1607250

Abstract

Bu çalışma, Tokat ilindeki arıcılık işletmelerinin genel yapısını incelemek ve bakım ile besleme uygulamalarının bal verimine etkilerini değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma, Tokat ilinde Tarım ve Orman Bakanlığı Arıcılık Kayıt Sistemine kayıtlı 804 arıcılık işletmesinden rastgele seçilen 268 arı yetiştiricisiyle yapılan anketler yoluyla yürütülmüştür. Anket sonuçları, demografik bilgiler, arı besleme alışkanlıkları, karşılaşılan sorunlar ve bal üretim verimliliği üzerine odaklanarak analiz edilmiştir. Sonuçlara göre, arıcıların büyük çoğunluğunun (%76.9) lise ve üzeri eğitim düzeyine sahip olduğu, arıcılığın genellikle ek gelir kaynağı olarak görüldüğü belirlenmiştir. Kovan başı bal verimi ortalama 14.4 kg olarak tespit edilmiş olup, Türkiye ortalamasının (10.6 kg) üzerindedir. Ancak, bal verimi üzerinde arıcının yaşı, deneyimi veya besleme faktörlerinin istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi bulunamamıştır. (p>0.05) Çalışma, arıcıların büyük kısmının (%63.4) balı perakende olarak sattığını, polen ve propolis gibi ürünlerin de pazarlama faaliyetlerinde önemli olduğunu göstermiştir. Çalışmada arıcılar, en önemli maliyet kalemini besleme maliyetleri (%79.2) olarak belirtmişlerdir. Ayrıca arıcılar, en önemli sorunlarını, arı hastalıkları, iklim değişikliği ve arı yağmacılığı olarak sıralamıştır. Sonuç olarak, Tokat’taki arıcılık faaliyetlerinin verimliliğini artırmak için bakım ve besleme stratejilerinin iyileştirilmesi, bölgeye özgü floraların korunması ve arıcılık eğitiminin yaygınlaştırılması önerilebilir.

Keywords

Arıcılık , arı besleme , anket , Tokat , Bal

Ethical Statement

Bu çalışma Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Bilimler Araştırmaları Etik Kurulunun 07.05.2024 tarih ve 01-48 sayılı izni ile yürütülmüştür.

Supporting Institution

Çalışmamızda herhangi bir kurum kuruluştan destek alınmamıştır.

Thanks

Çalışmanın yürütülmesinde katkılarından dolayı Tokat Tarım ve Orman İl Müdürlüğüne ve Tokat Arı Yetiştiricileri Birliğine teşekkür ederiz.

A Research on the Determination of General Structure, Care and Feeding Factors of Tokat Province Beekeeping Enterprises

Abstract

This study was conducted to examine the general structure of beekeeping enterprises in Tokat province and to evaluate the effects of maintenance and feeding practices on honey yield. The study was conducted through surveys conducted with 268 beekeepers randomly selected from 804 beekeeping enterprises registered in the Beekeeping Registration System of the Ministry of Agriculture and Forestry in Tokat province. The survey results were analyzed by focusing on demographic information, bee feeding habits, encountered problems and honey production efficiency. According to the results, it was determined that the majority of beekeepers (76.9%) had a high school or higher education level and beekeeping was generally seen as an additional source of income. The average honey yield per hive was determined as 14.4 kg, which is above the Turkish average (10.6 kg). However, no statistically significant effect of the beekeeper's age, experience or feeding factors on honey yield was found (p>0.05). The study showed that the majority of beekeepers (63.4%) sold honey in retail and that products such as pollen and propolis were also important in marketing activities.In the study, beekeepers stated that the most important cost item was feeding costs (79.2%). In addition, beekeepers listed their most important problems as bee diseases, climate change and bee plundering. As a result, it can be suggested that maintenance and feeding strategies should be improved, flora specific to the region should be protected and beekeeping education should be expanded in order to increase the efficiency of beekeeping activities in Tokat.

Keywords

Beekeeping , bee feeding , survey , Tokat , Honey

References

• AKS (2024). Arıcılık Kayıt Sistemi Verileri. Erişim Tarihi: 3 Mayıs 2024. Erişim Adresi: https://hbsapp.tarbil.gov.tr/Default.aspx.
• Aksoy A, Özbek E, Özdemir FN (2022). Türkiye'de gezginci arıcılık sektörüne ekonomik bir bakış. Turk J Agric Nat Sci, 9 (4), 1051-1061.
• Alkaya M, Candemir S (2025). Erzincan İli Kemaliye İlçesinde Arıcılık Faaliyetlerinin Mevcut Durumu ve Ekonomik Analizi. Türk Tarım Gıda Bilim Teknol Derg, 13 (1), 134-141.
• Cilavdaroğlu E, Gündüz Z (2023). Yozgat ili arıcılık yapısının ve arıcılık faaliyetlerinin belirlenmesi. Anatolian J Agric Sci, 38 (1), 145-162.
• Çukur F, Kızılaslan N, Kızılaslan H (2019). Honey production and marketing in Tokat province. 3rd International Conference on Food and Agricultural Economics.
• Donkersley P, Rhodes G, Pickup et al. (2014). Honeybee nutrition is linked to landscape composition. Ecol Evol, 4 (21), 4195-4206.
• FAO (2023). Hayvancılık İstatistikleri. Erişim tarihi: 11 Mart 2025. Erişim Adresi: https://www.fao.org/faostat/en/#data.
• Güler A (2017). Bal arısı (Apis mellifera L.) yetiştiriciliği hastalıkları ve ürünleri. Basım. Azim Matbaacılık. Ankara, 419 s.
• İnci H, Karakaya E, Topluk O (2022). Bingöl ili arıcılık işletmelerinin yapısal özellikleri. Turk J Agric Nat Sci, 9 (4), 996-1013.
• Israel GD (1992). Determining sample size. Fact Sheet PEOD-6, University of Florida. Florida, US.
• Karacaoğlu M, Gençer HV, Koç AU (2003). Ege Bölgesi koşullarında ek beslemenin bal arısı (Apis mellifera L.) kolonilerinin yavru üretimi ve bal verimi üzerine etkileri. Hayv Üret, 44 (2).
• Kuvancı A, Yılmaz F, Öztürk SH, Konak F, Buldağ M (2017). Doğu Karadeniz bölgesi arıcılığına genel bakış. Bee Stud, 9(2), 47-55.
• Martinello M, Mutinelli F (2021). Antioxidant activity in bee products: A review. Antioxidants, 10 (1), 71.
• Örük G, Yılmaz A, Kara MA, Mıkaıl N, Erkan C (2022). Bal Üretiminin Brüt Kâr Analizi: Siirt İli Örneği. Hayv Üret, 63 (2), 136-142.
• Paray BA, Kumari I, Hajam et al. (2021). Honeybee nutrition and pollen substitutes: A review. Saudi J Biol Sci, 28 (1), 1167-1176.
• Pocol CB, Šedík P, Brumă IS, Amuza A, Chirsanova A (2021). Organic beekeeping practices in Romania: Status and perspectives towards a sustainable development. Agriculture, 11 (4), 281.
• Qiao J, Kong L, Dong J, Zhou Z, Zhang H (2020). Characteristic components and authenticity evaluation of rape, acacia, and linden honey. J Agric. Food Chem, 68 (36), 9776-9788.
• Seeley TD (1989). The honey bee colony as a superorganism. Am Sci, 77 (6), 546–553.
• Semerci A, Topal AY (2023). Çanakkale ili arıcılık işletmelerinin sosyo-ekonomik analizi. Turk J Agric Nat Sci, 10 (2), 380-397.
• Seven İSPT, Seven PT (2006). Elâzığ arıcılık işletmelerinde kolonilerin ek beslenme şekillerinin tespiti. FÜ Sağlık Bil Derg, 20 (3), 211-216.
• Tabachnick BG, Fidell LS, Ullman JB (2013). Using multivariate statistics. 6th ed., Pearson, Boston, MA, pp. 497-516.
• TUİK (2023) Türkiye İstatistik Kurumu İstatistiklerle Yaşlılar, 2023 Erişim Tarihi: 11 Mart 2025 Erişim Adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2023-53710.
• TUİK (2024). Türkiye İstatistik Kurumu. Hayvansal Üretim İstatistikleri, 2024 Erişim Tarihi: 11 Mart 2025. Erişim Adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hayvansal-Uretim-Istatistikleri-2024-53935.
• Tsuruda JM, Chakrabarti P, Sagili RR (2021). Honey bee nutrition. Vet Clin Am Food Anim Pract, 37 (3), 505-519.
• Ural A, Kılıç İ (2013). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi. 4. Baskı. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Varalan A, Çevrimli MB (2023). Kars İlinde Arıcılık İşletmelerinin Sosyo-Ekonomik Yapısı Üzerine Bir Araştırma. Dicle Üniv Vet Fak Derg, 16 (2), 102-107.
• Yıldız AK, Ayyıldız M, Ayyıldız B, Arslan S (2022). Yozgat ili arıcılık işletmelerinin teknik ve sosyo-ekonomik durumunun incelenmesi. Turk J Agric Food Sci Technol, 10 (5), 846-855.