Yoğun Bakım Ünitelerinin Yatak Kullanım Etkinliğinin Pabon Lasso Modeli ile Analizi

Year 2025, Volume: 59 Issue: 4, 943 - 954, 08.10.2025

Ferda Işıkçelik , Derya Engin

https://doi.org/10.51551/verimlilik.1657712

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de bir üniversite hastanesinin yoğun bakım ünitelerinin 2015-2024 yılları arasındaki etkinliğini değerlendirmektir.
Yöntem: Bu çalışmada, Türkiye'deki bir kamu üniversitesi hastanesinin anestezi, acil, çocuk, genel cerrahi, dahiliye, kardiyoloji, nöroloji, nöroşirürji, yenidoğan ve kalp damar cerrahisi yoğun bakım ünitelerinin verimliliği değerlendirilmiştir. Yoğun bakım ünitelerinin 2015-2024 dönemi etkinliği, Pabon Lasso Modeli kullanılarak analiz edilmiştir. Değerlendirme yatak devir hızı, yatak doluluk oranı ve ortalama kalış günü göstergeleri ile yapılmıştır.
Bulgular: Araştırmada yıllar itibariyle verimli bölgede en fazla acil ve kardiyoloji yoğun bakım ünitelerinin bulunduğu saptanmıştır. Kardiyoloji ünitesinin yatak doluluk oranı zamanla düşerek ikinci bölgeye geçmiştir. Acil yoğun bakım ünitesinin yatak doluluk oranı zamanla gelişerek etkin bölgeye geçmiştir. Bununla birlikte, kardiyovasküler cerrahi ünitesinin tüm yıllarda verimsiz bölgede bulunduğu belirlenmiştir.
Özgünlük: Araştırma, bir üniversite hastanesinin yoğun bakım ünitelerinin on yıllık etkinliği Pabon Lasso modeli ile değerlendirmiştir. Literatürde bu kapsamda bir araştırmaya rastlanmamış olması çalışmanın özgün değerini ifade eder.

Keywords

Etkinlik , Hastane , Yoğun Bakım , Performans , Verimlilik

Analysis of Bed Utilization Efficiency of Intensive Care Units with Pabon Lasso Model

Abstract

Purpose: This study aimed to evaluate the efficiency of intensive care units in a public university hospital in Türkiye from 2015 to 2024.
Methodology: In this study, the efficiency of the anesthesia, emergency, paediatric, general surgery, ınternal medicine, cardiology, neurology, neurosurgery, neonatal and cardiovascular surgery intensive care units of a public university hospital in Türkiye was evaluated. The efficiency of ICUs for the period 2015-2024 was analyzed using the Pabon Lasso Model. The assessment was conducted using the following indicators: bed turnover rate, bed occupancy rate, and average length of stay.
Findings: The study determined that the highest number of emergency and cardiology intensive care units were found in the efficient region over the years. The bed occupancy rate of the cardiology unit decreased over time and moved to the second region. The bed occupancy rate of the emergency intensive care unit improved over time and moved to the efficient region. However, the cardiovascular surgery unit was found to be in the inefficient region in all years.
Originality: The study evaluated the ten-year effectiveness of a university hospital's intensive care units using the Pabon Lasso model. The fact that no research in this context exists in the literature expresses the study's originality.

Keywords

Efficiency , Hospital , Intensive Care , Performance , Productivity

References

• Aloh, H.E., Onwujekwe, O.E., Aloh, O.G. and Nweke, C.J. (2020). “Is Bed Turnover Rate a Good Metric for Hospital Scale Efficiency? A Measure of Resource Utilization Rate for Hospitals in Southeast Nigeria”, Cost Effectiveness and Resource Allocation, 18, 1-8. https://doi.org/10.1186/s12962-020-00216-w
• Bauman, K. and Hyzy, R. (2012). “ICU 2020: Five İnterventions to Revolutionize Quality of Care in the ICU”, Journal of Intensive Care Medicine, 29(1), 13-21. https://doi.org/10.1177/0885066611434399
• Boz, C., Yılmaz, F. and Şenel, İ.K. (2018). “Türkiye Kamu Hastane Birliklerinin Yatak Kullanım Performansı Üzerinde Etkili Olan Faktörler”, Ombudsman Akademik, 5(9), 203-221.
• Costa, R., Baptista, J., Freitas, R. And Martins, P. (2019). “Hospital-acquired Pneumonia in a Multipurpose İntensive Care Unit: One-Year Prospective Study”, Acta Médica Portuguesa, 32(12), 746-753. https://doi.org/10.20344/amp.11607
• Cuadrado, D., Valls, A. and Riaño, D. (2023). “Predicting Intensive Care Unit Patients’ Discharge Date with a Hybrid Machine Learning Model That Combines Length of Stay and Days to Discharge”, Mathematics, 11(23), 4773. https://doi.org/10.3390/math11234773
• Çalışkan, Z. (2016). “Kamu Hastane Birlikleri Performansının Pabón Lasso Modeli ile Analizi”, Sosyal Güvence Dergisi, 5(10), 1-24.
• Çırak, M., Şenel, İ.K. and Boz, C. (2024). “Sağlık Bölgelerinin Makine Öğrenmesi ve Pabon Lasso Modeli ile Karşılaştırmalı Kapasite Kullanım Analizi”, Social Scıences Studıes Journal, 9(112), 7207-7212. https://doi.org/10.29228/sssj.70322
• Dedecan, M. and Torun, N. (2023). “Yoğun Bakım Ünitelerinin Etkinliklerinin Değerlendirilmesi: Bir Üniversite Hastanesi Örneği”, Verimlilik Dergisi, 57(1), 103-120. https://doi.org/10.51551/verimlilik.1137264
• Duke, G., Barker, A., Knott, C. And Santamaria, J. (2014). “Outcomes of Older People Receiving İntensive Care in Victoria”, The Medical Journal of Australia, 200(6), 323-326. https://doi.org/10.5694/mja13.10132
• Ely, E. (2004). “Delirium as a Predictor of Mortality in Mechanically Ventilated Patients in the İntensive Care Unit”, Jama, 291(14), 1753. https://doi.org/10.1001/jama.291.14.1753
• Esen, H. (2023). “Dahili ve Cerrahi Kliniklerin Yatak Kullanım Performansının Pabon Lasso Modeli ile Değerlendirilmesi”, Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 9(2), 227-239.
• Esen, H. and Yiğit, V. (2021). “Yoğun Bakım Yatak Kullanım Verimliliğinin Pabon Lasso Modeli ile Değerlendirilmesi”, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 1138-1150. https://doi.org/10.33206/mjss.661570
• Esen, H. and Yiğit, V. (2022). “Kamu Hastanelerinde Performans Değerlendirmesi: Veri Zarflama Analitik Hiyerarşi Prosesi (VZAHP) ve Pabon Lasso Modeli (PLM) Uygulaması”, Verimlilik Dergisi, (2), 231-250. https://doi.org/10.51551/verimlilik.897138
• Göktaş, T. A. and Yalçın Balçık, P. (2024). “Yoğun Bakım Ünitelerinin Etkinliklerinin Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Analizi ile Değerlendirmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 15(42), 692-710.
• Işıkçelik, F. and Ağırbaş, İ. (2023). “Genel Hastanelerin Yatak Kullanım Performansının Pabon Lasso Yöntemiyle Değerlendirilmesi”, Journal of Mehmet Akif Ersoy University Economics and Administrative Sciences Faculty, 10(1), 277-294. https://doi.org/10.30798/makuiibf.1097416
• Kim, S., Chan, C., Olivares, M. and Escobar, G. (2015). “ICU admission Control: An Empirical Study of Capacity Allocation and its Implication for Patient Outcomes”, Management Science, 61(1), 19-38. https://doi.org/10.1287/mnsc.2014.2057
• Konca, M., İlgün, G. and Yetim, B. (2022). “İkinci Basamak Kamu Hastanelerinin Kaynak Kullanım Verimliliğinin Pabon Lasso Modeli İle Değerlendirilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(1), 421-433. https://doi.org/10.16953/deusosbil.976923
• Köse, A. (2024). “Hastane Yatak Kullanım Etkinliğinin Değerlendirilmesi: Avrupa Birliği Ülkeleri Örneği”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (80), 31-48. https://doi.org/10.51290/dpusbe.1388556
• Lasso, H.P. (1986). “Evaluating Hospital Performance Through Simultaneous Application of Several Indicators”, Bulletin of the Pan American Health Organization, 20(4), 341-357.
• Leblebici, Y., Çerçi, S., Bülbül, A., Uslu, H.S., Al, E.S. and Selamaz, M. (2019). “Yenidoğan Yoğun Bakım Kliniğinde Hizmet Süreçlerinin Değerlendirilmesi: Pabon Lasso Metodu”, 7. Çocuk Dostları Kongresi, 7-9 Mart 2019, İstanbul.
• Mahmoodpour-Azari, M., Hajizadeh, M., Kazemi-Karyani, A., Haidari, A. and Rezaei, S. (2022). “COVID-19 Pandemic and Hospital Efficiency in Iran: Insight from an İnterrupted Time Series Analysis and Pabon Lasso Model”, Journal of Lifestyle Medicine, 12(3), 178. https://doi.org/10.15280/jlm.2022.12.3.178
• Malekzadeh, R., Tavana, M., Abedi, G., Ziapour, A. and Abedini, E. (2023). “Comparing the Efficiency of Hospitals in Northern Iran Before and After the Covid-19 Pandemic Using the Pabon Lasso Model”, Africa Journal of Nursing & Midwifery, 25(2).
• Medarević, A. (2022). “Performance Evaluation of General Public Hospitals in Territories of the Former Yugoslavia: An Ecological Study Using the Pabon Lasso Model”, The International Journal of Health Planning and Management, 37(4), 2106-2121. https://doi.org/10.1002/hpm.3453
• Ministry of Health (2011). Yataklı Sağlık Tesislerinde Yoğun Bakım Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ. Resmî Gazete, 20 Temmuz 2011, Sayı: 28000.
• Ministry of Health (2023). Sağlık İstatistikleri Yıllığı, 2023, Ankara. OECD (2025). “OECD Data Explorer”. https://data-explorer.oecd.org/?fs[0]=Topic%2C0%7CHealth%23HEA%23&pg=0&fc=Topic&bp=true&snb=84 (Erişim Tarihi: 10.03.2025).
• Qodoosinejad, J., Daemi, A., Saadati, M. and Yaghoubi, R. (2017). “Evaluation of the Efficiency of Tabriz Hospitals; Using the Pabon Lasso Model in a 5-Year Period”, Evidence Based Health Policy, Management and Economics, 1(3), 151-157.
• Roshani, M., Ghorbani Kalkhajeh, S. and Raadabadi, M. (2022). “Low Efficiency in a Five-Year Hospital Performance Assessment According to Pabon Lasso Model: State-affiliated Hospitals of Abadan”, Hospital Topics, 100(1), 8-15. https://doi.org/10.1080/00185868.2021.1901065
• Samsudin, M.F., Lim, Y.C., Rochmah, T.N. and Dahlui, M. (2024). “Assessing the Performance of Non-Specialised Private Hospitals in Malaysia-an Upper-Middle-İncome Medical Tourism Destination Country Using the Pabón-Lasso Model”, BMC Health Services Research, 24(1), 1414. https://doi.org/10.1186/s12913-024-11768-5
• Shaqura, I.I., Gholami, M. and Akbari Sari, A. (2021). “Assessment of Public Hospitals Performance in Gaza Governorates Using the Pabón Lasso Model”, The International Journal of Health Planning and Management, 36(4), 1223-1235. https://doi.org/10.1002/hpm.3159
• Taşkaya, S. (2019). “Sağlık Bakanlığı ve Üniversite Ortak Hastanelerinin Verimliliğinin Pabon Lasso Modeli ile Değerlendirilmesi”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 22(3), 559-576.
• Taşkaya, S. (2020). “Türkiye’deki Eğitim ve Araştırma Hastanelerinin Verimliliğinin Pabon Lasso ve Veri Zarflama Analizleri ile Belirlenmesi”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 23(2), 247-260.
• Tripathi, C.B., Kumar, R., Sharma, R.C. and Agarwal, R. (2016). “Assessment of Performance of Services in a Tertiary Care Neuropsychiatric Institute Using Pabon Lasso Model”, Asian Journal of Medical Sciences, 7(6), 69-74.
• Yıldız, M.S. (2017). “Türkiye’de 2002-2015 Yılları Arasında Hastane Yatak Kullanımının Değerlendirilmesi: Pabon Lasso Metodu Uygulaması”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 20(3), 347-356.
• Yılmaz, S. (2022). “Bir Kamu Hastanesinin Yatak Kullanım Verimliliğinin Pabon Lasso Modeli ile Ölçümü”, Nicel Bilimler Dergisi, 4(2), 141-160. https://doi.org/10.51541/nicel.1152557
• Yiğit, A. (2019). “Analysis of Bed Use Performance of Pediatrics Clinics in Turkey”, J Contemp Med, 9(4), 354-358. https://doi.org/10.16899/jcm.612561
• Yiğit, V. (2017). “Hastanelerde Yatak Kullanım Etkinliğinin Pabón Lasso Modeli ile Analizi”, USAYSAD, 3(1), 164-174.
• Yiğit, V. and Esen, H. (2017). “Pabon Lasso Modeli ve Veri Zarflama Analizi ile Hastanelerde Performans Ölçümü”, SDÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(2), 26-32. https://doi.org/10.22312/sdusbed.303864