Evaluation of the Effect of Inflation Accounting on Business Performance with An Improved Entropy-Based Gray Relational Analysis Method: An Application on Basic Metal Industry Sector

Year 2025, Volume: 59 Issue: 4, 871 - 892, 08.10.2025

Feyzi Yaşar

https://doi.org/10.51551/verimlilik.1720437

Abstract

Purpose: The study aims to comparatively analyse the effects of the reintroduction of inflation accounting in Türkiye on the financial performance of companies operating in the main metal industry sector on the BIST.
Methodology: In the study, Improved Entropy and Grey Relational Analysis (GRA) methods were applied together for performance evaluation. In the first stage, the weights of the financial ratios were determined by Improved Entropy, and then the pre- and post-inflation performances of the firms were compared using GRA. In the second stage, the validity of the GRA scores was examined by comparing them with the annual stock returns of the firms, and the consistency between market reactions and technical analysis results was evaluated.
Findings: The results of the analysis show that there are significant changes in firm rankings after inflation adjustment, with some firms' performance increasing and some firms' performance decreasing. There is a weak and statistically insignificant relationship between stock returns and TIA scores. On the other hand, there is a consistent relationship between the scores of the pre- and post-inflation periods.
Originality: In the literature, no comprehensive study has been found that addresses inflation accounting in an integrated manner with the Improved Entropy and GRA methods and compares the results with stock returns. In this respect, the study makes an original contribution to the literature with its methodological difference and depth of analysis.

Keywords

Gray Relational Analysis , Enhanced Entropy , Inflation Accounting , Firm Performance

Geliştirilmiş Entropi Temelli Gri İlişkisel Analiz Yöntemi İle Enflasyon Muhasebesi Uygulamasının İşletme Performansına Etkisinin Değerlendirilmesi: Ana Metal Sanayi Sektörü Üzerine Bir Uygulama

Abstract

Amaç: Çalışmada, Türkiye’de yeniden yürürlüğe giren enflasyon muhasebesi uygulamasının, BİST ana metal sanayi sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin finansal performansları üzerindeki etkilerinin karşılaştırmalı olarak analiz edilmesi amaçlanmıştır.
Yöntem:
Çalışmada performans değerlendirmesi için Geliştirilmiş Entropi ve Gri İlişkisel Analiz (GİA) yöntemleri birlikte uygulanmıştır. İlk aşamada, finansal oranların ağırlıkları Geliştirilmiş Entropi ile belirlenmiş, ardından GİA ile firmaların enflasyon öncesi ve sonrası performansları karşılaştırılmıştır. İkinci aşamada, GİA skorlarının geçerliliği, firmaların yıllık hisse senedi getirileriyle karşılaştırılarak piyasa tepkileri ile teknik analiz sonuçlarının uyumu incelenmiştir.
Bulgular: Analiz sonuçları, enflasyon düzeltmesi sonrası firma sıralamalarında anlamlı değişimler yaşandığını, bazı firmaların performansında yükselme, bazı firmaların performanslarında ise düşüş görülmüştür. Hisse getirileri ile GİA skorları arasında ise zayıf ve istatistiksel olarak anlamsız bir ilişki belirlenmiştir. Buna karşılık, enflasyon öncesi ve sonrası dönem skorları arasında tutarlı bir ilişki gözlemlenmiştir.
Özgünlük: Literatürde enflasyon muhasebesini Geliştirilmiş Entropi ve GİA yöntemleriyle bütüncül biçimde ele anılarak sonuçları hisse senedi getirileriyle karşılaştıran kapsamlı bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu yönüyle araştırma, yöntemsel farklılığı ve analiz derinliğiyle literatüre özgün bir katkı sunmaktadır.

Keywords

Gri İlişkisel Analiz , Geliştirilmiş Entropi , Enflasyon Muhasebesi , İşletme Performansı

References

• Akdoğan, N. ve Tenker, N. (2001). “Finansal Tablolar ve Analizi”, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Akgüç, Ö. (2011). “Finansal Yönetim”, Avcıol Basım Yayın, İstanbul.
• Akyüz, K.C. (2021). “Orman Ürünleri Sanayi Sektöründe Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Performans Değerlendirme”, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 22(2), 300-305. https://doi.org/10.17474/artvinofd.992174
• Akyüz, K.C., Akyüz, İ., Yıldırım, İ. ve Ersen, N. (2019). “Borsa İstanbul’da Basım-Yayın Sanayi Grubunda Yer Alan Şirketlerin Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemi ile Değerlendirilmesi”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 23(1), 141-152.
• Alataş, A. (2025). “Enflasyon Muhasebesinin Firma Etkinliği Üzerine Etkisi: BİST 100 İmalat Sektörü Üzerine Bir Uygulama”, Verimlilik Dergisi, 59(2), 397-416. https://doi.org/10.51551/verimlilik.1608736
• Altan, M. ve Candoğan, M.A. (2014). “Bankalarının Finansal Performanslarının Değerlendirilmesinde Geleneksel ve Gri İlişki Analizi: Katılım Bankalarında Karşılaştırmalı Bir Uygulama”, Sosyoekonomik Araştırmalar Dergisi, 14(27), 47-64.
• Arslan, E. (2022). “BIST Kayseri Endeksinde (XSKAY) Yer Alan İşletmelerin Finansal Performanslarının Entropi ve Gri İlişki Analizi (GİA) Yöntemleriyle Değerlendirilmesi”, Turizm Ekonomi ve İşletme Araştırmaları Dergisi, 4(2), 117-132.
• Ayçin, E. (2019a). “BIST Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları Endeksinde (XYORT) Yer Alan İşletmelerin Finansal Performanslarının Entropi ve Gri İlişkisel Analiz Bütünleşik Yaklaşımı ile Değerlendirilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(2), 595-622. https://doi.org/10.24988/deuiibf.2018332799
• Ayçin, E. (2019b). “Çok Kriterli Karar Verme: Bilgisayar Uygulamalı Çözümler”, Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Ayçin, E. ve Güçlü, P. (2020). “BIST Ticaret Endeksinde Yer Alan İşletmelerin Finansal Performanslarının Entropi ve MAIRCA Yöntemleri ile Değerlendirilmesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 85, 287-312. https://doi.org/10.25095/mufad.673739
• Ayırçay, Y., Özçalıcı, M. ve Bolat, İ. (2017). “Katılım Bankalarının Performanslarının AHP ve GİA Tekniklerinden Oluşan Bütünleşik Bir Sistem ile Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği”, Pamukkale Journal of Eurasian Socioeconomic Studies (PJESS), 4(2), 54-69. https://doi.org/10.5505/pjess.2017.29290
• Başdeğirmen, A. ve Işıldak, B. (2018). “Ulaştırma Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmelerin Performanslarının Gri İlişkisel Analiz ile Değerlendirilmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(2), 563-577.
• Başdeğirmen, A. ve Tunca, M.Z. (2017). “Lojistik Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz ile Değerlendirilmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 327-340.
• Blessing, H. ve Sakougovui, G. (2023). “Impact of Liquidity and Solvency Ratios on Financial Performance: A Comprehensive Analysis”, Indonesia Auditing Research Journal, 12(3), 102-115. https://journals.iarn.or.id/index.php/ARJ/index
• Candan, G. (2019). “Lojistik Performans Değerlendirmesi için Bulanık AHP ve Gri İlişkisel Analiz Yöntemleri ile Bütünleşik Bir Yaklaşım”, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(5), 277-286. https://doi.org/10.18506/anemon.481113
• Chen, C.H. (2020). “A Novel Multi-Criteria Decision-Making Model for Building Material Supplier Selection Based on Entropy-AHP Weighted TOPSIS”, Entropy, 22(2), 233. https://doi.org/10.3390/e22020233
• Çatı, K., Eş, A. ve Özevin, O. (2017). “Futbol Takımlarının Finansal ve Sportif Etkinliklerinin Entropi ve TOPSIS Yöntemiyle Analiz Edilmesi: Avrupa’nın 5 Büyük Ligi ve Süper Lig Üzerine Bir Uygulama”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(1), 199-222.
• Doğan, M. (2013). “Measuring Bank Performance with Gray Relational Analysis: The Case of Turkey”, Ege Akademik Bakış, 13(2), 215-225.
• Ecemiş, O., Akçan, F. ve Abakay, U. (2021). “Analysis of the Performance of Football Teams via the Entropy-Gray Relational Analysis Method: Turkish Super League Model”, SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 19(3), 51-59. https://doi.org/10.33689/spormetre.854446
• Ecer, F. ve Boyukaslan, A. (2014). “Measuring Performances of Football Clubs Using Financial Ratios: The Gray Relational Analysis Approach”, American Journal of Economics, 4(1), 62-71. https://doi.org/10.5923/j.economics.20140401.06
• Ecer, F. ve Günay, F. (2014). “Borsa İstanbul’da İşlem Gören Turizm Şirketlerinin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Ölçülmesi”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25(1), 35-48. https://doi.org/10.17123/atad.25iss195016
• Ersoy, N. (2020). “Finansal Performansın Gri İlişkisel Analiz Yöntemi ile Değerlendirilmesi: Borsa İstanbul Ulaştırma Endeksi’ndeki Şirketler Üzerine Bir Araştırma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (86), 223-246. https://doi.org/10.25095/mufad.710372
• Guoliang, L. ve Qiang, F. (2007). “Grey Relational Analysis Model Based on Weighted Entropy and Its Application”, 2007 International Conference on Wireless Communications, Networking and Mobile Computing, Shanghai, China, 5500–5503. https://doi.org/10.1109/WICOM.2007.1347
• Gül, Y. (2021). “Entropiye Dayalı TOPSIS Yöntemi ile Bankaların Performans Değerlendirmesi”, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 1–26.
• Güleç, Ö.F., ve Özkan, A. (2018). “Gri İlişkisel Analiz Yöntemi ile Finansal Performansın Değerlendirilmesi: BIST Çimento Şirketleri Üzerine Bir Araştırma”, Muhasebe ve Denetime Bakış, (54), 77–96.
• Hasanzadeh, R., Mojaver, P., Azdast, T., Khalilarya, S., Chitsaz, A., ve Rosen, M.A. (2023). “Decision Analysis for Plastic Waste Gasification Considering Energy, Exergy and Environmental Criteria Using TOPSIS and Grey Relational Analysis”, Process Safety and Environmental Protection, 174, 414-423. https://doi.org/10.1016/j.psep.2023.01.036
• Haseki, M.İ. ve Avşar, İ. İ. (2023). “Avrupa Birliği ve Seçili Ülkelerinin Teknoloji Üretim Odaklı Verilerinin Entropi ve Gri İlişkiler Analiz Modelleriyle İncelenmesi”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi (Uluslararası IJEAS), 2023(39), 1–20. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ulikidince
• Huang, Y.-P. ve Chu, H.-C. (1999). “Simplifying Fuzzy Modeling by Both Gray Relational Analysis and Data Transformation Methods”, Fuzzy Sets and Systems, 104(2), 183–197. https://doi.org/10.1016/S0165-0114(98)00247-5
• Jihadi, M., Vilantika, E., Hashemi, S.M., Arifin, Z., Bachtiar, Y. ve Sholichah, F. (2021). “The Effect of Liquidity, Leverage, and Profitability on Firm Value: Empirical Evidence from Indonesia”, Journal of Asian Finance, Economics and Business, 8(3), 423–431. https://doi.org/10.13106/jafeb.2021.vol8.no3.0423
• Kaplan, H.E. (2021). “Evaluating Financial Performances of Conventional and Participation Banking in Turkey within the Scope of Grey Relational Analysis: A Comparative Literature Review”, Pearson Journal of Social Sciences and Humanities, (10), 1–14. http://dx.doi.org/10.46872/pj.176
• Karaatlı, M. (2016). “Entropi-Gri İlişkisel Analiz Yöntemleri ile Bütünleşik Bir Yaklaşım: Turizm Sektöründe Uygulama”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 63–77. Karadağ Erdemir, Ö. ve Kırkağaç, M. (2022). “A Comparative Study on Performance of Insurance Companies with Grey Relational Analysis and Analytic Hierarchy Process”, Alanya Akademik Bakış, 6(3), 2627–2645. https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.1070741
• Karkacier, O. ve Yazgan, A.E. (2017). “Turizm Sektöründe Gri İlişkisel Analiz (GİA) Yöntemiyle Finansal Performans Değerlemesi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (37), 154–162.
• Lalithchandra, B.N. ve Rajendhiran, N. (2021). “Liquidity Ratio: An Important Financial Metrics”, Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 12(2), 1113–1114.
• Li, X. ve Guo, J. (2022). “Evaluation of the Competitiveness of Express Enterprises Based on Gray Relational Analysis and Entropy Weight”, Ind. Eng. Innov. Manag., 5, 19–27.
• Liu, H., Dong, Y. ve Wang, F. (2020). “Gas Outburst Prediction Model Using Improved Entropy Weight Grey Correlation Analysis and IPSO-LSSVM”, Mathematical Problems in Engineering, 1-10. https://doi.org/10.1155/2020/8863425
• Meydan, C., Yıldırım, B.F. ve Senger, Ö. (2016). “BIST’te İşlem Gören Gıda İşletmelerinin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemi Kullanılarak Değerlendirilmesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (69), 147–171.
• Özaydın, G. ve Kayahan Karakul, A. (2021). “Entropi Tabanlı MAUT, SAW ve EDAS Yöntemleri ile Finansal Performans Değerlendirmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), 13–29.
• Özdaoğlu, A., Gümüş, Y., Özdaoğlu, G. ve Gümüş, G.K. (2017). “Evaluating Financial Performance with Grey Relational Analysis: An Application of Manufacturing Companies Listed on Borsa İstanbul”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (73), 95–108.
• Peker, İ. ve Baki, B. (2011). “Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Türk Sigortacılık Sektöründe Performans Ölçümü”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 4(7), 1-18.
• Sakarya, Ş. ve Budak, M.Y. (2022). “Covid-19 Pandemisi Sürecinde BİST Perakende Ticaret Sektöründe Faaliyet Gösteren Şirketlerin Finansal Performanslarının Geliştirilmiş Entropi Temelli TOPSIS Yöntemi ile Belirlenmesi”, Uluslararası Muhasebe ve Finans Araştırmaları Dergisi, 4(1), 17-39.
• Sakarya, Ş. ve Aksu, M. (2020). “Ulaşım Sektöründeki İşletmelerin Finansal Performanslarının Geliştirilmiş Entropi Temelli TOPSIS Yöntemi ile Değerlendirilmesi”, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 7(1), 21-40. https://doi.org/10.17541/optimum.529858
• Setiawansyah, S. (2024). “Penerapan Metode Entropy dan Grey Relational Analysis Dalam Evaluasi Kinerja Karyawan”, Journal of Data Science and Information System (DIMIS), 2(1), 29-39. https://doi.org/10.58602/dimis.v2i1.100
• Söylemez, Y. (2020). “Finansal Performans Değerlendirmesinde TOPSIS ve Gri İlişkisel Analiz Yöntemlerinin Karşılaştırılması”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 18(3), 61-79. https://doi.org/10.11611/yead.771575
• Susellawati, S., Sari, D.P., Nabella, S.D. ve Fadilah, A.H. (2022). “The Effect of Profitability, Liquidity, Leverage, and Activity Ratios on Dividend Policy in Manufacturing Companies in the Food and Beverage Industry Sector Listed on the Indonesia Stock Exchange in the 2016–2020 Period”, Jurnal Mantik, 6(2), 1365-1375.
• Suvvari, A., Durai, R.S. ve Goyari, P. (2019). “Financial Performance Assessment Using Grey Relational Analysis (GRA): An Application to Life İnsurance Companies in India”, Grey Systems: Theory and Application, 9(4), 502-516. https://doi.org/10.1108/GS-05-2019-0010
• Tayyar, N., Akcanlı, F., Genç, E. ve Erem, İ. (2014). “BİST’e Kayıtlı Bilişim ve Teknoloji Alanında Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Performanslarının Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ve Gri İlişkisel Analiz (GİA) Yöntemiyle Değerlendirilmesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (61), 115–130.
• Umut, M. (2023). “Measuring the Performance of Private Pension Companies in Türkiye by Gray Relational Analysis Method”, Journal of Risk and Financial Management, 16(9), 396. https://doi.org/10.3390/jrfm16090396
• Yan, X., Luo, M. ve Zhong, C. (2023). “Evaluation of Rural Tourism Development Level Based on Entropy-Weighted Grey Correlation Analysis: The Case of Jiangxi Province”, Grey Systems: Theory and Application, 13(4), 677–700. https://doi.org/10.1108/GS-03-2023-0019
• Yavuz, S. (2025). “Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) Yöntemleri ve Temel Bileşenler Analizi (TBA) Yöntemi Kullanılarak Ülkelerin Yaşam Kalitesi Bakımından Değerlendirilmesi”, Özgür Publications. https://doi.org/10.58830/ozgur.pub716
• Yıldırım, M., Bal, K. ve Doğan, M. (2021). “GRİ İlişkisel Analiz Yöntemi ile Finansal Performans Analizi: BİST’te İşlem Gören Demir Çelik Şirketleri Üzerinde Bir Uygulama”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 23(1), 122–143. https://doi.org/10.31460/mbdd.788840
• Yıldız Kaya, P. ve Öztel, A. (2018). “Kurumsal Sürdürülebilirlik Performansının Gri İlişkisel Analiz Yöntemi ile Değerlendirilmesi: Otokar Örneği”, USOBED Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2(2), 98–130.
• Zhang, H., Gu, C.J., Gu, L.W. ve Zhang, Y. (2011). “The Evaluation of Tourism Destination Competitiveness by TOPSIS ve Information Entropy – A Case in the Yangtze River Delta of China”, Tourism Management, 32(2), 443–451. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2010.02.007
• Zhang, X., Wang, C., Li, E. ve Xu, C. (2014). “Assessment Model of Ecoenvironmental Vulnerability Based on Improved Entropy Weight Method”, The Scientific World Journal, 2014, 1-7. https://doi.org/10.1155/2014/797814