Research Article
BibTex RIS Cite

Yoğun Bakım Ünitelerinde Hasta Mahremiyetinin Değerlendirilmesi

Year 2024, Volume: 15 Issue: 44, 1363 - 1383, 30.11.2024
https://doi.org/10.21076/vizyoner.1461107

Abstract

En kısa haliyle kişiye özel olan, diğer insanlardan korunması gereken hususlar şeklinde ifade edilebilen mahremiyet her alanda olduğu gibi hastanelerde de önem arz etmektedir. Bu durum özellikli birimler olarak ifade edilen, hastaların refakatçilerinin bulunmadığı yoğun bakım ünitelerinde daha da önemli hale gelmektedir. Buradan hareketle çalışmada yoğun bakım ünitesinde hasta mahremiyetinin sağlık çalışanları gözünden değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bursa il merkezindeki üç kamu hastanesinde görev yapan 403 hekim, hemşire ve klinik destek personeli çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket tekniğinden yararlanılmıştır. Anket formu literatür taraması, saha gözlemleri ve uzman görüşleri alınarak araştırmacı tarafından oluşturulmuştur. Araştırmada Açımlayıcı Faktör Analizi ve fark testleri yapılmıştır. Araştırmada; fiziksel ve bilgi mahremiyetine en çok, sosyal mahremiyete en az dikkat edildiği, bilinci açık hastanın mahremiyetine bilinci kapalı hastaya göre daha çok dikkat edildiği ve meslek grubu olarak hemşirelerin hekim ve klinik destek personeline kıyasla hasta mahremiyetine daha çok dikkat ettiği sonuçlarına ulaşılmıştır.

Ethical Statement

Bu çalışma için Süleyman Demirel Üniversitesi Etik Kurulundan 121/18 sayılı ve 24.05.2022 tarihli etik kurul onayı alınmıştır.

References

  • Aktan, G. G., Eşer, İ. ve Kocaçal, E. (2019). Hemşirelerin hasta mahremiyetini koruma ve sürdürme durumları ile etkileyen faktörler. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 16(4), 301-305.
  • Aktaş, Y. ve Arabacı, L. (2016). Yoğun bakımda hasta ve ailesiyle iletişim. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(3), 39-43.
  • Alasad, J. ve Ahmad, M. (2005). Communication with critically ill patients. Issues and Innovations in Nursing Practice, 50(4), 356-362.
  • Can, N. (2020). Hasta mahremiyeti hakkı. TBB Dergisi, (147), 184-219.
  • Çoğaltay, N., Anar, S. ve Karadağ, E. (2017). Öğretmenlerin tükenmişliğini etkileyen faktörler: cinsiyetin ve medeni durumun etkisine yönelik bir meta-analiz çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(3), 695-707.
  • Doğan, S. (2019). Ben insan değil miyim? Dehümanizasyon ve yaşam sonu döneme yansımaları. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, 50, 1-7.
  • Ersoy, G.E. ve Köşger, F. (2016). Empati: tanımı ve önemi. Osmangazi Tıp Dergisi, 38(2), 9-17.
  • Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: felsefe-yöntem-analiz (5. Baskı). Seçkin Yayıncılık
  • İnsan Hakları Derneği. (1948). İnsan hakları evrensel bildirgesi. https://www.ihd.org.tr/insan-haklari-evrensel-beyannames/ adresinden 12 Mart 2024 tarihinde alınmıştır.
  • Karabey, G. (2021). Yoğun bakımlarda çalışan hemşirelerin hasta mahremiyetine ilişkin bilgi düzeyinin değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Avrasya Üniversitesi
  • Karlsson, V., Forsberg, A. ve Bergbom, I. (2012). When patients are conscious during respirator treatment - a hermeneutic observation study. Intensive and Critical Care Nursing, 28, 197-207.
  • Kilpia, L. H., Valimaki, M., Dassenb, T., Gasullc, M., Lemonidoud, C., Scotte, A. vd. (2001). Privacy: A review of the literatüre. International Journal of Nursing Studies, 38(6), 663-671.
  • Kim, K., Han, Y. ve Kim, J. (2016). Nurses’ and patients’ perceptions of privacy protection behaviours and information provision. Nursing Ethics, 24(5), 598-611.
  • Korhan, A. E., Ceylan, B., Üstün, Ç. ve Kırşan, M. (2018). Hemşirelik öğrencileri gözüyle klinik alanda etik sorunlar. Ege Tıp Dergisi, 57(2), 75-81.
  • Leigh, K. (2001). Communicating with unconscious patients. Nursing Times, 97(48), 35-40.
  • Mendelson, D., Rees, A. ve Wolf, G. (2018). Medical confidentiality and patient privacy. B. White, F. McDonald, ve L. Willmott (Ed.) Health law in Australia içinde (s. 396-433). Thomson Reuters.
  • Mevzuat Bilgi Sitemi. (1998). Hasta hakları yönetmeliği. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=4847&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 adresinden 20 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
  • Mevzuat Bilgi Sistemi. (2011). Yataklı sağlık tesislerinde yoğun bakım hizmetlerinin uygulama usul ve esasları hakkında tebliğ. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=15146&MevzuatTur=9&MevzuatTertip=5 adresinden 10 Ağustos 2024 tarihinde alınmıştır.
  • Mevzuat Bilgi Sitemi. (2016). Türkiye insan hakları ve eşitlik kurumu kanunu. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=6701&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 adresinden 10 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
  • Murray, T. L., Calhoun, M. ve Philipsen, N. C. (2011) Privacy, confidentiality, HIPAA, and HITECH: Implications for the health care practitioner. The Journal for Nurse Practitioners, 7(9), 747–752.
  • Öcel, Y., Çatı, K., Yorgun, S. ve Bayraktar, F.M. (2022). Health-service-failure scale: developıng a scale to determine health service failures. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 25(2), 389-408.
  • Özata, M. ve Özer, K. (2017). Sağlık çalışanlarının hasta mahremiyeti konusundaki tutumlarının incelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 20(1), 1-21.
  • Özdamar, K. (2017). Ölçek ve test geliştirme yapısal eşitlik modellemesi. Nisan Kitabevi.
  • Öztürk, H., Bahçecik, N. ve Özçelik, S. K. (2014). The development of the patient privacy scale in nursing. Nursing Ethics, 21(7), 1-17.
  • Öztürk, H., Sayılıgil, Ö., Müsmul, A. ve Acar, E. N. (2018). The perception of privacy in the emergency department: medical faculty hospital as a case in point. Konuralp Medical Journal, 10(1), 26-33.
  • Resmi Gazete. (2011). Hemşirelik yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair yönetmelik. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/04/20110419-5.htm adresinden 11 Ağustos 2024 tarihinde alınmıştır.
  • Sağlıkta Kalite Standartları- Hastane. (2020). https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/41258/0/skshastane-seti-s-61--09082021pdf.pdf adresinden 8 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
  • Sağlıkta Kalite Standartları Hastane. (2020). Yoğun bakım ünitesi. https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/41258/0/skshastane-seti-s-61--09082021pdf.pdf adresinden 10 Ağustos 2024 tarihinde alınmıştır.
  • Sankar, P., Moran, S., Merz, J. F. ve Nora, L. J. (2003). Patient Perspectives on medical confidentiality: a review of the literatüre. Journal of General Internal Medicine, 18(8), 659–669.
  • Siegler, M. (1982). Confidentiality in medicine-a decrepit concept”, The New England Journal of Medicine, 307(24), 1518-1521.
  • Soydan, Y. N., Bozkurt, A. S., Aydoğan, S. ve Bal, T. (2016). Yoğun bakımda kişi kavramı ve mahremiyet ilkesi. Türkiye Klinikleri Journal Medical Ethics Law History-Special Topics, 2(1), 1-11.
  • Tabachnick, B.G. ve Fidell, L.S. (2012). Using Multivariate Statistics (6th ed.). Pearson Education.
  • Tabak, N. ve Ozon, M. (2004). The influence of nurses’ attitudes, subjective norms and perceived behavioral control on maintaining patients’ privacy in a hospital setting. Nursing Ethics, 11(4), 366-377.
  • Tanrıverdi, H. (2012). Hastaların, hasta hakları konusundaki farkındalık düzeylerinin incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 16(3), 101-122.
  • Taylan, H. ve Baydoğan, T. (2015). Hasta ve yakınlarının hasta hakları ve “hasta hakları birimi” hakkındaki bilgi düzeylerinin ve faydalanma durumlarının araştırılması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(55), 248-256.
  • Türk Dil Kurumu Sözlükleri. (2024). Mahremiyet. https://sozluk.gov.tr/ adresinden 16 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
  • Uçar, N., Aygin, D. ve Uzun, E. (2016). Yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin tükenmişlik ve iş doyumunun değerlendirilmesi. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(4), 18-37.
  • Vincent, J.L., Artigas, A., Bihari, D., Carrington da Costa, R.B., Edwards,D., Ferdinande, R. vd. (1994). Guidelines fort the utilisation of intensive care units. European Society of Intensive Care Medicine, 20(2), 163-164.
  • Whitehead, J. ve Wheeler, H. (2008). Patients’ experiences of privacy and dignity. part 1: A literature review. British Journal of Nursing, 17(6), 381-385.
  • Yılmaz, A. S. (2020). Yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin ve bu ünitelerden hizmet alan hastaların hasta mahremiyetine ilişkin görüşleri [Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
  • Yüksel, M. (2003). Mahremiyet hakkı ve sosyo-tarihsel gelişimi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 58(1), 181-213.

Evaluation of Patient Privacy in Intensive Care Units

Year 2024, Volume: 15 Issue: 44, 1363 - 1383, 30.11.2024
https://doi.org/10.21076/vizyoner.1461107

Abstract

In shortest, privacy, which can be expressed in the form of issues that are private to the person and which should be protected from other people, is important in hospitals as in every field. This situation becomes even more important in intensive care units, which are expressed as specialized units, where patients do not have companions. From this point of view, the study aims to evaluate patient privacy in the intensive care unit from the perspective of healthcare professionals. The sample of the study consists of 403 physicians, nurses and clinical support staff working in three public hospitals in Bursa city center. The questionnaire technique is used as a data collection tool in the study. The questionnaire form is developed by the researcher based on literature review, field observations and expert opinions. Exploratory Factor Analysis and difference tests are conducted. In the study, it is concluded that physical and information privacy is paid the most attention, social privacy is paid the least attention, the privacy of the unconscious patient is paid more attention than the unconscious patient, and nurses as a professional group paid more attention to patient privacy compared to physicians and clinical support staff.

Ethical Statement

For this study, ethics committee approval was received from the Süleyman Demirel University Ethics Committee, numbered 121/18 and dated 24.05.2022.

References

  • Aktan, G. G., Eşer, İ. ve Kocaçal, E. (2019). Hemşirelerin hasta mahremiyetini koruma ve sürdürme durumları ile etkileyen faktörler. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 16(4), 301-305.
  • Aktaş, Y. ve Arabacı, L. (2016). Yoğun bakımda hasta ve ailesiyle iletişim. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(3), 39-43.
  • Alasad, J. ve Ahmad, M. (2005). Communication with critically ill patients. Issues and Innovations in Nursing Practice, 50(4), 356-362.
  • Can, N. (2020). Hasta mahremiyeti hakkı. TBB Dergisi, (147), 184-219.
  • Çoğaltay, N., Anar, S. ve Karadağ, E. (2017). Öğretmenlerin tükenmişliğini etkileyen faktörler: cinsiyetin ve medeni durumun etkisine yönelik bir meta-analiz çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(3), 695-707.
  • Doğan, S. (2019). Ben insan değil miyim? Dehümanizasyon ve yaşam sonu döneme yansımaları. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, 50, 1-7.
  • Ersoy, G.E. ve Köşger, F. (2016). Empati: tanımı ve önemi. Osmangazi Tıp Dergisi, 38(2), 9-17.
  • Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: felsefe-yöntem-analiz (5. Baskı). Seçkin Yayıncılık
  • İnsan Hakları Derneği. (1948). İnsan hakları evrensel bildirgesi. https://www.ihd.org.tr/insan-haklari-evrensel-beyannames/ adresinden 12 Mart 2024 tarihinde alınmıştır.
  • Karabey, G. (2021). Yoğun bakımlarda çalışan hemşirelerin hasta mahremiyetine ilişkin bilgi düzeyinin değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Avrasya Üniversitesi
  • Karlsson, V., Forsberg, A. ve Bergbom, I. (2012). When patients are conscious during respirator treatment - a hermeneutic observation study. Intensive and Critical Care Nursing, 28, 197-207.
  • Kilpia, L. H., Valimaki, M., Dassenb, T., Gasullc, M., Lemonidoud, C., Scotte, A. vd. (2001). Privacy: A review of the literatüre. International Journal of Nursing Studies, 38(6), 663-671.
  • Kim, K., Han, Y. ve Kim, J. (2016). Nurses’ and patients’ perceptions of privacy protection behaviours and information provision. Nursing Ethics, 24(5), 598-611.
  • Korhan, A. E., Ceylan, B., Üstün, Ç. ve Kırşan, M. (2018). Hemşirelik öğrencileri gözüyle klinik alanda etik sorunlar. Ege Tıp Dergisi, 57(2), 75-81.
  • Leigh, K. (2001). Communicating with unconscious patients. Nursing Times, 97(48), 35-40.
  • Mendelson, D., Rees, A. ve Wolf, G. (2018). Medical confidentiality and patient privacy. B. White, F. McDonald, ve L. Willmott (Ed.) Health law in Australia içinde (s. 396-433). Thomson Reuters.
  • Mevzuat Bilgi Sitemi. (1998). Hasta hakları yönetmeliği. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=4847&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 adresinden 20 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
  • Mevzuat Bilgi Sistemi. (2011). Yataklı sağlık tesislerinde yoğun bakım hizmetlerinin uygulama usul ve esasları hakkında tebliğ. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=15146&MevzuatTur=9&MevzuatTertip=5 adresinden 10 Ağustos 2024 tarihinde alınmıştır.
  • Mevzuat Bilgi Sitemi. (2016). Türkiye insan hakları ve eşitlik kurumu kanunu. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=6701&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 adresinden 10 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
  • Murray, T. L., Calhoun, M. ve Philipsen, N. C. (2011) Privacy, confidentiality, HIPAA, and HITECH: Implications for the health care practitioner. The Journal for Nurse Practitioners, 7(9), 747–752.
  • Öcel, Y., Çatı, K., Yorgun, S. ve Bayraktar, F.M. (2022). Health-service-failure scale: developıng a scale to determine health service failures. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 25(2), 389-408.
  • Özata, M. ve Özer, K. (2017). Sağlık çalışanlarının hasta mahremiyeti konusundaki tutumlarının incelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 20(1), 1-21.
  • Özdamar, K. (2017). Ölçek ve test geliştirme yapısal eşitlik modellemesi. Nisan Kitabevi.
  • Öztürk, H., Bahçecik, N. ve Özçelik, S. K. (2014). The development of the patient privacy scale in nursing. Nursing Ethics, 21(7), 1-17.
  • Öztürk, H., Sayılıgil, Ö., Müsmul, A. ve Acar, E. N. (2018). The perception of privacy in the emergency department: medical faculty hospital as a case in point. Konuralp Medical Journal, 10(1), 26-33.
  • Resmi Gazete. (2011). Hemşirelik yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair yönetmelik. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/04/20110419-5.htm adresinden 11 Ağustos 2024 tarihinde alınmıştır.
  • Sağlıkta Kalite Standartları- Hastane. (2020). https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/41258/0/skshastane-seti-s-61--09082021pdf.pdf adresinden 8 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
  • Sağlıkta Kalite Standartları Hastane. (2020). Yoğun bakım ünitesi. https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/41258/0/skshastane-seti-s-61--09082021pdf.pdf adresinden 10 Ağustos 2024 tarihinde alınmıştır.
  • Sankar, P., Moran, S., Merz, J. F. ve Nora, L. J. (2003). Patient Perspectives on medical confidentiality: a review of the literatüre. Journal of General Internal Medicine, 18(8), 659–669.
  • Siegler, M. (1982). Confidentiality in medicine-a decrepit concept”, The New England Journal of Medicine, 307(24), 1518-1521.
  • Soydan, Y. N., Bozkurt, A. S., Aydoğan, S. ve Bal, T. (2016). Yoğun bakımda kişi kavramı ve mahremiyet ilkesi. Türkiye Klinikleri Journal Medical Ethics Law History-Special Topics, 2(1), 1-11.
  • Tabachnick, B.G. ve Fidell, L.S. (2012). Using Multivariate Statistics (6th ed.). Pearson Education.
  • Tabak, N. ve Ozon, M. (2004). The influence of nurses’ attitudes, subjective norms and perceived behavioral control on maintaining patients’ privacy in a hospital setting. Nursing Ethics, 11(4), 366-377.
  • Tanrıverdi, H. (2012). Hastaların, hasta hakları konusundaki farkındalık düzeylerinin incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 16(3), 101-122.
  • Taylan, H. ve Baydoğan, T. (2015). Hasta ve yakınlarının hasta hakları ve “hasta hakları birimi” hakkındaki bilgi düzeylerinin ve faydalanma durumlarının araştırılması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(55), 248-256.
  • Türk Dil Kurumu Sözlükleri. (2024). Mahremiyet. https://sozluk.gov.tr/ adresinden 16 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
  • Uçar, N., Aygin, D. ve Uzun, E. (2016). Yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin tükenmişlik ve iş doyumunun değerlendirilmesi. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(4), 18-37.
  • Vincent, J.L., Artigas, A., Bihari, D., Carrington da Costa, R.B., Edwards,D., Ferdinande, R. vd. (1994). Guidelines fort the utilisation of intensive care units. European Society of Intensive Care Medicine, 20(2), 163-164.
  • Whitehead, J. ve Wheeler, H. (2008). Patients’ experiences of privacy and dignity. part 1: A literature review. British Journal of Nursing, 17(6), 381-385.
  • Yılmaz, A. S. (2020). Yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin ve bu ünitelerden hizmet alan hastaların hasta mahremiyetine ilişkin görüşleri [Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
  • Yüksel, M. (2003). Mahremiyet hakkı ve sosyo-tarihsel gelişimi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 58(1), 181-213.
There are 41 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Health Management
Journal Section Research Articles
Authors

Bilge Balcı 0000-0003-4974-5671

Ahmet Alkan 0000-0002-4964-8591

Publication Date November 30, 2024
Submission Date March 29, 2024
Acceptance Date October 17, 2024
Published in Issue Year 2024 Volume: 15 Issue: 44

Cite

APA Balcı, B., & Alkan, A. (2024). Yoğun Bakım Ünitelerinde Hasta Mahremiyetinin Değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 15(44), 1363-1383. https://doi.org/10.21076/vizyoner.1461107

570ceb1545981.jpglogo.pngmiar.pnglogo.pnglogo-minik.pngdownloadimageedit_26_6265761829.pngacarlogoTR.png5bd95eb5f3a21.jpg26784img.pngoaji.gifdownloadlogo.pngLogo-png-768x897.png26838