The Effect of Stress on Seafarers in the Maritime Industry, Stress Management and Its Reflections on Labour Relationship

Year 2025, Volume: 16 Issue: 46, 691 - 704, 31.05.2025

Derya Bayrak , Aziz Muslu

https://doi.org/10.21076/vizyoner.1549156

Abstract

Labour relations in the maritime industry differ from other industries due to its unique characteristics and challenges. These differences affect factors like seafarer management, labour market conditions, occupational health, job security, work accidents, and unionization. Seafarers are a disadvantaged group in terms of workplace well-being and occupational psychology. Difficulties accessing recreational areas, shorter port stays due to faster operations, and strict port state controls prevent seafarers from leaving ships during port visits. This, combined with long working hours, exacerbates stress. Changing weather conditions, storms, and the magnetic effects of ships physically and mentally affect seafarers, with issues like constant motion, vibration, and noise leading to fatigue and joint pain. These factors threaten both life and property safety at sea, potentially causing environmental disasters. On top of conventional stress sources, technology-induced stress is increasing. Maritime Industry 4.0 introduced digitalization, autonomous and semi-autonomous ships, smart technology, sustainable energy management, artificial intelligence, IoT, blockchain, and remote-control systems, increasing the stress on seafarers. To mitigate this, maritime policymakers and stakeholders must develop social policies and support systems. The purpose of the study is to highlight the importance of stress management for seafarers in the context of labour relations in the maritime industry.

Keywords

Maritime Labor Relations , Maritime Industry , Seafarer , Stress , Stress Management

Denizcilik Sektöründe Stres Yönetimi: Gemi İnsanları Üzerindeki Etkisi ve Çalışma İlişkilerine Yansımaları

Abstract

Denizcilik sektöründe çalışma ilişkileri, sektörün kendine özgü yapısı ve zorlukları nedeniyle diğer endüstrilerden farklıdır. Bu farklılıklar, gemi insanı yönetimi, işgücü piyasası koşulları, iş sağlığı, iş güvenliği, iş kazaları ve sendikalaşma gibi konuları etkiler. Gemi insanları, işyeri refahı ve mesleki psikoloji açısından dezavantajlı bir gruptur. Limanlardaki operasyonların hızlanmasıyla gemilerin daha kısa süre limanda kalması, liman devleti kontrollerinin sıkı olması ve eğlence alanlarına erişim zorlukları, gemi insanlarının stresini artırmaktadır. Uzun çalışma saatleri, değişen hava koşulları, fırtınalar ve gemilerin manyetik etkisi fiziksel ve zihinsel yorgunluğa neden olurken, sürekli hareket, titreşim ve gürültü eklem ağrılarına ve yorgunluğa yol açmaktadır. Bu durum, can ve mal güvenliğini tehdit etmekte ve çevresel felaketlere yol açabilmektedir. Geleneksel stres kaynaklarına ek olarak, teknoloji kaynaklı stres de artmaktadır. Denizcilik Endüstrisi 4.0 ile dijitalleşme, otonom gemiler, yapay zeka, IoT ve uzaktan kontrol sistemleri gibi teknolojiler gemi insanlarının üzerindeki baskıyı artırmaktadır. Bu nedenle, denizcilik politika yapıcıları ve paydaşlarının sosyal politikalar geliştirmesi ve destek sistemleri oluşturması gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı, denizcilik sektöründe gemi insanlarının stres yönetiminin çalışma ilişkileri açısından önemini vurgulamaktır.

Keywords

Deniz Çalışma İlişkileri , Denizcilik Endüstrisi , Gemi İnsanları , Stres , Stres Yönetimi

References

• Akcanbaş, M. ve Uslu, K. (2022). Gemi adamlarında stres, tükenmişlik, depresyon düzeyleri ve ilişkilerinin incelenmesi. OHS Academy, 5(1), 33-49. https://doi.org/10.38213/ohsacademy.1084980
• Aksu, B. ve Odabas, M. S. (2021). Havacılık Sektöründe Stres Yönetimi ve Çözüm Önerileri. Black Sea Journal of Public and Social Science, 4(2), 99-103.
• Ali, S. N. M., Cioca, L. I., Kayati, R. S., Saputra, J., Adam, M., Plesa, R. ve Ibrahim, R. Z. A. R. (2023). A study of psychometric instruments and constructs of work-related stress among seafarers: A qualitative approach. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(4), 2866. https://doi.org/10.3390/ijerph20042866
• Alkaşı, Z. (2019). Örgütsel stres kaynakları ve çözüm yolları: Havayolu kabin ekibi üzerinde bir araştırma. International Social Sciences Studies Journal, 5(41), 4399-4422. https://doi.org/10.26449/sssj.1685
• Altuntaş, E. (2003). Stres yönetimi. Alfa Yayınları.
• Armika, N. R. H. ve Rijanti, T. (2024). The influence of work environment and job stress on the performance of career sailors on board with job satisfaction as an intervening variable. Eduvest-Journal of Universal Studies, 4(3), 761-776.
• Arslan, Ö. (2006). Türk gemi adamları için insan kaynakları yönetimi [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Baltaş, A. ve Baltaş, Z. (2018). Stres ve başa çıkma yolları (35. Baskı). Remzi Kitabevi.
• Başkol, E. N. (2021). Denizcilik işletmelerinde kurum kültürü ile çalışan performansı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa.
• Baum, A., Singer, J. E. ve Baum, C. S. (1981). Stress and the environment. Journal of Social Issues, 37(1), 4-35.
• Başaran, İ. E. (1982). Örgütsel davranış. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayını.
• Baygi, F., Smith, A., Khonsari, N. M., Nasrabadi, F. M., Mahmoodi, Z., Gorabi, A. M. ve Qorbani, M. (2022). Seafarers’ mental health status and life satisfaction: Structural equation model. Frontiers in Public Health, 10, 969231. https://doi.org/10.3389/fpubh.2022.969231
• Beşorak, C. A. (2022). Gemi insanları ve tır şoförleri ile eşlerinin psikolojik dayanıklılık ve stresle başa çıkma düzeylerinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Nişantaşı Üniversitesi.
• Buscema, F., Grandi, A. ve Colombo, L. (2023). How can the seafarers do it? Qualitative research in psychosocial risks of South Italy’s seafarers. International Maritime Health, 74(1), 54-61.
• Carotenuto, A., Molino, I., Fasanaro, A. M. ve Amenta, F. (2012). Psychological stress in seafarers: A review. International Maritime Health, 63(4), 188-194.
• Carter, T. (2005). Working at sea and psychosocial health problems: Report of an international maritime health association workshop. Travel Medicine and Infectious Disease, 3(2), 61-65. https://doi.org/10.1016/j.tmaid.2004.09.005
• Coşkun, S. (2018). Stres kaynakları, duygusal zeka ve stresle başa çıkma arasındaki ilişkiler [Yüksek Lisans Tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Çuvadar Baş, Y. ve Doymuş, M. (2023). Denizcilik sektöründe çalışan gemi adamlarının ruhsal durumları ile ilişkili faktörler: Sistematik derleme. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 15(2), 256-276. https://doi.org/10.18613/deudfd.1395443
• Davis, M. H. (1983). The effects of dispositional empathy on emotional reactions and helping: A multidimensional approach. Journal of Personality, 51(2), 167-184.
• Einarsen, S., Raknes, B. R. I.ve Matthiesen, S. B. (1994). Bullying and harassment at work and their relationships to work environment quality: An exploratory study. European Journal of Work and Organizational Psychology, 4(4), 381-401. https://doi.org/10.1080/13594329408410497
• Eren, E. (2001). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. Beta Yayıncılık.
• Eren, E. (2015). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi (16. Baskı). Beta Basım Yayın Dağıtım.
• Ergin, A. ve Sandal, B. (2023). Mobbing among seafarers: Scale development and application of an interval type-2 fuzzy logic system. Ocean Engineering, 286, 115595. https://doi.org/10.1016/j.oceaneng.2023.115595
• Exarchopoulos, G., Zhang, P., Pryce-Roberts, N. ve Zhao, M. (2018). Seafarers' welfare: A critical review of relevant legal issues under the Maritime Labor Convention 2006. Maritime Policy, 93, 62-70.
• Güçlü, N. (2001). Stres yönetimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 91-109.
• Gündüz, C. ve Gündüz, S. (2017). Havalimanı çalışanlarının örgütsel stres kaynaklarının belirlenmesi ve stresle mücadele etme yöntemlerinin tespiti üzerine bir uygulama. The Journal of Turk-Islam World Social Studies, 11(11), 187-199.
• Güney, S. (2012). Liderlik (1. Baskı). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Hystad, S. W. ve Eid, J. (2016). Sleep and fatigue among seafarers: The role of environmental stressors, time at sea, and psychological capital. Workplace Safety and Health, 7(4), 363-371.
• Jegaden, D., Menaheze, M., Lucas, D., Loddé, B.ve Dewitte, J. D. (2019). Don’t forget about seafarers' boredom. International Maritime Health, 70(2), 82-87.
• Jensen, H. J. ve Oldenburg, M. (2020). Training seafarers to deal with multicultural crew members and stress on board. International Maritime Health, 71(3), 174-180.
• Jensen, H. J. ve Oldenburg, M. (2021). Objective and subjective measures to assess stress among seafarers. International Maritime Health, 72(1), 49-54.
• Kartal, A. ve Aydın, H. (2022). Denizcilik işletmelerinde hizmet kalitesinin ölçümü: Hopa Limanı’nda bir uygulama. Dokuz Eylul University Journal of Maritime Faculty, 14(2), 264-290.
• Kaya, S. (2022). Gemi insanlarında iş stresinin işten ayrılma niyetine etkisinde, iş aile çatışmasının ve lider üye etkileşiminin rolü [Yüksek Lisans Tezi]. Kocaeli Üniversitesi.
• Kırel, Ç. (1994). Stres yönetimi. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınevi.
• Leymann, H. (1990). Mobbing and psychological terror at workplaces. Violence and Victims, 5(2), 119-126. https://doi.org/10.1891/0886-6708.5.2.119
• Malinauskiene, V. ve Jonutyte, I. (2008). Bullying in the workplace and musculoskeletal disorders of the upper limb among seafarers. Epidemiology, 19(6), S96. https://doi.org/10.1097/01.ede.0000339825.03389
• Muradi, P. (2019). Denizcilik sektöründe çalışan bireylerin stresle başa çıkma tarzları ve iş doyum düzeyleri arasındaki ilişkinin bazı değişkenler açısından incelenmesi: Mersin İli örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Toros Üniversitesi.
• Muslu, A. (2018). Uluslararası denizcilik işgücü piyasasında Türk gemi adamının istihdamında yerine getirilecek özel mürettebat yönetim şirketlerinin önemi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 234-250.
• Muslu, A. (2020). The future of seafarers and the seafarers of the future from the perspective of human resources management. M. A. Türkmenoğlu ve B. Çiçek (Ed.), Contemporary global issues in human resource management içinde (s. 219-237). Emerald Publishing. https://doi.org/10.1108/978-1-80043-392-220201016
• Muslu, A. (2022). Kovid 19 sürecinde gemi adamlarına yönelik ortaya çıkan insan hakları ihlalleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 12(2), 1052-1067. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1065107
• Nas, S. (2006). Gemi operasyonlarının yönetiminde kaptanın bireysel karar verme süreci analizi ve bütünleşik bir model uygulaması [Doktora Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Nautical Institute. (2024). Seafarers' mental health and wellbeing: Factsheet. https://www.nautinst.org/static/2f61dbac-084f-4e17-a31a669576c2c8b7/seafarers-mental-health-wellbeing-factsheet.pdf adresinden 30 Ekim 2024 tarihinde alınmıştır.
• Nielsen, M. B., Bergheim, K. ve Eid, J. (2013). Relationships between work environment factors and workers’ well-being in the maritime industry. International Maritime Health, 64(2), 80–88.
• Oldenburg, M. ve Jensen, H. J. (2012). Merchant seafaring: A changing and hazardous occupation. Occupational and environmental medicine, 69(9), 685-688.
• Oldenburg, M., Harth, V. ve Jensen, H. J. (2013). Overview and prospect: Food and nutrition of seafarers on merchant ships. International Maritime Health, 64(4), 191-194.
• Osterman, C., Hult, C. ve Praetorius, G. (2020). Occupational safety and health for service crew on passenger ships. Safety Science, 121, 403–413. https://doi.org/10.1016/j.ssci.2019.09.024
• Öter, S. (2019). Dönüşümcü liderlik ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkileri belirlemeye yönelik bir araştırma [Doktora Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Özdemir, İ. (2017). İş stresi ile iş-yaşam dengesi arasındaki ilişkide işe bağlılığın rolü: Gemi adamları üzerine bir araştırma [Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Pehlivan, İ. (1995). Yönetimde stres kaynakları. Pegem A Yayıncılık.
• Pertev, E. (2006). A tipi ve B tipi kişilik özellikleri ile stres arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik bir araştırma [Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Plotnik, R. (2009). Psikolojiye giriş (T. Geniş, S. D. Çiftçi ve H. Dağ, Trans.). Kaknüs Yayınları.
• Pranjić, N., Maleš-Bilić, L., Beganlić, A. ve Mustajbegović, J. (2006). Mobbing, stress, and work ability index among physicians in Bosnia and Herzegovina: Survey study. Croatian Medical Journal, 47(5), 750–758.
• Sabuncuoğlu, Z. ve Tüz, M. (2003). Örgütsel psikoloji. Furkan Ofset.
• Safety4Sea. (2022.). Seafarers’ wellbeing and ship safety: The role of internet onboardfrom. https://safety4sea.com/cm-seafarers-wellbeing-and-ship-safety-the-role-of-internet-onboard/ adresinden 30 Ekim 2024 tarihinde alınmıştır.
• Sagaro, G. G., Angeloni, U., Marotta, C., Nittari, G., Rezza, G., Silenzi, A., ... ve Amenta, F. (2023). The magnitude of cardiovascular disease risk factors in seafarers from 1994 to 2021: a systematic review and meta-analysis. Journal of Personalized Medicine, 13(5), 861.
• Sarinas, B. G. S., Botante, J. D. D., Nacion, J. S., Bernas, M. L. B. ve Rodriguez, O. (2022). Mental health of Filipino seafarers: The contributory factors and the strategies applied onboard ship. The International Journal on Marine Navigation and Safety of Sea Transportation, 16(1), 125–134.
• Splash247.com. (2024). Denizde intihar istatistikleri endişe verici düzeyde. https://splash247.com/ adresinden 29 Ekim 2024 tarihinde alınmıştır.
• Stoner, C. R. ve Fry, F. L. (1983). Developing a corporate policy for managing stress. Personnel, 60(3), 66-76.
• Tetik, S. (2010). Mobbing kavramı: Birey ve örgütler açısından önemi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 1, 81–89.
• T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. (1967). Deniz iş kanunu. http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.854.pdf
• T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı. (2018). Gemi adamları ve kılavuz kaptanlar yönetmeliği. https://www.uab.gov.tr/uploads/legislations/gemi-adamlari-ve-kilavuz-kaptanlar-yonetmeligi/gemi-adamlari-ve-kilavuz-kaptanlar.pdf
• Uralı, A. (2019). Örgütlerde stres kaynakları, sonuçları ve yönetim teknikleri: Bartın Üniversitesinde bir araştırma [Yüksek Lisans Tezi]. Bartın Üniversitesi.
• Uyanık, S. (2022). Stres ve örgütsel bağlılık ilişkisi: Gemiadamları üzerine bir araştırma. Social Sciences Research Journal, 11(1), 105–120.
• Walters, D. ve Bailey, N. (2013). Lives in peril: Profit or safety in the global maritime industry? Springer.