Sağlık Sistemlerinde Uzun Dönemli Bakım Hizmetlerine Yönelik İnceleme: Türkiye, Almanya, Hollanda ve Japonya Örneği

Year 2025, Volume: 16 Issue: 47, 1075 - 1087, 31.08.2025

Elif Sena Kambur , Türkan Yıldırım

https://doi.org/10.21076/vizyoner.1568888

Abstract

Uzun-dönemli bakım hizmetleri farklı sebeplerle sosyal, tıbbi veya destek hizmeti ihtiyacı bulunan bireylere yapılan uzun-dönemli bakım hizmetlerini içermektedir. Bu hizmetlerden ağırlıklı olarak engelli bireyler faydalanmakla birlikte yaşlı bireyler de faydalanmaktadır. Çünkü yaşlanma, beraberinde yaşamsal fonksiyonlarda azalmaya neden olmaktadır. Dünya nüfusunun hızla yaşlandığı düşünüldüğünde uzun-dönemli bakım hizmetlerine duyulacak ihtiyacın her geçen gün artacağı düşünülmektedir. Türkiye de dünyadaki pek çok ülke gibi nüfusun hızla yaşlandığı ülkelerden biridir. Bu nedenle Türkiye’de uzun-dönemli bakım hizmetlerinin önem arz ettiği düşünülmektedir. Bu bağlamda çalışmada Türkiye’nin uzun-dönemli bakım hizmetlerinin iyileştirilmesi ve geliştirilebilmesi amacıyla yaşlı nüfusu fazla olan ve sağlık sistemi Türkiye ile benzerlik gösteren (refah yönelimli) Almanya, Hollanda ve Japonya ülkelerinin uzun-dönemli bakım hizmetlerine yönelik tarihsel gelişimi incelenmiş ve bu incelemelerden çıkarılan sonuçlar doğrultusunda Türkiye’de uzun-dönemli bakım hizmetlerine yönelik öneriler sunmak amaçlanmıştır. Çalışma sonucuna göre Türkiye’de uzun-dönemli bakım hizmetlerine yönelik sigorta sisteminin kurulması, uzun-dönemli bakıma yönelik ev ortamında bakımın teşviki, ev ortamında bakım sağlayan bireylerin uzun-dönemli bakım hizmetlerinin sunumuna yönelik bilgi ve beceri düzeylerinin artırılması ve doğurganlık oranında görülen düşüşleri de göz önüne alarak gelecekte kurumsal bakımın ev konforunda sağlanacak şekilde güçlendirilmesi, uzun-dönemli bakım hizmetlerine ihtiyaç duyan bireyler için daha detaylı tanı ve değerlendirmelerin yapılması, kurum ortamında sunulan uzun-dönemli bakım hizmetlerinin yeterliliğini ölçmeye yönelik araçların geliştirilmesi önerilerinde bulunulmuştur.

Keywords

Uzun-Dönemli Bakım Hizmetleri , Yaşlanma , Türkiye

Review of Long Term Care Services in Health Systems: The Case of Türkiye, Germany, The Netherlands and Japan

Abstract

Long-term care services encompass a range of social, medical, and support services provided to individuals who require assistance for various reasons. While disabled individuals primarily benefit from these services, elderly individuals also find them valuable due to the natural decline in vital functions that comes with aging. Given the global trend of population aging, the demand for long-term care services is expected to rise steadily. Türkiye, like many other countries in the world, is one of the countries where the population is rapidly aging. Underscoring the importance of long-term care services in the country. To enhance and expand Türkiye's long-term care services, a study examined the historical development of such services in Germany, the Netherlands, and Japan - countries with significant elderly populations and similar welfare-oriented health systems to Türkiye. The aim is to draw insights from these countries and provide recommendations for improving long-term care services in Türkiye. The study results in several key recommendations: establishing an insurance system for long-term care services, promoting home-based care, enhancing the knowledge and skills of home care providers, bolstering institutional care within home-like settings, conducting thorough diagnoses and assessments for individuals in need of long-term care, and developing tools to assess the quality of care in institutional settings.

Keywords

Long-Term Care Services , Aging , Türkiye

References

• Ağören, V. (2017). Bakım sigortası ve Türkiye için model önerisi. Sosyal Güvence Dergisi, 12. 1-26.
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. (2017). Türkiye’de yaşlı bakım hizmetleri raporu. https://www.aile.gov.tr/media/9334/tuerkiye-de-ya%C5%9Fl%C4%B1-bak%C4%B1m-hizmetleri-avrupa-dan-en-iyi-uygulama-oernekleri-ve-tuerkiye-i%C3%A7in-bir-model-tasar%C4%B1m%C4%B1-proje-kitab%C4%B1.pdf adresinden 22 Aralık 2023 tarihinde alınmıştır.
• Ayhan, B. (2014). Uzun süreli bakım sistemleri ve finansman yöntemleri: Türkiye açısından değerlendirmeler. [Uzmanlık Tezi]. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
• Bal, T. (2016). OECD ülke uygulamaları doğrultusunda uzun dönemli bakım (uzun dönemli bakım) hizmetlerinin finansmanı ve Türkiye için öneriler. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 6(1), 159-196.
• Batenburg, R., Kroneman, M. ve Sagan, A. (2015). The impact of the crisis on the health system and health in the Netherlands. Economic crisis, health systems and health in Europe. (Observatory Studies Series, No. 41.) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK447868/
• Dirican, R. ve Bilgel, N. (1999). Halk Sağlığı (11.Baskı). Uludağ Üniversitesi.
• European Observatory on Health Systems and Policies ve WHO Europe. (2022). Health systems in action: Türkiye. https://eurohealthobservatory.who.int/publications/i/health-systems-in-action-t%C3%BCrkiye-2022
• Genç, Y. ve Barış, B. (2015). Yaşlı bakım hizmetlerinde çağdaş yaklaşım: kurumsal bakım yerine evde bakım hizmetlerinin güçlendirilmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(10), 36-57.
• Gül, M. (2022). Uzun dönemli bakım yönetimi. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 6(2), 143-159. https://doi.org/10.55109/tushad.1079109
• IBM Japan Health Insurance Association (2025). The long-term care insurance program. https://www.ibmjapankenpo.jp/eng/member/outline/system03.html adresinden 3 Mart 2025 tarihinde alınmıştır.
• Japan Health Policy Now. (2025). Japan’s long-term care ınsurance system. https://japanhpn.org/en/section-3-2/ adresinden 8 Nisan 2025 tarihinde alınmıştır.
• Japan International Cooperation Agency. (2022). Community-based ıntegrated care in Japan suggestions for developing countries from cases in Japan. https://openjicareport.jica.go.jp/pdf/1000048192.pdf
• Fu, R., Lizuka, T. ve Noguchi, H. (2023). Long term care in Japan. National Bureau of Economic Research. (Working Paper 31829). https://doi.org/10.3386/w31829
• Haid, K. (2023). Long term care assessment Germany. https://eumass.eu/wp-content/uploads/2023/09/EUMASS_Long-term-care-assessment_Haid_2023-06-02.pdf adresinden 2 Nisan 2025 tarihinde alınmıştır.
• Harrington, C. A., Geraedts, M. ve Heller, G. V. (2002). Germany's long term care insurance model: lessons for the United States. J Public Health Policy, 23(1), 44-65.
• Heinicke, K. ve Thomsen, S. L. (2010). The Social Long term Care Insurance in Germany: Origin, Situation, Threats and Perspectives. (ZEW Discussion Papers, No. 10-012). ZEW - Leibniz Centre for European Economic Research.
• Katori, T. (2024). Japan's healthcare delivery system: From its historical evolution to the challenges of a super-aged society. Global Health & Medicine, 6(1), 6-12.
• Kroneman, M., Boerma, W., van den Berg, M., Groenewegen, P., de Jong. J. ve van Ginneken, E. (2016). The Netherlands: Health system review. Health Systems in Transition, 18(2), 1-239.
• Leyden Academy. (2012). Coordination of health care services in the Netherlands. The Netherlands: Leyden Academy. https://ifwj.org/e/wp-content/uploads/2012/07/Dutch-cure-and-care-Feb.-2012-F.pdf
• Link, S. (2019). Long term care reform in Germany–at long last. British Actuarial Journal, 24, e17.
• Maarse, J. A. M. ve Jurissen, P. P. (2016). The policy and politics of the 2015 long term care reformin the Netherlands. Health Policy, 120, 241-245
• National Institute on Aging (NIH). (2023). What İs long term care? https://www.nia.nih.gov/health/long term-care/what-long term-care adresinden 19 Aralık 2023 tarihinde alınmıştır.
• Monolith Law Office. (2024). Revisions to the Japanese long-term care ınsurance law in Reiwa 6 (2024): understanding the background and measures care service providers should take. https://monolith.law/en/general-corporate/long-term-care-insurance-law adresinden 8 Nisan 2025 tarihinde alınmıştır.
• OECD/European Observatory on Health Systems and Policies. (2021). Netherlands: Country Health Profile 2021, State of Health in the EU, OECD Publishing, Paris. https://www.oecd.org/en/publications/netherlands-country-health-profile-2021_fd18ea00-en.html
• OECD/European Observatory on Health Systems and Policies. (2023). Germany: Country Health Profile 2023, State of Health in the EU, OECD Publishing, Paris/European Observatory on Health Systems and Policies, Brussels. https://eurohealthobservatory.who.int/publications/m/germany-country-health-profile-2023
• OECD Health Statistics. (2023). https://stats.oecd.org/Index.aspx?ThemeTreeId=97 adresinden 18 Aralık 2023 tarihinde alınmıştır.
• OECD. (2011). Netherlands Long term Care. https://www.oecd.org/netherlands/47877903.pdf adresinden 18 Aralık 2023 tarihinde alınmıştır.
• OECD. (2023a). Health at a Glance 2023: OECD Indicators. OECD Publishing, Paris. https://www.oecd-ilibrary.org/social-issues-migration-health/health-at-a-glance_19991312
• OECD. (2023b). Fertility rates https://data.oecd.org/pop/fertility-rates.htm adresinden 18 Aralık 2023 tarihinde alınmıştır.
• OECD Health Statistics. (2023). OECD data explorer. https://stats.oecd.org/Index.aspx?ThemeTreeId=97 adresinden 18 Aralık 2023 tarihinde alınmıştır.
• Oğlak, S. ve Seyyar, A. (2005). Almanya ve Japonya’da bakım sigortası uygulamaları (mukayeseli bir değerlendirme). İktisat Fakültesi Mecmuası. 55(1).
• Resmi Gazete. (2005). Evde bakım hizmetleri sunumu hakkında yönetmelik. https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf?mevzuatNo=7542&mevzuatTur=KurumVeKurulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5 adresinden 22 Aralık 2023 tarihinde alınmıştır.
• Rothgang, H. (2010). Social insurance for long term care: An evaluation of the German model. Social Policy & Administration, 44(4), 436-460. Song, P. ve Tang, W. (2019). The community-based integrated care system in Japan: Health care and nursing care challenges posed by super-aged society. Bioscience trends, 13(3), 279-281.
• TÜİK. (2024). Doğum istatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dogum-Istatistikleri-2023-53708 adresinden 24 Mart 2025 tarihinde alınmıştır.
• WHO. (2000). The world health report 2000, health systems: Improving performance. France: WHO graphics. https://cdn.who.int/media/docs/default-source/health-financing/whr2000.pdf?sfvrsn=95d8b803_1&download=true adresinden 2 Aralık 2023 tarihinde alınmıştır.
• WHO. (2018). Japan health system review. https://www.ecoi.net/en/file/local/2018218/B5390.pdf adresinden 13 Mart 2024 tarihinde alınmıştır.
• WHO. (2022). Long term care. https://www.who.int/europe/news-room/questions-and-answers/item/long term-care adresinden 2 Aralık 2023 tarihinde alınmıştır.
• Wunderlich, G. S. ve Kohler, P. O. (2001). Profile of long term care. In improving the quality of long term care. National Academies Press.
• Yamada, M. ve Arai, H. (2020). Long term care system in Japan. Annals of geriatric medicine and research, 24(3), 174.
• Yurdadoğ, V. (2007). Türkiye'de sağlık harcamalarının finansmanı ve analizi. Journal of the Cukurova University Institute of Social Sciences, 16(1), 592.
• Yüksel, N. (2015). Türkiye'de Sağlık Sistemi ve 2003 yılında yapılan Sağlıkta Dönüşüm Reformunun olumlu ve olumsuz algılarının ölçümü [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.