An Empirical Study on the Financial Performance of Cooperatives: A Case Study of Aşaği Sevindikli Agricultural Development Cooperative

Year 2025, Volume: 16 Issue: 47, 1021 - 1037, 31.08.2025

Tayfun Varnalı , Gülen Özdemir

https://doi.org/10.21076/vizyoner.1578336

Abstract

The study analyses the financial performance of Aşağı Sevindikli Agricultural Development Cooperative in Ergene district of Tekirdağ province for the period 2015-2019 using ratio analyses. Balance sheets and income-expense statements are used to determine the financial level of the cooperative in these periods, and business data are obtained through face-to-face interviews by visiting the cooperative. With the collected data, 24 financial ratios are calculated. In the research, data from the Ministry of Trade, Ministry of Agriculture and Forestry and Ministry of Environment and Urbanisation are utilized. In addition, academic journals, articles, theses, dissertations, books and reliable internet sources are examined within the scope of literature review. The study aims to identify the financial problems of Aşağı Sevindikli Cooperative by analyzing it at the enterprise level and to propose solutions. Agricultural development cooperatives play a critical role in rural development and sustainability of agricultural production. The study highlights the importance of improving the financial health of cooperatives for the local economy and the agricultural sector. The results reveal the factors affecting the financial health of cooperatives and provide solution strategies.

Keywords

Cooperatives , Financial Analysis , Development Cooperatives

Kooperatiflerin Finansal Performansı Üzerine Ampirik Bir Çalışma: Aşağı Sevindikli Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Örneği

Abstract

Bu çalışma, Tekirdağ ili Ergene İlçesi'nde bulunan Aşağı Sevindikli Tarımsal Kalkınma Kooperatifinin 2015-2019 dönemlerindeki finansal performansını oran analizleri ile incelemektedir. Kooperatifin bu dönemlerdeki finansal seviyesini belirlemek için bilanço ve gelir-gider tabloları kullanılmış, ayrıca kooperatif ziyaret edilerek yüz yüze görüşmelerle işletme verileri elde edilmiştir. Toplanan verilerle 24 finansal oran hesaplanmıştır. Araştırmada, T.C. Ticaret Bakanlığı, T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı ile T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'ndan alınan verilerden yararlanılmıştır. Ayrıca, literatür taraması kapsamında akademik dergiler, makaleler, tezler, kitaplar ve güvenilir internet kaynakları incelenmiştir. Bu çalışma, Aşağı Sevindikli Kooperatifi'ni işletme düzeyinde inceleyerek finansal sıkıntılarını tespit etmeyi ve çözüm önerileri sunmayı amaçlamaktadır. Tarımsal kalkınma kooperatifleri, kırsal kalkınma ve tarımsal üretimin sürdürülebilirliğinde kritik bir rol oynamaktadır. Bu çalışma, kooperatiflerin finansal sağlığının iyileştirilmesinin yerel ekonomi ve tarım sektörü için ne denli önemli olduğunu vurgulamaktadır. Elde edilen sonuçlar, kooperatifin finansal sağlığını etkileyen faktörleri açığa çıkararak çözüm stratejileri sunmaktadır.

Keywords

Kooperatifçilik , Finansal Analiz , Kalkınma Kooperatifi

References

• Adana Tarım Orman. (2024). Kooperatifçilik. https://adana.tarimorman.gov.tr/Sayfalar/Detay.aspx?SayfaId=43#:~:text=Kooperatiflerin%20esas%20amac%C4%B1%3B%20yeterli%20derecede,kar%C5%9F%C4%B1lamak%20ve%20temin%20etmekten%20ibarettir adresinden 14 Ocak.2024 tarihinde alınmıştır.
• Adıgüzel, İ. (2023). İşletmelerde finansal risk yönetimi ve finansal analiz: BİST’E işlem gören enerji şirketleri üzerine bir uygulama. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 24(1), 365-378. https://doi.org/10.31671/doujournal.1172738
• Akdoğan, N. ve Tenker, N. (2010). Finansal tablolar ve mali analiz teknikleri. Gazi Kitabevi. Akgüç, Ö. (1995). Mali tablolar analizi. Avcıol Basım Yayın.
• Aktepe E. (1988). Kooperatif işletmeciliği, tarım kredi kooperatifleri. Merkez Yayını.
• Aktepe, E. (1988). İşletmecilik bilgileri. Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, 53, 7-24.
• Altınkaya, Z. (2023). İhracat piyasalarındaki tekelci yapılar karşısında küçük tarım işletmelerinin ihracat olanakları : Yalova İli özelinde bir değerlendirme. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 165-191.
• Amul. (2025) Amul. https://amul.com/index.php adresinden 5 Ocak 2025 tarihinde alınmıştır.
• Anonymous. (2019) World cooperative monitor. exploring the cooperative economy. report 2018. https://www.ica.coop/sites/default/files/publicationfiles/wcm2018-web-1542524747.pdf adresinden 20 Mayıs 2024 tarihinde alınmıştır.
• Benli, M. ve Ekinci, A. (2023). Türkiye’de bölgesel kamu yatırımlarının politik, ekonomik, kültürel ve demografik belirleyicileri. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 80-87. https://doi.org/10.33905/bseusbed.1358978
• Berk, N. (1998). Finansal yönetim. Türkmen Kitapevi.
• Bhunia, A., Mukhuti, S. ve Roy, G.( 2011). Financial performance analysis-A case study. India Current Research Journal of Social Sciences, 3(3), 269-275.
• Bijman, J. (2016) Agricultural cooperatives in the netherlands: key success factors. ınternational summit of cooperatives. quebec. https://www.researchgate.net/publication/308993047 adresinden 20 Mayıs 2024 tarihinde alınmıştır.
• Birchall, J. (2004). Co-operatives and the millennium development goals. http://www.ilo.org/public/english/support/lib/resource/subject/coop/birchallbook_2004.pdf adresinden 20 Mayıs 2024 tarihinde alınmıştır.
• Chibanda, M., Ortmann, G. F. ve Lyne, M. C. (2009). Institutional and governance factors influencing the performance of selected smallholder agricultural cooperatives in KwaZulu-Natal, Agrekon: Agricultural Economics Research, Policy and Practice in Southern Africa, 48(3), 293-315.
• Çabuk, A. ve Lazol, İ. (2011). Mali tablolar analizi. Ekin Dağıtım.
• Çalık, Ü. (2011). Çin ekonomisi (Mao ve Mao Sonrası Dönem). Liberal Düşünce Dergisi, (64), 185-206.
• Çiftçi, V. (2005). Batı’da endüstriyel işçi kooperatifleri ve Türkiye için bir model önerisi [Yüksek Lisans Tezi]. Uludağ Üniversitesi.
• Dibiç, F. (2023). Almanya’ya iş gücü göçünün Türk kooperatifçiliğine etkisi üzerine bir inceleme [Yüksek Lisans Tezi]. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi.
• DPT. (1972). Kooperatifçilik sorunları araştırması (785. cilt). Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı.
• DPT. (1973). Yeni strateji ve kalkınma üçüncü planı beş yıl 1973-1977. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Yeni-Strateji-ve-Kalkinma-Plani_Ucuncu-Bes-Yil_1973_1977.pdf adresinden 14 Ocak 2023 tarihinde alınmıştır.
• DPT. (1985). Beşinci beş yıllık kalkınma planı 1985-1989. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Besinci-Bes-Yillik-Kalkinma-Plani-1985-1989.pdf adresinden 14 Ocak 2023 tarihinde alınmıştır.
• Engin, M. ve Özdemir, G. (2022). Kooperatiflerde çok yönlü politikaların, ortak memnuniyetleri ve kooperatifçilik bilinci üzerindeki etkisi: Tarım kredi kooperatifleri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(1), 28-38. https://doi.org/10.33462/jotaf.865374
• Eroğlu, S. (2024). Türkiye'de tarım kooperatiflerinin yönetsel ve ekonomik anlamda yaşadığı sorunlar ve Bursa ili İnegöl ilçesi örnek uygulama: Kulaca Salça Kooperatifi [Yüksek Lisans Tezi]. Bursa Uludağ Üniversitesi.
• European Commission. (2021). The role of agricultural cooperatives in Europe. https://commission.europa.eu/system/files/2022-05/annual-activity-report-2021-agriculture-and-rural-development_en.pdf adresinden 20 Ekim 2024 tarihinde alınmıştır.
• Fairbairn, B. (2003). The meaning of rochdale: the rochdale pioneers and the co-operative principles. University of Saskatchewan.
• Gürler, D. (2023). Sosyal ve dayanışma ekonomisi neoliberal modele ve kapitalist ilişkilere bir alternatif olarak değerlendirilebilir mi?. Memleket Siyaset Yönetim, 18(40), 351-378. https://doi.org/10.56524/msydergi.1365631
• ILO. (2018). Co-operatives and the sustainable development goals. https://unsse.org/other-publications/ adresinden 20 Mayıs 2024 tarihinde alınmıştır.
• İnan, H. (2004). Türkiye’de tarımsal kooperatifçilik ve AB modeli. İstanbul Ticaret Odası. https://kutuphane.tarimorman.gov.tr/vufind/Record/15065 adresinden 14 Mart 2024 tarihinde alınmıştır.
• İnan, İ. (2006). Tarım ekonomisi ve işletmeciliği. İdeal Kültür Yayıncılık. Kaplan, N. (2020). Şanlıurfa ekonomisinde pamuk üretiminin etkileri [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Gelişim Üniversitesi.
• Karataş, Y. E. ve Çınaroğlu, S. (2023). Sağlık alanında faaliyet gösteren işletmelerin konsolide finansal tablo analizi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 26(1), 149-174.
• Kızıl, C. (2023). Otomotiv sektöründe finansal performansın oran yöntemiyle analizi: Karsan ve Ford Otosan karşılaştırması (2017-2021 Dönemi). Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 255-275. https://doi.org/10.36362/gumus.1165497
• Kojima, K. (2000). The agricultural co-operative system in Japan. Journal of Co-operative Studies.
• Kraenzle, C. A. (1996). Farmer cooperatives’ statistics. USDA Consumer Information Report. U.S. Department of Agriculture. Washington, DC.
• Mülayim, Z.G. (1993). Demokratik kooperatifçilik politikası ve toprak reformu. Yetkin Basımevi.
• Nizam Bilgiç, D. (2021). Kooperatifler, belediyeler ve gıda ağları: Tire Süt Kooperatifi örneği. Journal of Business Innovation and Governance, 4(1), 113-131.
• Onur, Y. B. (2023). Birlik (şehir) tipi pazarlama modeli- sipariş üzerine müşterek satış usulü (Edirne ili örneği). Pearson Journal, 8(26), 761–778. https://doi.org/10.5281/zenodo.10395479
• Özdemir, G. (2021) Kooperatifçilik (2. Baskı). Nobel Yayınları.
• Pakdemirli, B. (2019). Tarımsal Kooperatiflerin Dünya ve Türkiye'de mevcut durumunun karşılaştırılması. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 29(2), 177-187. https://doi.org/10.18615/anadolu.660198
• Paksoy, H. ve Alagöz, M. (2023). Türk tarımı örgütlenme desenine eleştirel bir bakış. Selçuk Üniversitesi Akşehir Meslek Yüksekokulu Sosyal Bilimler Dergisi, (15), 31-40.
• Saraç, M. (2012). Finansal yönetim. Sakarya Yayıncılık.
• Sarı, B. ve Fidan, Y. (2024). İşletme rekabet stratejilerinin işletme performansı üzerindeki etkisinde dijitalleşmenin aracılık rolü: Konaklama sektöründe bir araştırma. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(49), 1571-1598. https://doi.org/10.46928/iticusbe.1416676
• Şahin, M. S. (2021). Türkiye’de kırsal kalkınma politikaları ve projelerinin yönetim sorunsalı [Doktora Tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Şehirlioğlu İ. A, (1983). Köy kalkınma kooperatiflerinde yönetim. Türk Kooperatifçilik Kurumu Yayınları
• Şimşek, E. T. (2023). Dünyada ve Türkiye’de dayanışma ekonomisi fikrinin gelişimi. Memleket Siyaset Yönetim, 18(40), 301-322. https://doi.org/10.56524/msydergi.1349341
• Tarım ve Orman Bakanlığı. (2023). Tarım ve Orman Bakanlığı 2023 yılı idare faaliyet raporu. https://www.tarimorman.gov.tr/SGB/Belgeler/Bakanl%C4%B1k_Faaliyet_Raporlar%C4%B1/TARIM%20VE%20ORMAN%20BAKANLI%C4%9EI%202023%20YILI%20%C4%B0DARE%20FAAL%C4%B0YET%20RAPORU.pdf adresinden 20 Mayıs 2024 tarihinde alınmıştır.
• Taşan, M. (2019). Türkiye’de tarımda üretici örgütlenmesi. Uluslararası Anadolu Ziraat Mühendisliği Bilimleri Dergisi, 1(5), 77-85.
• Topal, R. Ş. (2010). Tarım sektörünün topluma karşı sorumlulukları. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 1-31.
• Turan, A. ve Mülayim, Z. G. (1994). Süt fabrikası işleten tonya ve bütün köylerini kalkındırma kooperatifinin tarımsal kooperatif işletmeciliği yönünden Analizi. 94 Kooperatifçilik Yıllığı, Türk Kooperatifçilik Kurumu Yayın No:85.
• USDA. (2020). Agricultural cooperatives: statistics and trends. https://content.govdelivery.com/accounts/USDARD/bulletins/300bab5#:~:text=In%202020%2C%20USDA%20counted%201%2C744,%2C%20transportation%20or%20agronomy%20services adresinden 20 Mayıs 2024 tarihinde alınmıştır.
• Ülker, F. E. ve Özdemir, G. (2021). Destekleyici çalışma koşulları, kariyer tatmini ve yaşam doyumu ilişkisine yönelik bir araştırma: Kooperatif çalışanları örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 22(1), 87-101.
• Varnalı, T. (2022). Tarımsal kooperatiflerde işletmecilik ve bilanço analizi: Tekirdağ ili tarımsal kalkınma kooperatifleri [Yüksek Lisans Tezi]. Namık Kemal Üniversitesi.
• Wikipedia. (2024). Amul. https://ha.wikipedia.org/wiki/Amul adresinden 20 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• Yılmaz, S., Erdilal, R. ve Kebapçıoğlu, T. (2009). Su Ürünleri Sektöründeki Ekonomik Organizasyonlardan Üretici Birlikleri. Akdeniz University Journal of the Faculty of Agriculture, 22(2), 223-232.