Öz
Diyarbakır, having been in the junction of the main roads that connects the wide areas, has always carried an important role of center in each period due to its strategical location. The Ottoman works in Diyarbakir, one of the important strategic point in the region as a center of state (province) bearing its name during the Ottoman era, are the most powerful examples reflecting the Ottoman identity in the Southeastern Anatolia Region. Diyarbakir architecture is one of the most attractive and different architectural genres in Anatolia by the agency of its style, its different material and The Solicitude shown to construction. The city, being a center of a huge province during the Ottoman era, has intensely adopted an open-air museum landscape with its rich cultural heritage and natural beauties in the Ottoman period. In this study, A review of Ottoman Inns will be presented in general terms with the information accompanied by the travellers who visited Diyarbakır in the Ottoman period and transferred their impressions through
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AKBULUT, İ. (1998). Diyarbakır. İstanbul, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Yayını.
- ALTUN, A. (1994). Deliller Hanı. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 9, içinde, (ss. 140-141). İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı.
- ANDREASYAN, H. D. (1964). Polonyalı Simeon’un Seyahatnâmesi, İstanbul: Baha Mat- baası.
- ARIK, O. (1971). Anadolu’daki Mimari Tezyinatımızda Arkaik Karakter. Önasya, VI-72, 10-21.
- ARSLAN, R. (Aralık 1999). Diyarbakır Kentinin Tarihi ve Bugünkü Konumu. Selahattin Özpalabıyıklar (Ed.). Diyarbakır: Müze Şehir içinde, (ss. 81-107). İstanbul: Yapı Kredi Yayın- ları.
- BAŞ, G. (2006). Diyarbakır’daki İslam Dönemi Mimarisinde Süsleme. Yüzüncü Yıl Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Van.
- BAYBURTLUOĞLU, Z. (1976). Anadolu Selçuklu Devri Büyük Programlı Yapılarında Ön Yüz Düzeni, Vakıflar Dergisi, 11, 67-106.
- BEYSANOĞLU, Ş. (1996). Diyarbakır Tarihi. Ankara, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Yayını.
- BEYSANOĞLU, Ş. (1998). Anıtları ve Kitabeleri ile Diyarbakır Tarihi, 2, Ankara, Irmak Matbaası.
- BEYSANOĞLU, Ş. (2003). Anıtları ve Kitabeleri ile Diyarbakır Tarihi, 3 Cilt, Ankara, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sanat Yayını.
- BUCKINGHAM, J. S. (1827). Travels in Mesopotamia, London, Henry Colburn, New Burlington Street.
- BULDUK, Ü. (2008). Hülasa-i Ahvali’l-Buldan’a Göre 19. Yüzyılda Diyarbakır Şehri. Ba- haeddin Yediyıldız-Kerstin Tomenendal (Ed.). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Diyarbakır, I, içinde (ss. 187-197). Ankara, Diyarbakır Valiliği Yayınları.
- CUINET, V. (1891). La Turquie D’asie Geographie Administrative, Statistique, Descriptive et Raisonnée de Chague Province l’Asie-Mineure, II, Paris, Ernest Leroux.
- DUCKETT, W. (1855). La Turquie Pittoresque. Paris, Victor Lecou.
- ERSOY, B. (1995). Diyarbakır Deliller Hanı. Kültür ve Sanat, 28, 21-23.
- EVLİYA ÇELEBİ, (1970). Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, 6. (Zuhurî Danışman, Çev.). İs- tanbul, Zuhuri Danışman Yayını.
- GABRIEL, A.-L. (1940). Voyages Archéologiques Dans la Turquie Orientale, II Planches. Paris, E. De Boccard, Planche LXXIV.
- GARDEN, R. J. (1867). Description of Diarbekr. Journal of the Royal Geographical Soci- ety, 37, 182.193.
- GARDEN, R. J. (Aralık 1999). Diyarbakır. (Hamdi Can Tuncer, Çev). Selahattin Özpalabı- yıklar (Ed.). Diyarbakır: Müze Şehir içinde, (ss. 138-145). İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
- KÖPRÜLÜ, İ. (1987). Diyarbakır Deliller Hanı’nın Otel Olarak Düzenlenmesi. II. Vakıf Haftası, Ankara.
- KUBAN, D. (2007). Osmanlı Mimarisi. İstanbul, Yem Yayın.
- MOLTKE, H. V. (1877). Zustaende und Begebenheiten in der Türkei aus den Jahren 1835 bis 1839. Berlin, Ernst Siegfried Mitler und Sohn.
- ÖZME, A. (2000). Urfa (Merkez) Hanları. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
- PARLA, C. (1990). Türk İslam Şehri Olarak Diyarbakır. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- PINAR, İ. (Aralık 1999). Gezginlerin Gözüyle Diyarbakır (1701-1924). Selahattin Özpala- bıyıklar (Ed.). Diyarbakır: Müze Şehir içinde, (ss. 146-163). İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
- SARI, İ. (1996). Şehrimiz Diyarbakır. İstanbul, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
- SCHWEIGER-LERCHENFELD, A. V. (1882). Der Orient. Wien-Pest-Leipzig, A. Hartleben’s Verlag.
- SÖZEN, M. (1971). Diyarbakır’da Türk Mimarisi. İstanbul, Diyarbakır’ı Tanıtma ve Tu- rizm Yayını.
- SÖZEN, M., (Ed.). (1975). Türk Mimarisinin Gelişimi ve Mimar Sinan. İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- TAVERNİER, J. B. (1692). Les six Voyages de Jean Baptiste Tavernier, en Turquie en Perse et aux Indes, I. Paris, Chez Gervais Clouzier.
- TUNCEL, M. (1994). Bugünkü Diyarbakır. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 9, içinde, (ss. s. 469-472). İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
- TUNCER, O. C. (1996). Diyarbakır Camileri. Ankara, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, Kültür ve Sanat Yayınları.
- ÜNAL, R. H. (1982). Osmanlı Öncesi Anadolu Türk Mimarisinde Taçkapılar. İzmir, Ege Üniversitesi Yayınevi.
- YALÇINER, G. (1997). Han. Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, II, (ss. 753-754). İstanbul, Yapı Endüstri Merkezi.
- YILDIRIM, M. (1996). Diyarbakır Hasan Paşa Hanı Koruma ve Değerlendirilmesi. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
- YILMAZÇELİK, İ. (Aralık 1999). Osmanlı Hakimiyeti Süresince Diyarbekir Eyaletinin İktisadi ve Sosyal Durumu. Selahattin Özpalabıyıklar (Ed.). Diyarbakır: Müze Şehir içinde, (ss. 470-512). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- WARKWORTH, Lord M.P. (1898). Notes From a Diary in Asiatic Turkey. London, Edward Arnold.
- 2000’e Beş Kala Diyarbakır. (1995). Diyarbakır, Diyarbakır Valiliği Yayını.
Öz
Geniş bölgeleri birbirine bağlayan ana yolların kesiştiği bir notada bulunan Diyarbakır, bu stratejik konumundan dolayı her dönemde önemli bir merkez niteliği taşımıştır. Osmanlı döneminde adını taşıdığı beylerbeyliğinin merkezi olarak bölgedeki önemli stratejik noktalardan biri olan Diyarbakır’daki Osmanlı eserleri, Güneydoğu Anadolu Bölgesi içinde Osmanlı kimliğini en güçlü yansıtan örnekler arasındadır. Üslubu, farklı malzemesi ve yapıya gösterilen özen sayesinde Diyarbakır mimarisi Anadolu’daki en çekici ve farklı mimari tarzlardan birini oluşturmaktadır. Osmanlı döneminde büyük bir eyaletin merkezi olan şehir zengin kültürel mirası ve doğal güzellikleri ile bir açık hava müzesi görünümünü yoğunlukla Osmanlı döneminde edinmiştir. Bu çalışmada, Osmanlı döneminde Diyarbakır’ı ziyaret etmiş ve izlenimlerini eserleri yoluyla aktarmış olan seyyahların Diyarbakır hanları ile ilgili izlenimlerinden oluşan bilgiler eşliğinde Diyarbakır Osmanlı dönemi hanlarının genel hatlarıyla bir incelemesi sunulacaktır. Osmanlı dönemine ait bilgi ve belgelerin yeterince olmamasından dolayı, kenti çeşitli dönemlerde ziyaret eden seyyahların kent dokusu, mimari yapılar ve mimari doku üzerine verdiği subjektif bilgiler dikkatli okunduğunda bazı eksiklikleri giderecek niteliktedir.
Anahtar Kelimeler
Osmanlı Mimarisi Diyarbakır Osmanlı Hanları Seyahatnameler Seyyahlar
Kaynakça
- AKBULUT, İ. (1998). Diyarbakır. İstanbul, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Yayını.
- ALTUN, A. (1994). Deliller Hanı. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 9, içinde, (ss. 140-141). İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı.
- ANDREASYAN, H. D. (1964). Polonyalı Simeon’un Seyahatnâmesi, İstanbul: Baha Mat- baası.
- ARIK, O. (1971). Anadolu’daki Mimari Tezyinatımızda Arkaik Karakter. Önasya, VI-72, 10-21.
- ARSLAN, R. (Aralık 1999). Diyarbakır Kentinin Tarihi ve Bugünkü Konumu. Selahattin Özpalabıyıklar (Ed.). Diyarbakır: Müze Şehir içinde, (ss. 81-107). İstanbul: Yapı Kredi Yayın- ları.
- BAŞ, G. (2006). Diyarbakır’daki İslam Dönemi Mimarisinde Süsleme. Yüzüncü Yıl Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Van.
- BAYBURTLUOĞLU, Z. (1976). Anadolu Selçuklu Devri Büyük Programlı Yapılarında Ön Yüz Düzeni, Vakıflar Dergisi, 11, 67-106.
- BEYSANOĞLU, Ş. (1996). Diyarbakır Tarihi. Ankara, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Yayını.
- BEYSANOĞLU, Ş. (1998). Anıtları ve Kitabeleri ile Diyarbakır Tarihi, 2, Ankara, Irmak Matbaası.
- BEYSANOĞLU, Ş. (2003). Anıtları ve Kitabeleri ile Diyarbakır Tarihi, 3 Cilt, Ankara, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sanat Yayını.
- BUCKINGHAM, J. S. (1827). Travels in Mesopotamia, London, Henry Colburn, New Burlington Street.
- BULDUK, Ü. (2008). Hülasa-i Ahvali’l-Buldan’a Göre 19. Yüzyılda Diyarbakır Şehri. Ba- haeddin Yediyıldız-Kerstin Tomenendal (Ed.). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Diyarbakır, I, içinde (ss. 187-197). Ankara, Diyarbakır Valiliği Yayınları.
- CUINET, V. (1891). La Turquie D’asie Geographie Administrative, Statistique, Descriptive et Raisonnée de Chague Province l’Asie-Mineure, II, Paris, Ernest Leroux.
- DUCKETT, W. (1855). La Turquie Pittoresque. Paris, Victor Lecou.
- ERSOY, B. (1995). Diyarbakır Deliller Hanı. Kültür ve Sanat, 28, 21-23.
- EVLİYA ÇELEBİ, (1970). Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, 6. (Zuhurî Danışman, Çev.). İs- tanbul, Zuhuri Danışman Yayını.
- GABRIEL, A.-L. (1940). Voyages Archéologiques Dans la Turquie Orientale, II Planches. Paris, E. De Boccard, Planche LXXIV.
- GARDEN, R. J. (1867). Description of Diarbekr. Journal of the Royal Geographical Soci- ety, 37, 182.193.
- GARDEN, R. J. (Aralık 1999). Diyarbakır. (Hamdi Can Tuncer, Çev). Selahattin Özpalabı- yıklar (Ed.). Diyarbakır: Müze Şehir içinde, (ss. 138-145). İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
- KÖPRÜLÜ, İ. (1987). Diyarbakır Deliller Hanı’nın Otel Olarak Düzenlenmesi. II. Vakıf Haftası, Ankara.
- KUBAN, D. (2007). Osmanlı Mimarisi. İstanbul, Yem Yayın.
- MOLTKE, H. V. (1877). Zustaende und Begebenheiten in der Türkei aus den Jahren 1835 bis 1839. Berlin, Ernst Siegfried Mitler und Sohn.
- ÖZME, A. (2000). Urfa (Merkez) Hanları. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
- PARLA, C. (1990). Türk İslam Şehri Olarak Diyarbakır. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- PINAR, İ. (Aralık 1999). Gezginlerin Gözüyle Diyarbakır (1701-1924). Selahattin Özpala- bıyıklar (Ed.). Diyarbakır: Müze Şehir içinde, (ss. 146-163). İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
- SARI, İ. (1996). Şehrimiz Diyarbakır. İstanbul, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
- SCHWEIGER-LERCHENFELD, A. V. (1882). Der Orient. Wien-Pest-Leipzig, A. Hartleben’s Verlag.
- SÖZEN, M. (1971). Diyarbakır’da Türk Mimarisi. İstanbul, Diyarbakır’ı Tanıtma ve Tu- rizm Yayını.
- SÖZEN, M., (Ed.). (1975). Türk Mimarisinin Gelişimi ve Mimar Sinan. İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- TAVERNİER, J. B. (1692). Les six Voyages de Jean Baptiste Tavernier, en Turquie en Perse et aux Indes, I. Paris, Chez Gervais Clouzier.
- TUNCEL, M. (1994). Bugünkü Diyarbakır. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 9, içinde, (ss. s. 469-472). İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
- TUNCER, O. C. (1996). Diyarbakır Camileri. Ankara, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, Kültür ve Sanat Yayınları.
- ÜNAL, R. H. (1982). Osmanlı Öncesi Anadolu Türk Mimarisinde Taçkapılar. İzmir, Ege Üniversitesi Yayınevi.
- YALÇINER, G. (1997). Han. Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, II, (ss. 753-754). İstanbul, Yapı Endüstri Merkezi.
- YILDIRIM, M. (1996). Diyarbakır Hasan Paşa Hanı Koruma ve Değerlendirilmesi. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
- YILMAZÇELİK, İ. (Aralık 1999). Osmanlı Hakimiyeti Süresince Diyarbekir Eyaletinin İktisadi ve Sosyal Durumu. Selahattin Özpalabıyıklar (Ed.). Diyarbakır: Müze Şehir içinde, (ss. 470-512). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- WARKWORTH, Lord M.P. (1898). Notes From a Diary in Asiatic Turkey. London, Edward Arnold.
- 2000’e Beş Kala Diyarbakır. (1995). Diyarbakır, Diyarbakır Valiliği Yayını.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Ekim 2014 |
| Gönderilme Tarihi | 23 Şubat 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 |
Kaynak Göster
-