Öğretmenlerin Gözünden Erken Cumhuriyet Döneminde Eğitim: Muallim Sesi Dergisi

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2, 226 - 237, 24.10.2023

Esra Işık

Öz

Eğitim meselesi Erken Cumhuriyet döneminin en önemli konularından biridir. Cumhuriyet değerlerini benimsemiş ve bu değerlerle yetiştirilmiş bir nesil arzusu, Cumhuriyet’in eğitim politikalarının şekillenmesinde etkili olmuştur. Bu amaçla gerçekleştirilen reformlar öncelikli olarak köylerdeki eğitim koşullarını iyileştirmeye ve okuma-yazma oranlarını arttırmaya yönelik sürdürülmüştür. Dolayısıyla yeni okullar açmak, var olan okulların fiziki koşullarını iyileştirmek ve en önemlisi öğretmen sayılarını arttırmak eğitim seferberliğinde atılan ilk adımlardır. Bu süreçte en ağır yükü üstlenenler de şüphesiz öğretmenlerdir. Genç Cumhuriyet’in eğitim hedeflerine ulaşma çabasında öğretmenler pek çok güçlükle karşılaşmış ama bir taraftan da eğitimde olağan üstü bir dönüşüme mimarlık etmişlerdir. Bu makalede de bu eğitim neferlerinin seslerini duyurmalarına aracılık eden dönemin süreli yayınlarından biri olarak Muallim Sesi dergisi incelenmiştir. Dergi bir yönüyle yayımlandığı süre boyunca eğitim konusunda öğretmenlere rehberlik ederken diğer taraftan da onların karşılaştığı problemlerin sözcülüğünü üstlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Öğretmen, Muallim Sesi Dergisi

Kaynakça

• Akyüz, Y. (1993). Türk Eğitim Tarihi (Başlangıçtan 1993’e), İstanbul: Kültür Koleji Yayınları.
• Başar, E. (1997). Türk Yükseköğretim Sisteminin Dünü, Bugünü, Yarını, Ondokuz mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 23-57.
• Başgöz, İ. (2010). Cumhuriyetin İlk Yıllarında Türkiye’de Eğitimin Genel Görünümü, Cumhuriyet Dönemi Eğitim Politikaları Sempozyumu, P. M. Acar (Haz.), 7-17, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Bayındır Uluskan, S. (2010). Atatürk’ün Sosyal ve Kültürel Politikaları, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method, Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Cicioğlu, H. (2010). Türkiye Cumhuriyetinde ortaöğretimin gelişmesi, Cumhuriyet Dönemi Eğitim Politikaları Sempozyumu, P. M. Acar (Haz.), 138-172, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Erdem, Ç. (2008). Cumhuriyet yönetiminin 1930’lu yıllarda köyde ve köylülükte “dönüşüm”ü gerçekleştirme isteğinin bir aracı olarak “köy eğitmen kursları”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(3), 187-200.
• Erdoğan, İ. (2010). Günümüz Türkiye’sinde öğretmen yetiştirme: mevcut durum ve çözüm önerileri, Cumhuriyet Dönemi Eğitim Politikaları Sempozyumu, P. M. Acar (Haz.), 335-341, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Ergin, O. (1977). Türkiye Maarif Tarihi Cilt 5, İstanbul: Eser Matbaası.
• Ergün, M. (1987). Türkiye'de öğretmen yetiştirme çalışmalarının gelişmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (2), 10-18.
• Evsile, M. (2019). TBMM zabıtlarına göre Cumhuriyet döneminde eğitim hizmetleri (1923-1950), History Studies, 11(2): 621-654.
• Hesapçıoğlu, M. ve Deniz, L. (2008). Eğitim tarihine ilişkin süreli yayınlar, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 6 (12), 539-552.
• Kapluhan, E. (2010). Hazırlık (Kurtuluş Savaşı) dönemi eğitim politikaları ve eğitim faaliyetleri, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(1), 1-28.
• Kapluhan, E. (2012). Atatürk dönemi eğitim seferberliği ve Köy Enstitüleri, Marmara Coğrafya Dergisi, (26), 172-194.
• Kumaş, N. (2019). Cumhuriyet Dönemi (1923-1935) eğitim öğretim faaliyetlerinin istatistiki veriler ışığında analizi, 9. Uluslararası Atatürk Kongresi, Cilt II, Ünlen E. ve Tokur H.A. (Haz.), 1647-1685, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Kuşçi, A. (2021). Milli Mücadele dönemi Türk eğitim tarihi (1920-1923), Kafdağı, 6(2),147-164. MEB (1954). 1954 Yılı Talim ve Terbiye Kurulu Karar Fihristi, http://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_02/21165741_fihrist_1954.pdf.
• Muallim Sesi (1934). (2).
• Muallim Sesi (1935). S(12),S(15), S(17), S(18).
• Ozankaya, Ö. (2006). Atatürkçü düşüncede eğitimin yeri, Ankara Üniversitesi’nin 60. Kuruluş Yılı Armağanı: Atatürk ve Türk Dili ve Edebiyatı, Türk Eğitimi ve Türk Kültürü Konusunda Seçme Yazılar, Atılgan, D. (Edt), 169-178, Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Öğretmen Sesi (1935). S(37/23), S(37/25).
• Öğretmen Sesi (1936). S(37/29), S(37/31), S(37/34), S(37/35), S(37/37), S(37/38), S(37/39), S(37/40).
• Öztürk, C. (2001). 21. Yüzyılın eşiğinde Türkiye’de öğretmen yetiştirme, 21. Yüzyılda Eğitim ve Türk Eğitim Sistemi, O. Oğuz, A. Oktay, H. Ayhan (Haz.), 223-280, İstanbul: Serdar Yayıncılık.
• Öztürk, C. (2010). Cumhuriyet döneminde öğretmen yetiştirmede model arayışları, Cumhuriyet Dönemi Eğitim Politikaları Sempozyumu, P. M. Acar (Haz.), 283-316, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Sakaoğlu, N. (1992). Cumhuriyet Dönemi Eğitim Tarihi, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sakaoğlu, N. (2003). Osmanlı’dan Günümüze Eğitim Tarihi, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Sakaoğlu, N. (2010). Atatürk döneminde öğretmen yetiştirme politikaları, Cumhuriyet Dönemi Eğitim Politikaları Sempozyumu, P. M. Acar (Haz.), 264-281, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Şahin, M. (1994). Türkiye’de köye öğretmen yetiştirme model önerileri: uygulamalar ve değerlendirmeler (tarihi gelişim), Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 2 (4), 45-61.
• T.B.M.M Zabıt Ceridesi (1934). 22. Cilt Fihristi, 60. Birleşim: 438, http://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d04/c022/tbmm04022060.pdf.
• Taner, M. (2009). Cumhuriyetin ilanından günümüze Türkiye’de ilköğretimde ve ilköğretime öğretmen yetiştirmede niceliksel ve niteliksel gelişmeler, New World Sciences Academy, 4(1), 139-154.
• Tongul, N. (2004). Türk harf inkılâbı, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S(33-34), 103-130.