Pers İmparatorluğu’nun İlk Başkenti Pasargadai ve Büyük Kyros’un (M.Ö. 559-530) Anıt Mezarı

Year 2017, Volume: 2 Issue: 1, 68 - 87, 05.12.2017

ERAY Karaketir

Abstract

Özet 1 : Pasargadai,
Pers İmparatorluğu’nun ilk başkentidir. Pasargadai’ın inşasına Büyük Kyros
döneminde başlanmış ve Büyük Kyros’un ölümüyle yarım kalan inşa faaliyetleri I.
Darius zamanında tamamlanmıştır. İran’ın Fars Eyaleti sınırları içerisinde yer
alan Pasargadai’a ilk ziyaret 15. yüzyılın ikinci yarısında yapılmış ve 20.
yüzyılın hemen başında yapılan arkeolojik çalışmalar neticesinde şehrin keşfi
tüm bilim dünyasına duyurulmuştur. Farklı kültür coğrafyalarına ait insanlar
tarafından inşa edilen Pasargadai, yerli mimari özelliklerin yanı sıra çevre
kültürlerin mimari özelliklerine de sahiptir. Pasargadai’da R Kapısı, S Sarayı,
P Sarayı ve Büyük Kyros’un anıt mezarı olmak üzere dört ana yapı vardır. Bu dört
ana yapının haricinde; saray olduğu düşünülen inşası yarım kalmış bir yapı,
dini nitelikler taşıyan bir kule, dört kısımdan oluşan bir saray bahçesi, iki
sütunun yer aldığı bir küçük yapı, A evi ve B evi olarak isimlendirilen iki
küçük yapı ve Orta Çağ’a ait bir kervansaray bulunmaktadır. Çeşitli özellikleri
dolayısıyla Pasargadai’daki en dikkat çekici yapı Büyük Kyros’un anıt
mezarıdır.

Özet 2 :

Keywords

Pasargadai, Büyük Kyros, Büyük Kyros’un Mezarı, Akamenid Mimarisi, Pers Başkenti

References

• Arrianos, F. (2005), İskender’in Seferi (Aleksandrou Anabasis), Çev: Furkan Akderin, Alfa Yayınları, İstanbul.
• Basello, G. P. (2013), “Persçe: Bir Kral Üç Dil”, Aktüel Arkeoloji, Sayı 36, s. 132-143.
• Boyce, M. (1988), “The Religion of Cyrus The Great”, Achaemenid History, Volume 3, s. 15-31.
• Boyce, M. (1984), “Persian Religion in the Achemenid Age”, The Cambridge History of Judaism, Volume 1, s. 279-307.
• Briant, P. (2013), “Cyrus the Great”, Ed: Touraj Daryaee, Cyrus the Great An Ancient Iranian King, Afshar Publishing, Santa Monica, s. 1-15.
• Briant, P. (2002), From Cyrus to Alexander A History of the Persian Empire, Eisenbrauns, Winona Lake, Indiana.
• Curtis, J. (2005), “The Archaeology of The Achaemenid Period”, Ed: John Curtis and Nigel Tallis, Forgotten Empire: The World of Ancient Persia, The British Museum Press, London, s. 30-49.
• Curtis, J. (2000), Ancient Persia, British Museum Press, London.
• Dandamayev, M. A. (1989), A Political History of the Achaemenid Empire, E. J. Brill, Leiden.
• Dandamayev, M. A. and Lukonin, V. G. (1989), The Culture and Social Institutions of Ancient Iran, Cambridge University Press, Cambridge.
• Garthwaite, G. R. (2011), İran Tarihi, Çev: Fethi Aytuna, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
• Herodotos, (1983), Herodot Tarihi, Çev: Müntekim Ökmen, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Huff, D. (2004), “Pre-Islamic Quarry-and Stone-Technology in Iran”, Ed: T. Stollner, R. Slotta, and A. Vatandoust, Persian Antiques Splendor Mining Crafts and Archaeology in Ancient Iran, Deutsches Bergbau-Museum Bochum, Bochum, s. 394-407.
• Koch, H. (2004), “Medes and Persians”, Ed: T. Stollner, R. Slotta, and A. Vatandoust, Persian Antiques Splendor Mining Crafts and Archaeology in Ancient Iran, Deutsches Bergbau-Museum Bochum, Bochum, s. 372-381.
• Kuhrt, A. (2012), “Pers İmparatorluğu”, Aktüel Arkeoloji, Sayı 25, s. 22-37.
• Kuhrt, A. (2009), Eski Çağ’da Yakındoğu Yaklaşık M.Ö. 3000-330, Çev: Dilek Şendil, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Kurtuluş, R. (2006), “Muzafferîler”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 31, s. 419-420.
• Quintus C. R. (1908), Historiae Alexandri Magni, Ed: Edmund Hedicke, Teubner, Leipzig.
• Mellink, M. (1988), “Anatolia”, The Cambridge Ancient History, Volume 4, s. 211-233.
• Merçil, E. (2009), “Salgurlular”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 36, s. 29-31.
• Mousavi, A. (2013), “Pilgrimage to Pasargadae”, Ed: Touraj Daryaee, Cyrus the Great An Ancient Iranian King, Afshar Publishing, Santa Monica, s. 28-39.
• Pliny, (1942), Natural History, (Trans. by H. Rackham), Volume II: Books 3-7, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts.
• Plutarch, (1926), Lives: Aratus-Artaxerxes-Galba-Otho, Translated by Bernadotte Perrin, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts.
• Plutarch, (1919), Lives: Demosthenes and Cicero and Alexander and Caesar, Translated by Bernadotte Perrin, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts.
• Razmjou, S. (2005), “Religion and Burial Customs”, Ed: John Curtis and Nigel Tallis, Forgotten Empire: The World of Ancient Persia, The British Museum Press, London, s. 150-180.
• Roaf, M. (1996), Mezopotamya ve Eski Yakındoğu, Çev: Zülal Kılıç, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Sarkhosh Curtis, V. (2005), “The Legacy of Ancient Persia”, Ed: John Curtis and Nigel Tallis, Forgotten Empire: The World of Ancient Persia, The British Museum Press, London, s. 250-263.
• Strabo, (1930), Geography, (with an English translation by Horace Leonard Jones), Volume 7, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts.
• Strabo, (1928), Geography, (Translated by Horace Leonard Jones), Volume 5, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts.
• Stronach, D. (2013), “Cyrus and Pasargadae”, Ed: Touraj Daryaee, Cyrus the Great An Ancient Iranian King, Afshar Publishing, Santa Monica, s. 53-77.
• Stronach, D. (1985), “Pasargadae”, The Cambridge History of Iran, Volume 2, s. 838-855.
• Stronach, D. (1978), Pasargadae: A Report on the Excavations Conducted by the British Institute of Persian Studies from 1961 to 1963, Clarendon Press, Oxford.
• Tekin, O. (2007), “Satraplar Anadolu’su”, Arkeoatlas, Sayı 6, s. 62-73.
• Toteva, G. D. (2007), “Pers Kentleri ve Sanatı”, Arkeoatlas, Sayı 6, s. 36-53.
• Mieroop, M. V. (2006), Antik Yakındoğu’nun Tarihi, Çev: Sinem Gül, Dost Kitabevi, Ankara.
• Wiesehöfer, J. (2003), Antik Pers Tarihi, Çev: Mehmet Ali İnci, Telos Yayıncılık, İstanbul.
• Villing, A. (2005), “Persia and Greece”, Ed: John Curtis and Nigel Tallis, Forgotten Empire: The World of Ancient Persia, The British Museum Press, London, s. 236-249.
• Yazır, E. H. (2010), Kur’an-ı Kerim ve Yüce Meali, Merve Yayınları, İstanbul.
• Yıldızhan, H. (2012), “İonia’da Persler”, Aktüel Arkeoloji, Sayı 25, s. 146-151.