Gıdamız Buğdayın, Geçmişten Geleceğe Yolculuğu

Year 2017, Volume: 2 Issue: 1, 1 - 12, 05.12.2017

Bekir Atar

Abstract

Özet 1 :Özet

 

Türkiye'nin güneydoğusunu da
içine alan, Bereketli Hilal olarak adlandırılan bölgede arpa, bezelye,
mercimek, nohut,  keten, acı fiğ ile
birlikte evcilleştirildiğinden bu yana buğday insanların başlıca gıda kaynağı olmuştur.
Ülkemizde ve dünyanın birçok yerinde ekmek yiyecekle aynı anlamda
kullanılmaktadır. İnsanın buğdayla ilişkisi avcı-toplayıcı dönemde başlamıştır.
Yerleşik düzene geçişle birlikte (M.Ö. 8500) yiyecek kaynakları bulmak
gerekiyordu. Buğday ve arpa en uygun bitkisel kaynak olarak öne çıkmıştır. Son
yıllarda bazı bilim insanları Batı medeniyetin temelinin Yunan Medeniyeti değil,
Sümer Medeniyeti olduğunu belirtmektedir. Bereketli Hilal'de yükselen Sümer Medeniyeti'nin
temel kaynakları tahıl ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliği idi. Tahıllar
içerisinde ise buğday, arpa ve baklagiller günümüzde olduğu gibi en önemli
türlerdi.  Daha sonra bu bölgeden dünyaya
yayılan buğday, günümüze kadar nerdeyse tüm kıtalarda insanların temel besini
olmuştur.

Buğday dünyada en çok ekilen
ve gıda olarak tüketilen tahıldır. İnsanlar günlük enerji ihtiyaçlarının
yarısına yakınını buğdaydan sağlamaktadırlar. Yapılan çalışmalar önümüzdeki
20-30 yılda da bu durumun devam edeceğini öngörmektedir. Artan ve yetersiz
beslenen nüfusu beslemek için ciddi üretim artışı gerekmektedir. Ancak gelişmiş ve
dünya buğday üretiminin büyük kısmını karşılayan ülkelerde yaklaşık son 20
yıldır buğdayda verim artışı olmamakta, ya da çok az olmaktadır. Bu durumda açığın
büyük kısmı buğday üretim potansiyelinin çok altında verim alan gelişmekte olan
ülkelerden karşılanacaktır. Üretim artışının ve sürdürülebilirliğinin önündeki
engellerden en önemlileri sınırlı topak ve su kaynakları ile iklim
değişikliğidir. Önümüzdeki yıllarda bu kaynakların kullanılması ve paylaşılması
ile ilgili çatışmalar kaçınılmaz olacaktır. Ciddi kıtlık durumlarında belki de
paranın satın alamayacağı tek şey gıda olacaktır.

Özet 2 :

Abstract

The wheat has been the main
food source since it was domesticated with barley, peas, lentils, chickpeas,
linen, bitter vetch in the area called the Fertile Crescent, which also
includes the southern part of Turkey. In our country and many other country,
bread is used in the same sense as food. The relation of man to wheat has begun
in the hunter-gatherer period. With the permanent settlement (8500 BC) it was
necessary to find food sources. Wheat and barley are the most suitable
vegetable sources. In recent years, some scientists have pointed out that the
basis of Western civilization is not the Greek Civilization but the Sumerian
Civilization. The main sources of the Sumerian civilization, rising in the Fertile
Crescent, were cereal and small cattle breeding. In cereals, wheat, barley and
legumes were the most important species as they are today. Later, wheat
spreading from this region to the other part of the world became the basic food
of people in the whole continent.

Wheat is most commonly
cultivated and consumed as food grain in the world. People supply nearly half
of their daily energy needs from the wheat. The studies suggest that this
situation will continue in the next 20-30 years. Serious production increases
are needed to feed the growing and malnourished population. However, in
countries that have developed and meet most of world wheat production, there
has been no increase in yield in wheat for the last 20 years, and very few
have. In this case the majority of this gap will be meet by developing
countries which yields below the potential. The most important obstacles to
growth and sustainability of wheat production are limited clusters and water
resources and climate change. Conflicts over the use and sharing of these
resources in the coming years will be inevitable. In serious famine situations,
perhaps the only thing that money can't buy is food.

Keywords

Buğday, buğdayın önemi, buğdayın yayılışı

References

• Akar. T.. Bağcı. S.A.. Köksel. H.. Eser. V.. 2016. Ülkemizde ve Dünyada Buğdayla İlgili Gerçek Dışı İddialar. Türktob. 17. 4-7. Akkor. M.Ö.. 2016. Ömür Akkor ile Komili Lezzet Seyahatnamesi. Oluşur Basım Hiz. San. Tic. A.Ş. İstanbul. Alexandratos. N.. Bruinsma. J.. 2012. World agriculture towards 2030/2050. The 2012 Revision. ESA Working paper No. 12-03. Food and Agriculture Organization of the UnitedNations: Rome. Anonim. 2017. www.Milliyet.com.tr. Erişim tarihi: 24.07.2017. Atalık. A.. 2007. Tarımın Tarihsel Süreci ile Gıda Güvenliği İlişkisi. Şeker Dünyası. 28. 48-51. Atay. A.T.. 2006. Türk Tohum Islahının Tarihçesi. Tarım ve Mühendislik Dergisi. 78-79. 45-52. Babaoğlu. M.. Öztürk. İ.. 1996. Wheat Researches in the Thrace Region of Turkey. AWN 42. 202-203. http://www.wheat.pw.usda.gov./ggpage/awn/42/awn42d4.html. Bilgic. H.. Hakki. E.E.. Pandey. A.. Khan. M.K.. Akkaya. M.S.. 2016. Ancient DNA from 8400 year-old Çatalhöyük wheat: implications for the origin of Neolithic agriculture. PloS one. 11(3). e0151974. Blumler. M.A.. 1992. Seed Weight and Environment in Mediterranean-Type Grasslands in California and Israel. Ph. D. dissertation. University of California. Berkeley. Boling. A.A.. Tuong. T.P.. Van Keulen. H.. Bouman. B.A.M.. Suganda. H.. Spiertz. J.H.J.. 2010. Yield gap of rainfed rice in farmers’ fields in Central Java. Indonesia. Agricultural systems. 103(5). 307-315. Borneo. R.. Leon. A.E.. 2012. Whole Grain Cereals: Functional Components and Health Benefits. Food and Function. 3. 110-119. Bottero. j.. 2003. Mezopotamya Yazı. Akıl. ve Tanrılar. Türkçeye çeviri: Özcan. M.E.. Er. A.. Dost Kitabevi. Ankara. Brandau. B.. Schickert. H.. 2004. Hititler: bilinmeyen bir dünya imparatorluǧu. Türkçeye Çeviren : Mertoğlu. N.. Arkadaş Yayınevi. Ankara. Brouns. F.J P.H.. Buul. V.J.V.. Shewry. P.. 2013. Does Wheat Make Us Fat and Sick? Journal of Cereal Science. 58. 209-215. Chantret. N.. Salse. j.. Sabot. F.. Rahman. S.. Bellec. A.. ... 2005. Molecular Basis of Evolutionary Events That Shaped the Hardness Locus in Diploid and Polyploid Wheat Species (Triticum and Aegilops). Plant Cell. 17: 1033-1045. Damania. A. B.. Pecetti. L.. Qualset. C.. Humeid. O.B.. 1996. Diversity and Geographic Distribution of Adaptive Traits in T. turgidum L. (Durum group). Wheat Landraces from Turkey. Genetic Resources and Crop Evolution. 43. 409-422. Diamond. J.. 1997. Guns, Germs, and Steel: The Fates of Human Societie. W.W.Norton & Company inc.. New York. Türkçeye Çeviri: Ülker İnce. FAO. 2017. http://www.fao.org/worldfoodsituation/csdb/en/ Erişim tarihi: 17.07.2017. Fischer. R.A.. Byerlee. D.. Edmeades. G.. 2014. Crop yields and global food security. ACIAR: Canberra, ACT. Fischer. R.A.. Byerlee. D.. Edmeades. G.O.. 2009. Can technology deliver on the yield challenge to 2050. In Expert Meeting on How to feed the World in Vol. 2050. pp. 1-48. Flad. R.. Li. S.. Wu. X.. Zhao. Z.. 2010. Early wheat in China: results from new studies at Donghuishan in the Hexi Corridor. The Holocene. 20. 955-965. Karauğuz. G.. 2006. Hititler Dönemi'nde Anadolu'da Ekmek. Mart matbaacılık şti. Mart plaza, İstanbul . Kruse. J.. 2010. Estimating Demand for Agricultural Commodities to 2050. Global Harvest Initiative. Pre-publication draft. 3-16-10. Lillywhite. R.D.. Sarrouy. C.. 2014. A Review of the Dietary. Health and Environmental Status of Whole Grain Cereals. University of Warwick. Lobell. D.B.. Cassman. K.G.. Field. C.B.. 2009. Crop yield gaps: their importance, magnitudes, and causes. Annual review of environment and resources. 34. 179-204. Nelson. G.C.. Rosegrant. M.W.. Palazzo. A.. Gray. I.. Ingerstoll. C.. Robertson. R.. 2010. Food security, farming, and climate change to 2050: scenarios, results, policy options. Research Monograph. International Food Policy Research Institute. Washington. DC. doi:10:2499/9780896291867. Özberk. i.. Atay. S.. Altay. F.. Cabi. E.. Özkan. H.. Atlı. A.. 2016. Türkiye’nin Buğday Atlasi.WWW-Türkiye. Büyük Postane cad. No:19. İstanbul. ISBN: 978-605-9903-07-3. Özberk. İ.. Zencirci. N.. Özkan. H.. Özberk. F.. Eser.V.. 2010. Dünden Bugüne Makarnalık Buğday Islahı ve Geleceğe Bakış. Makarnalık Buğday ve Mamulleri Konferansı. 17-18 Mayıs. 2010 s:43-66. Patrignani. A.. Lollato. R.P.. Ochsner. T.E.. Godsey. C.B.. Edwards. J.. 2014. Yield gap and production gap of rainfed winter wheat in the Southern Great Plains. Agronomy Journal. 106(4). 1329-1339. Pekcan. G.. Köksal. E.. Küçükerdönmez. Ö.. Özel. H.. 2006. Household Food Wastage In Turkey. FAO Statistics